تالابی بین‌المللی که آبستن ریزگردهای سمی شد/قربانی مظلومی به نام "گاوخونی"

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، مدت‌هاست نبرد بین کویر و آب وجود دارد و کویر مغلوب آن شده و در برابرش سر خم کرده است. رزم آب و کویر شاید چیزی شبیه به رزم رستم و سهراب باشد و نوش‌دارویی که اگر بیاید هم به موقع نیست.

سال‌هاست که تالاب بین المللی گاوخونی با کویر رقابتی شبیه به مُچ اندازی دارد و در این سال‌ها  باز هم مُچ باتلاق بر زمین فرو رفته و باز نیامده است.

با تخصیص بی‌رویه آب،  ورودی این تالاب مدت‌هاست به صفر رسیده و عملا این تالاب نابود شده است.

دوستداران مردمی محیط زیست هم بارها برای دفاع از آن قد علم کرده‌اند اما تیری بود که به سنگ خورده و مسئولان رده بالایی هم تنها با قول‌های تو خالی هم‌چنان پاسخ می‌دهند که طرح احیای تالاب گاوخونی در دست اجراست.

از حقابه‌ای هم که برایش تعیین شده خبری نیست و گفته می‌شود به دلیل کمبود آب این تالاب حقی برای گرفتن آب ندارد  و در این مدتی که آب در بستر رودخانه زاینده‌رود برای کشاورزان اصفهانی جاری شده هم هیچ آبی به تالاب نرسیده است.

دولت هم گویی هیچ اولویتی برای نجات جان تالاب گاوخونی در نظر نگرفته است، هر چند بی‌توجهی دولت به تن خشک و بی‌آب این زیستگاه طبیعی تازگی ندارد زیستگاهیکه زمانی حیات بخش پرندگان مهاجر بوده؛  گوش اصفهانی‌ها به وعده‌های عمل نشدنی رئیس جمهور این دولت عادت کرده اما همچنان امیدوار به آینده ای روشن در انتظار  نجات جان زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی نشسته است.

هیچ آبی به تن تشنه گاوخونی نرسید

رئیس انجمن خبرگان کشاورزی اصفهان به خبرنگار تسنیم در اصفهان گفت: در حالی‌که به زمان بسته شدن آب زاینده‌رود نزدیک می‌شویم هنوز هیچ آبی به تالاب بین المللی گاوخونی نرسیده و بستر آن همچنان خشک است.

اسفندیار امینی افزود: تالاب بین المللی گاوخونی حقابه سالانه خود را می‌خواهد و حفاظت محیط زیست هم که متولی آن است برای رسیدگی به وضع اسف‌بار تالاب فقط جلسه برگزار می‌کند.

وی می‌گوید: محیط زیست باید به میدان بیاید و در حال حاضر بخش‌هایی از این تالاب بین المللی مختصر آب و پساب وجود دارد اما این به مفهوم زنده بودن تالاب نیست.

رئیس انجمن خبرگان کشاورزی اصفهان با بیان اینکه تالاب گاوخونی 47 هزار هکتار است و احیای آن به جریان همیشگی آب در بستر آن وابسته است، تصریح کرد: مصرف کننده‌ها زیاد شده‌اند و می‌خواهند به یزد وچهارمحال هم آب برسانند در این صورت آب نیست و وقتی نیست باید از جایی دیگر کم گذاشت.

وی این راهم گفت که اولویت تخصیص آب بعد از آشامیدنی به محیط زیست است اما ما چیزی در این حوزه ندیدیم. چرا مسئولان فکر می‌کنند معجزه‌ای در این مورد می‌شود؟

مراتع تالاب گاوخونی نصف شده است

چمنی از استادان گروه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در خصوص تغییرات زیستی تالاب گاوخونی گفت: متأسفانه طبق نتایج آخرین بررسی‌ها مراتع موجود در این منطقه به نصف کاهش یافته که این موضوع می‌تواند زنگ خطر هجوم ریزگردها را به صدا در آورد.

وی با بیان این‌که برخی از اراضی کشاورزی در این منطقه پتانسیل تبدیل شدن به شورزارها را دارند، افزود: شورزارهای این منطقه از 10 درصد در سال 2013 به 17 درصد در سال 2015 رسیده است.

استاد گروه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان رها شدن اراضی کشاورزی را عامل افزایش شور زارها دانسته و می‌گوید: کاهش نیزارهای تالاب هم باعث کاهش مهاجرت پرندگان شده به‌ گونه‌ای که می‌توان گفت از 40 هزار قطعه پرنده‌ای که در سال 62 این تالاب را برای کوچ انتخاب می‌کردند چیزی باقی نمانده است.

کادمیون موجود در تالاب گاوخونی چند برابر حد مجاز است

استاد خاک شناسی و سرپرست تیم تحقیقاتی دانشگاه آزاد اصفهان که بر روی ریزگردهای ناشی از خشک شدن تالاب گاوخونی مطالعه می‌کند، به خبرنگار تسنیم گفت: بررسی نمونه‌های متعدد برداشته شده از تالاب گاوخونی مشخص می‌کند این محل دارای فلزات سنگین و سمی نظیر کادمیون، سرب، روی، نیکل، مس و تاحدودی جیوه و آلومینیوم بوده که متأسفانه بیشتر از حد مجاز است.

احمد جلالیان با بیان اینکه مطالعات در سه قسمت شامل  تالاب گاوخونی، زیرحوضه‌ تالاب و شناسایی ریزگردها انجام شده است، افزود: وجود نوعی خاک رس رونده، وجود مقادیر زیاد کادمیون، بافت سنگین و وزش بادهای شدید از جمله موارد نگران‌کننده است که باید نسبت به آن‌ها بسیار حساس بود.

 وی با بیان اینکه وجود چنین فلزاتی در این تالاب منشأ انسانی دارد، افزود: استفاده از کودهای فسفاته و آفت‌کش‌ها توسط کشاورزان در طول سالیان دراز، وجود موتورهای دیزلی برای پمپاژ آب، بزرگراه اصفهان- یزد، تردد وسایل نقلیه گازوئیل سوز در مجاورت تالاب و معدن‌های نمک و وجود سنگ‌های آذرین در اطراف کوه سیاه ورزنه از جمله فرضیه‌هایی است که در خصوص منشأ این فلزات مطرح شده است.

جلالیان ادامه داد: با وجود اینکه هنوز تالاب بین المللی گاوخونی به صورت کامل فعال نشده  اما میانگین فرونشست‌های اتمسفری 46 تن در سال است که می‌تواند فلزات سنگین موجود در بستر تالاب را به صورت کامل جابه‌جا و مقدمه‌ یک بحران بزرگ را فراهم سازد.

در سال 95 هیچ پایشی بر روی تالاب گاوخونی انجام نشد!

استاد خاک شناسی و سرپرست تیم تحقیقاتی دانشگاه آزاد اصفهان با اشاره به اینکه در سال 95 هیچ پایشی بر روی تالاب گاوخونی انجام نشده گفت:  به صورت مرتب در جلسات سازمان حفاظت محیط زیست، اتاق فکر استان اصفهان درخواست و تأکید داشته‌ایم که تالاب گاوخونی باید به صورت دائم مورد بررسی و پایش قرار گیرد که متأسفانه تاکنون این امر محقق نشده است.

وی الگو گرفتن از ستاد احیای دریاچه‌ ارومیه و جاری شدن حق‌آبه تالاب گاوخونی را راه حل برون‌رفت از این بحران دانست و ادامه داد: وضع تالاب به ‌گونه‌ای‌ست که بهتر است  آبی که برای کاشت هزار هکتار گندم مورد استفاده قرار می‌گیرد را به تالاب گاوخونی روانه کنیم و خسارت کشاورزان را بپردازیم.

جلالیان با تأکید بر اینکه اگر تالاب بین المللی گاوخونی به صورت کامل تبدیل به یک کانون ریزگرد شود با یک سونامی ریزگردها و فلزات سنگین روبه رو خواهیم شد، گفت: در صورت بروز چنین اتفاق شومی نه تنها اصفهان که شهرهایی که در فاصله‌ هزار کیلومتری آن هم قرارگرفته‌اند از تبعات آن مصون نخواهند بود.

برای سونامی ریزگردهای سمی و انتشار آن به پایتخت و دیگر استان‌ها هم بارها تمامی رسانه‌ها گزارش‌هایی را منتشر کرده‌اند، بماند که شرقی‌های اصفهان مدت‌هاست در حال استشمام این ریزگردها هستند.

یادمان باشد اگر سال گذشته اندک آبی در تالاب گاوخونی جریان پیدا کرد به دلیل پساب کشت کشاورزان بود که آن هم به صورت خودجوش توسط کشاورزان زحمت‌کش انجام شد نه توجه مسئولان و این در حالی بود که پس از این جریان مسئول مربوطه تریبون به دست، نوید جریان آب را داد.

باز هم بماند که سرب و کادمیوم این تالاب در حال افزایش است و با یک وزش نسبتا شدید به شهر می‌رسد اما جدای از بحث حقآبه چرا در سال 95 هیچ پایشی بر روی تالاب بین المللی گاوخونی انجام نشد؟ تالابی که آبستن ریزگردهای سمی است و دائم باید مورد پایش قرار گیرد.

ظاهرا برای مسئولان حفاظت محیط زیست اصفهان و برخی دیگر از مسئولان متولی هم، پایش و حتی جلوگیری از ورود ریزگردهای سمی به شهر مسئله خیلی مهمی نیست. باشد که سرنوشت تالاب مظلوم گاوخونی با تغییری کارآمد برای مردم استان اصفهان  خوشایند شود.

گزارش از نگین فروغی

 انتهای پیام/