عمارت مسعودیه؛ باغی با فراز و نشیبی به بلندای تاریخ معاصر ایران+فیلم
عمارت مسعودیه یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از تهران قدیم و دوره قاجار است که به لحاظ معماری و همچنین رویدادهای تاریخی که در آن اتفاق افتاده است بسیار با اهمیت و با ارزش است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تهران، باغ عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، ملقب به ظل‌السلطان فرزند ناصرالدین شاه در 1295 قمری در زمینی به وسعت حدود 4 هزار مترمربع مرکب از بیرونی (دیوانخانه) و اندرونی و دیگر ملحقات بنا شده است؛ نام این عمارت نیز برگرفته از نام مسعود میرزا به مسعودیه شهرت یافته است و معمار این بنا استاد شعبان معمارباشی است.
عمارت مسعودیه به همراه باغ نگارستان، باغ لاله‌زار و باغ سردار ایروانی یکی از اماکنی است که در محدوده شمال حصار شاه طهماسبی تهران در عصر ناصری بنا شده و هم‌چنان که خصوصیات باغ‌های ایرانی را داراست با نقش‌مایه‌ها و عناصری از معماری فرنگی مزیّن شده است.
بخش‌های اصلی عمارت مسعودیه
مجموعه عمارت مسعودیه شامل 5 عمارت دیوانخانه، سفره‌خانه، حوض‌خانه، عمارت سید جوادی، عمارت مشیرالملکی و عمارت سردر، مملو از گچ‌بری، کاشی‌کاری، خطاطی، نقاشی دیواری، و به طوری کلی تزئینات نفیس، تقسیم‌بندی‌های فضایی و عملکردهای متنوع است؛ این مجموعه تاریخی دارای 7 کتیبه است که دو کتیبه در سردر اصلی، یک کتیبه در سردر کالسکه‌رو، دو کتیبه در عمارت دیوانخانه و دو کتیبه نیز در عمارت مشیریه قرار دارد.
فراز و نشیب‌های تاریخی عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه در طول سال‌های عمر خود شاهد وقایع بسیار زیادی بوده است؛ در جریان جنبش مشروطه با توجه به نزدیکی آن به میدان بهارستان و اختلاف ظل‌السلطان با برادرش مظفرالدین شاه و فرزند او یکی از پایگاه‌های مشروطه‌خواهان و مخالفان محمدعلی شاه بود.
در سال 1287 در نزدیکی این عمارت بمبی دست‌ساز زیر کالسکه محمدعلی شاه منفجر شد که بهانه لازم را برای به توپ بستن مجلس دست او داد و پس از واقعه بهارستان، عمارت مسعودیه نیز به همراه خانه ظهیرالدوله و سایر مشروطه‌خواهان به رگبار بسته شد.
از سوی دیگر بناهای بسیاری از ساختمان‌های فرهنگی کشور در عمارت مسعودیه قرار داده شده است، نخستین کتابخانه و موزه ملی ایران جایی در گوشه این عمارت برپا شده؛ در حدود سال‌های 1304 نخستین کتابخانه رسمی کشور که پایه اصلی و اولیه کتابخانه ملی بود، در یکی از اتاق‌های این عمارت توسط انجمن معارف گذاشته شد.
چند سال بعد نیز یکی دیگر از اتاق‌های آن به عتیقه‌های باستانی که از گوشه و کنار ایران به دست آمده بود اختصاص یافت، و در حقیقت نخستین موزه ایران در آن پایه‌گذاری شد، و اشیای عتیقه این مکان در سال 1318 به موزه ملی منتقل شد.
در فاصله سال‌های 1342 و 1343 هجری شمسی از عمارت مسعودیه برای مدّت کوتاهی به عنوان دانشکده افسری استفاده شده است؛ در سال 1345 هجری شمسی با تفکیک وزارت آموزش وپرورش از فرهنگ و هنر، عمارت مسعودیه به وزارت آموزش و پرورش سپرده شد و نخستین وزارتخانه آموزش و پرورش در آن مستقر شد.
ثبت عمارت مسعودیه در ردیف آثار ملی
هیئت وزیران در جلسه‌ای در بهمن ماه سال 76 بنا به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و با استفاده از ماده 114 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1362، تصویب کرد که حق استفاده از عرصه و اعیان ساختمان قدیمی وزارت آموزش و پرورش، واقع در خیابان اکباتان به سازمان میراث فرهنگی کشور واگذار شود.
این مصوبه در واقع براساس توافق وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت و پس از انجام نقشه‌برداری و تهیه مدارک لازم، مجموعه به شماره 2190 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و حریم و ضوابط آن در تاریخ بهمن ماه 1377 تعیین و تصویب و به مراجع قانونی اعلام شد.
بناهای جدید در عمارت مسعودیه
برخی ساختمان‌های جدیدالتأسیس نیز در این مجموعه دیده می‌شود که شامل ساختمان آجری یک طبقه مرکب از قسمت کارت‌زنی، حراست، نگهبانی، بانک ملی، پست برق، گلخانه و نیز ساختمان سه طبقه آجری که در آن کارهای اداری مربوط به آموزش و پرورش صورت می‌گرفت می‌شود.
همچنین یک فروشگاه صنایع دستی در گوشه ای از عمارت تعبیه شده است؛ اما شاید یکی از مفرح‌ترین و قابل توجه‌ترین بخش‌های عمارت که می‌تواند یک بعدازظهر زیبا را برای شما رقم بزند کافی‌شاپ مستقر در آن است که می‌توانید برای چند دقیقه در این محیط بنشینید، چیزی بخورید و بنوشید تا یک روز زیبا را در یکی از تاریخی‌ترین و فرهنگی‌ترین عمارت‌ها و ساختمان‌های تهران تجربه کنید؛ مبلغ ورودی عمارت مسعودیه نیز 5 هزار تومان به ازای هر نفر است.
دسترسی به عمارت مسعودیه
برای رسیدن به عمارت مسعودیه راه ساده‌ای در پیش دارید، اولین راه این است که از طریق خط 2 مترو به ایستگاه ملت بروید و پس از خروج از ایستگاه در خیابان ملت به خیابان اکباتان بروید، ورودی عمارت مسعودیه در این خیابان قرار دارد.
همچنین از ایستگاه مترو بهارستان هم می‌توانید به ضلع جنوب غربی میدان بهارستان رفته و در خیابان اکباتان به ورودی عمارت مسعودیه برسید، اما راهی نسبتاً طولانی‌تر را طی خواهید کرد.
اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید می‌توانید با انتخاب کردن ایستگاه میدان بهارستان واقع در خط 2 مترو در این لیست، از اتوبوس‌هایی که به این میدان تردد می‌کنند مطلع شوید و از آن‌ها استفاده کنید، از جمله این خطوط اتوبوس‌رانی می‌توان به خط میدان بهارستان - میدان جمهوری اشاره کرد.
انتهای پیام/
