آموزه‌های پیامبر اکرم(ص) فراتر از زمان و محیط خودش بوده است
آموزه‌های پیامبر اکرم(ص) فراتر از زمان و محیط خودش بوده است. همین نشان می‌دهد که او تحت تاثیر زمان و مکان خویش نبوده است و آموزه‌های او الهی و آسمانی بوده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، به مناسبت میلاد پیامبر اکرم(ص) و هفته وحدت مطالبی ارائه می‌شود:
الف- نکاتی درباره شخصیت پیامبر اکرم(ص)
1- پیامبر اکرم به اتفاق همه مسلمین محبوب‌ترین و بزرگ‌ترین شخصیت اسلام و بلکه بشریت و آن هم در طول تاریخ است. او افضل النبیین و المرسلین است. چنانکه خاتم النبیین و المرسلین است.
2- شریعت او کامل‌ترین شرایع الهی است و دین او کامل‌ترین ادیان است و دینی غیر از دین او در نزد خدا پذیرفته نیست. بر اساس وعده صریح الهی دین اسلام بر همه ادیان پیروز خواهد شد و پرچم حاکمیت آن در سراسر گیتی برافراشته خواهد شد.
3 - آموزه‌های پیامبر اکرم(ص) فراتر از زمان و محیط خودش بوده است. همین نشان می‌دهد که او تحت تاثیر زمان و مکان خویش نبوده است و آموزه‌های او الهی و آسمانی بوده است. مانند دعوت به توحید و مبارزه با شرک و دعوت به ایمان به معاد و حیات جاودانه اخروی و دعوت به طلب علم و دانش و دعوت به کارگیری عقل و پرهیز از تقلیدهای کورکورانه از آباء و اجداد و احیای حقوق زن و مبارزه با کشتن دختر و تحقیر زنان و دعوت به ارزش‌ها و مکارم اخلاق و عفو و گذشت و دعوت به نظافت و پاکیزگی و آراستگی و....
4- پیامبر اکرم با آموزه‌های حیات‌بخش خویش توانست در فرصت کوتاه، تمدن بزرگ اسلامی را در منطقه وسیعی از جهان رقم بزند تا آنجا که در زمانی که غرب در قرون وسطی در جهل و انحطاط به سر می‌برد در مشرق زمین تمدنی رقم بخورد که در عرصه‌های گوناگون پیشاهنگ و پیشتاز شود و الگوی تمدن غرب در آینده شود.
ب : سخنی در باب هفته وحدت
از ابتکارات بسیار زیبای امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اعلام هفته وحدت از 12 تا 17 ربیع الاول است که ایام ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است.
1- اصل تعیین هفته وحدت میان شیعه و سنی و انتخاب این زمان خاص که انتساب ولادت پیامبر اکرم دارد و متناسب با مراسم مراسم جشن و شادی است ابتکار پسندیده‌ای است.
2- مراد از وحدت شیعه و سنی در اینجا همان اتحاد است. مراد این نیست که شیعه و سنی یکی شوند بلکه مراد این است که میان آنها اتحاد و یکپارچگی و همبستگی و همدلی و همراهی و همسویی باشد. همانگونه که مراد از وحدت حوزه و دانشگاه این نیست که با هم یکی شوند بلکه به معنای اتحاد و ارتباط و همدلی و همسویی میان حوزویان و دانشگاهیان است.
3-شعار وحدت میان شیعه و سنی پیشینه دیرینه دارد این شعار از اوایل قرن بیستم به صورت جدی در میان تعدادی از شخصیت‌های شیعه و سنی مطرح شده است عالمانی چون سید جمال‌الدین اسدآبادی، شیخ محمد عبدُه، محمدحسین کاشف‌الغطاء، سید شرف الدین موسوی جبل عاملی، عبدالمجید سلیم، محمود شلتوت، محمدتقی قمی و آیت‌الله بروجردی به آن سرعت بیشتری دادند.
با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357ش و تشکیل جمهوری اسلامی ایران، به‌اهتمام رهبر آن، امام خمینی، اندیشه وحدت بیش از پیش گسترش یافت ... بعد از امام خمینی، مقام معظم رهبری به صورت جدی منادی و پیگیر این شعار است.
عبارت زیبای علامه فقیه و فقید کاشف الغطاء این است: «بنی الاسلام علی کلمتین: کلمه التوحید و توحید الکلمه» یعنی اسلام بر روی دو اصل و دو فکر بنا شده است. یکی اصل پرستش خدای یگانه و دیگر اصل اتفاق و اتحاد جامعه اسلامی است».
امام خمینی می‌فرماید: «ما با مسلمین اهل تسنن یکی هستیم؛ واحد هستیم که مسلمان و برادر هستیم. اگر کسی کلامی بگوید که باعث تفرقه بین ما مسلمان‌ها بشود، بدانید که یا جاهل هستند یا از کسانی هستند که می‌خواهند بین مسلمانان اختلاف بیندازند. قضیه شیعه و سنی اصلًا در کار نیست، ما همه با هم برادریم.»
مقام معظم رهبری می فرماید: «این هفته وحدت، این هفته مشترک الاحترام بین مسلمین را قدر بدانید، همه سعی کنند وحدت و اتحاد نیروها و در یک جبهه قرار گرفتن نیروهای مسلمین را که رمز سعادت و مایه سربلندی مسلمین وبزرگ‌ترین حربه ملت‌ها درمقابل استکبار جهانی است مغتنم بشمارند و قدر بدانند.»
4-شعار وحدت میان شیعه و سنی دارای مبانی شرعی در فقه شیعه است.
یک: قرآن کریم
آیات فراوان قرآن بر لزوم وحدت میان مسلمین دلالت دارد به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
إِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ»(سوره انبیا، آیه 92)
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ(سوره حجرات آیه 10)
وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ ۖ وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (سوره انفال، آیه 46)
وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَیٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا ۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ(سوره آل عمران، آیه 103)
قُل یا أَهلَ الکِتابِ تَعالَوا إِلیٰ کَلِمَةٍ سَواءٍ بَینَنا وَبَینَکُم أَلّا نَعبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشرِکَ بِهِ شَیئًا وَلا یَتَّخِذَ بَعضُنا بَعضًا أَربابًا مِن دونِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوا فَقولُوا اشهَدوا بِأَنّا مُسلِمونَ؛(سوره آل عمران، آیه 64) آیه اخیر به وحدت میان پیروان ادیان مختلف توحیدی توصیه دارد.
دو: روایات و سیره پیشوایان معصوم(ع)
هم روایات و هم سیره دلالت بر اهمیت و جدیت این شعار دارد. روایاتی دلالت بر این امر دارد که پیشوایان معصوم شیعیان را به همزیستی مسالمت آمیز و اتحاد و ارتباط با اهل سنت توصیه می‌کردند.
شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه بابی را تحت عنوان «باب وجوب عشرة الناس» به این موضوع اختصاص داده، و می‌فرماید: «بَابُ وُجُوبِ عِشْرَةِ النَّاسِ حَتَّی الْعَامَّةِ بِاَدَاءِ الْاَمَانَةِ وَ اِقَامَةِ الشَّهَادَةِ وَ الصِّدْقِ وَ اسْتِحْبَابِ عِیَادَةِ الْمَرْضَی وَ شُهُودِ الْجَنَائِزِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الصَّلاةِ فِی الْمَسَاجِدِ».
«باب واجب بودن زندگی مسالمت‌آمیز با مردم، حتّی اهل‌سنت؛ بدین‌صورت که امانت آنان را ادا کنید و به سود آنان شهادت دهید و به راستگویی با آنان پایبند باشید، مستحب است که مریض‌های آنان را عیادت، جنازه‌های آنان را تشییع، با همسایگان رفتار نیکو و در مساجد حضور داشته باشید».
امام حسن عسکری علیه السلام به شیعیان فرموده‌اند: اوصیکم بتقوی‌الله والورع فی‌دینکم و الاجتهاد لله و صدق الحدیث و اداء الامانه الی من ائتمنکم من بر او فاجر و طول السجود و حسن‌الجوار فبهذا جاء محمد صلی‌الله علیه وآله و سلم. صلوافی عشائرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم وادوا حقوقهم فان‌الرجل منکم اذا ورع فی‌دینه و صدق فی‌حدیثه و أدی الامانه و حسن خلقه مع‌الناس قیل: هذا شیعی فیسرنی ذلک (بحارالانوار، ج 78، ص 372).
یعنی: شمار را به تقوای الهی و ورع در دین و کوشش در راه خدا و راستگویی و پرداخت امانت به هرکسی که به شما امانت سپرده است نیکوکار باشد یا بدکار و سجده طولانی و خوش همسایگی و همسایه داری، وصیت و سفارش می‌نمایم که محمد صلی‌الله علیه‌و آله وسلم این ارزش‌ها را آورد و برای همین امور مبعوث شد. در بین قبیله‌ها و طوائفشان نماز بخوانید و بر جنازه‌های آنان حاضر شوید و در تشییع جنازه آنان شرکت کنید و بیمارانشان را عیادت کنید و حقوق آنان را ادا کنید زیرا هر کس از شما شیعیان در دینش ورع بورزد و در سخنش راست بگوید و امانت را بپردازد و ادا کند و با مردم خوش‌رفتاری کند و اخلاقش را با مردم نیک و زیبا سازد گفته می‌شود: این انسان "شیعه" است، این مرا مسرور و خوشحال می‌کند.
در باب وظایف و حقوق مسلمانان نسبت به همدیگر روایات متعددی آمده است به به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید:«المسلم علی المسلم حرام دمه و ماله و عرضه.» «المسلم اخو المسلم، لا یحل له دمه و ماله، الا من طیبة نفسه» این روایات بر حرمت جان و مال و عرض مسلمان‌ها دلالت دارد. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «المسلم اخو المسلم لا یظلمه ولا یسلمه، ومن کان فی حاجة اخیه کان الله فی حاجته، ومن فرج عن مسلم کربة فرج الله عنه کربة من کربات یوم القیامة، ومن ستر مؤمنا ستره الله یوم القیامة» و یا می‌فرماید: «المسلم اخو المسلم، و هو عینه و مرآته و دلیله لایخونه و لایخدعه و لا یظلمه و لایکذبه و لایغتابه».
عنوان مسلم که در این روایات آمده است شامل شیعه و سنی می‌شود. در روایات ما اسلام چنین تعریف شده است: از امام باقر (علیه‌السّلام): «والاسلام ما ظهر من قول او فعل، وهو الذی علیه جماعة من الناس من الفرق کلّها، و به حقنت الدماء، وعلیه جرت المواریث، و جاز النکاح، واجتمعوا علی الصلوة والزکوة والصوم والحج، فخرجوا بذلک عن الکفر واضیفوا الی الایمان» یعنی اسلام عبارت است از آنچه از قول و فعل ظاهر می‌شود، و این همانی است که بر آن، جماعتی از مردم از همه فرقه‌ها هستند و به‌وسیله آن، خون‌ها صیانت یافت و بر آن ارث‌ها، جریان گرفت و توسط آن نکاح جایز شد، آنان بر نماز و زکات و روزه و حج اجتماع یافته‌اند، پس به‌واسطه آن از کفر بیرون رفته و به ایمان اضافه شده اند.
روایت امام صادق (علیه‌السّلام): «الاسلام هو الظاهر الذی علیه الناس، شهادة ان لا اله الا الله و انّ محمداً رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) واقامة الصلوة، وایتاء الزکوة، وحج البیت وصیام شهر رمضان»
اسلام همان ظاهری است که مردم بر آن هستند، (یعنی) شهادت به این که جز الله هیچ خدایی نیست و محمد فرستاده خداوند است، و به‌پا داشتن نماز و دادن زکات و حج خانه خدا و روزه گرفتن در ماه رمضان.
سیره عملی پیشوایان معصوم ع نیز چنین بوده است. آنها در مساجد اهل سنت حضور پیدا می‌کردند و پشت سر آنها نماز می‌خواندند و به عیادت بیماران آنها می‌رفتند و در تشییع جنازه اموات آنها حضور پیدا می‌کردند.
امام صادق (ع) می‌فرماید: "من صلی معهم فی الصف الاول کان کمن صلی خلف رسول الله (ص) فی الصف الاول؛ کسی که در نماز جماعت اهل سنت شرکت کند و با آنها نماز بخواند، مانند کسی است که در صف اول پشت سر پیامبر(ص) نماز خوانده باشد.(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 381)
کمک‌ها و خیرات و مبراتی که امامان معصوم علیهم السلام به ویژه در تاریکی شب‌ها در شهر مدینه داشته‌اند نوعاً به فقرا و نیازمندان اهل سنت بوده است، چون در دوره امامان علیهم السلام نوعاً اهل مدینه از اهل سنت بوده اند.
سه: مبنای عقلی شعار وحدت شیعه و سنی نیز روشن است. چون با توجه به مشترکات فراوان میان آنها هم در اصول و هم در فروع و نیز در اهداف و آرمان‌های اسلامی و با عنایت به اینکه دارای دشمنان مشترک هستند که با اصل دین و آیین آنها و عزت و قتدار و امنیت مسلمان‌ها در ستیزند و با تمام امکانات و تبلیغات در صدد ایجاد تفرقه و تنازع میان مسلمان‌ها هستند عقل حکم می‌کند که باید مسلمان‌ها تفرقه و تنازع و شمکش‌ها را کنار بگذارند و با تکیه به مشترکات مسیر همدلی و همسویی و همنوایی را در پیش گیرند.
چهار: مبنای قانونی
در قانون اساسی جمهوری اسلامی بر شعار وحدت به عنوان یک اصل اساسی تکیه شده است. در اصل 11 قانون اساسی آمده است: «به حکم آیه کریمه «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» همه مسلمانان یک اُمتند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.»
ج-شعار تقریب بین مذاهب اسلامی
در کنار شعار وحدت شیعه و سنی شعار دیگری به نام تقریب بین مذاهب اسلامی مطرح است که علمای بزرگی پیگیر این امر بوده اند و در جمهوری اسلامی نیز مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی تشکیل شده است. مقصود از تقریب این است که اولاً در حد ممکن دیدگاه‌های مذاهب اسلامی در اصول و در فروع به همدیگر نزدیک شود و ثانیاً از تهمت و افترا و نسبت‌های ناروا و بدگویی نسبت به همدیگر پرهیز شود و ثالثاً راهکارهایی برای ایجاد وحدت داده شود.
در ماده پنجم اساسنامه این مجمع آمده است: «مجمع تقریب برای رسیدن به اهداف زیر فعالیت می‌کند:
الف. کمک به امر احیا و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی و دفاع از حریم قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم(ص).
ب. کوشش در راه ایجاد آشنایی و تفاهم بیشتر بین علما، متفکران و پیشوایان مذهبی جهان اسلام در زمینه های اعتقادی، فقهی، اجتماعی و سیاسی.
ج. گسترش اندیشة تقریب بین اندیشمندان و فرهیختگان جهان اسلام و انتقال آن به تودههای مسلمان، و آگاه کردن آنان از توطئههای تفرقه انگیز دشمنان.
د. کوشش در تحکیم و اشاعة اصل اجتهاد و استنباط در مذاهب اسلامی.سعی در ایجاد هماهنگی و تشکیل جبهة واحد مقابل توطئه های تبلیغاتی و تهاجم فرهنگی دشمنان اسلام بر اساس اصول مسلم اسلامی و رفع بدبینی‌ها و شبهات بین پیروان مذاهب اسلامی.
نویسنده: حجت الاسلام عباس نیکزاد، مدرس دروس خارج فقه و اصول و اسفار ملاصدرا و عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی (دانشیار) دانشگاه علوم پزشکی بابل
انتهای پیام/
