روزانه در حال بازگرداندن ۳ نفر از ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان هستیم

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، قسمت نهم «به‌اضافه مستند» با پخش و بررسی مستند غزال ایرانی روی آنتن شبکه مستند رفت.

 این برنامه با حضور وحید فرجی کارگردان مستند غزال ایرانی، پرویز کرمی مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و کارن ابری‌نیا رئیس مرکز طراحی و ساخت پروژه­ خودروی خورشیدی غزال ایرانی به بررسی معضلات پیش روی نخبگان ایرانی پرداخت.

وحید فرجی: سعی کردم که واقعیات را بیان کنم یعنی امید و ناامیدی کنار هم وجود دارد

در ابتدای این گفتگو وحید فرجی در مورد چگونگی ساخت این مستند در فضای علمی، گفت: در دوران دانشجویی که مشغول عکاسی برای پروژه‌های مطبوعاتی بودم گاهی اوقات با چنین گروه‌‌هایی روبه‌رو می‌شدم و از کارهای آنها لذت می‌بردم و دوست داشتم در این زمینه بتوانم کمکی کنم.

وی افزود: مدتی بود که در حوزه محیط زیست و بحث‌های علم و فناوری که می‌تواند به این حوزه کمک کند، مشغول مطالعه بودم. در تحقیقاتم با گروه غزال دانشگاه تهران آشنا و با استقبال آقای دکتر ابری‌نیا مواجه شدم. ایشان پیشنهاد دادند که این پروژه به‌عنوان یک مستند مستقل ساخته شود و دوستان در حوزه هنری از این پروژه به‌عنوان تهیه کننده حمایت کردند و در مرکز فرهنگی میثاق این کار تولید شد.

وحید فرجی در توضیح فضای دوگانه فیلمش گفت: سعی کردم که واقعیات را بیان کنم یعنی امید و ناامیدی کنار هم وجود دارد. امید و انگیزه برای ادامه کار بین دانشجویان وجود دارد اما وقتی امکانات و شرایط فراهم نباشد، مهاجرت اتفاق می‌افتد.

در ادامه این برنامه پرویز کرمی در پاسخ به این سؤال که دولت برای حمایت از چنین پروژه‌هایی چه اقداماتی انجام داده است، گفت: در 4ــ3 سال اخیر، حوزه علم و فناوری کنار رشد و جهشی که در موضوع تولید علم داشته است؛ به کسب و کارهای استارتاپی، شرکت‌های دانش‌بنیان ورود کرده و یک زیست‌بوم فناوری در حال شکل‌گیری است و دانشگاه آموزش و پژوهش‌محور به دانشگاه کارآفرین‌محور رسیده‌اند.

کرمی افزود: در ایران، اقتصاد نفتی سبب اقتصاد دولتی شده است بنابراین اولین مکانی که به فکر افراد برای کمک گرفتن می‌رسد، دولت است. اما خوشبختانه و یا متأسفانه، امروز بودجه‌های نفتی کمتر به‌سراغ دولت می‌آید.

*پرویز کرمی: پروژه غزال ایرانی در اولویت حمایت ما نبود

مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور ادامه داد: از طرفی تعداد موضوعات علمی که درخواست کمک دارند بسیار زیاد است و بودجه‌ای که در اختیار سازمان‌ها برای حمایت از این طرح‌ها قرار می‌گیرد، محدود است، بنابراین اولویت‌بندی ایجاد می‌شود و متأسفانه تعریفی برای پروژه غزال در رسته‌های معاونت علمی و فناوری وجود نداشت تا کنار سایر پروژه‌هایی که در پردیس دانشگاه تهران انجام می‌شود از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری استفاده کند.

کارن ابری‌نیا، مدیر پروژه غزال پیرامون صحبت‌های پرویز کرمی اظهار داشت: ما از مراکز دولتی توقع زیادی برای کمک داریم. ابتدا باید به موضوعی که در حال فعالیت آن هستیم باید پرداخته شود. ما هر سال با مشکل آلودگی هوا به‌سبب خودروهای با سوخت فسیلی روبه‌رو هستیم و این مشکل در زمستان به‌دلیل پدیده وارونگی هوا تشدید می‌شود و بسیاری از افراد درباره این مسأله صحبت می‌کنند اما با شروع فصل گرما و کاسته شدن از آلودگی این مسأله فراموش می‌شود، از طرفی مصرف سوخت فسیلی کشور بسیار بالا است. حال باید فکری برای حل این مشکل شود یا خیر؟

این استاد دانشگاه ادامه داد: ما 13ــ12 سال بدون حمایت در ارتباط با این موضوع مشغول فعالیت هستیم و اساتید و دانشجویان پولی بابت فعالیت خود دریافت نکرده و کل بودجه دریافتی صرف طراحی و ساخت خودرو می‌شود. اقتصاد کشور ما دولتی است و بخش خصوصی محدود است، بنابراین از چه‌کسی باید توقع کمک داشته باشیم؟

ابری‌نیا: در کشورهای خارجی نیز حمایت دولتی وجود دارد

ابری‌نیا افزود: بنده سؤالی از یکی از اساتید دانشگاه بولونیای کشور ایتالیا که سازنده خودروی خورشیدی است، پرسیدم که "چه‌کسی از شما حمایت می‌کند؟" ایشان در جواب گفتند "ما نزدیک کارخانه فراری، فیات و... هستیم و آنها مواد مورد نیاز را برای ما فراهم می‌کنند اما حمایت اصلی در این حوزه را دولت می‌کند".

وی با اشاره به آینده‌نگری این پروژه گفت: شاید تجاری سازی این پروژه 20 سال زمان ببرد اما با حمایت از این پروژه، 20 سال دیگر سطح تکنولوژی کشور ما در جایی قرار دارد که سطح تکنولوژی سایر کشورها قرار دارد. ما همیشه فناوری‌هایی را وارد کشور می‌کنیم که در کشورمان ریشه ندارند اما ما با این پروژه به‌دنبال ایجاد ریشه هستیم تا در سال‌های بعد این ریشه به نهال تبدیل شده و سپس به محصول برسیم، بنابراین این فرآیند نیاز به حمایت دارد.

کرمی در ادامه این گفتگو در پاسخ به این سؤال که علت عدم حمایت چه بوده است، گفت: معاونت علمی سه کار اصلی در کشور انجام می‌دهد که یکی حمایت از تحقیقات مرز دانش است که بیشترین بودجه معاونت علمی و فناوری در این حوزه قرار می‌گیرد. از طرفی بزرگترین طرح‌های کلان کشور را که موجب اقتدار در حوزه علمی و فناوری می‌شود معاونت علمی و فناوری انجام می‌دهد برای همین دست به اولویت‌بندی می‌­زند.

مشاور معاون علمی رئیس جمهور با اشاره به این موضوع که پروژه غزال در اولویت نبوده است، گفت: غزال ایرانی در اولویت دوم بوده اما این مسأله دلیلی برای عدم حمایت از تیم آقای دکتر ابری‌نیا نبوده است. ما فضایی را ایجاد کرده‌ایم تا شرکت‌ها به این سمت بیایند، همچنین مشوق‌هایی در این زمینه ایجاد کردیم تا شرکت‌ها از این مشوق‌ها استفاده و از این پروژه حمایت کنند.

پرویز کرمی: باید تجاری‌سازی و نیاز به این محصول در جامعه احساس شود

کرمی افزود: باید تجاری سازی و نیاز به این محصول در جامعه احساس شود به‌عنوان مثال اگر سرمایه داری به دکتر ابری‌نیا مراجعه و درخواست خرید 100 خودروی خورشیدی را داشته باشد و هزینه و زمان تحویل را سؤال کند یک بودجه زیادی مورد نیاز است تا خط تولید این محصول راه اندازی شود.

ابری‌نیا نیز در این خصوص اظهار داشت: بحث تجاری سازی یعنی تولید علم و تبدیل به محصول و بازاریابی و... یک زنجیره است. ما قادر به انجام کل این فرایند نیستیم. ما یک کار ریشه‌ای یعنی فناوری جدیدی را در کشور ایجاد می‌کنیم که کشورهای دیگر هم در این زمینه فعالیت می‌کنند. در این مسابقات 25 کشور پیشرفته جهان حضور داشتند به‌عنوان مثال از آمریکا شش تیم، از انگلیس که اغلب هوایی بارانی دارد دو تیم، کشور هلند دو تیم و.... حضور دارند.

وی ادامه داد: طبق بررسی‌های بنده در سال 2011 این کشورها برای ساخت یک خودروی خورشیدی چهار میلیون یورو هزینه کرده‌اند زیرا اعتقاد دارند که این کارها روزی نتیجه خواهد داد.

این استاد دانشگاه افزود: نکته اینجاست که معاونت علمی و فناوری فقط از پروژه‌هایی که به سطح چهار رسیده‌اند یعنی رسیدن به تجاری سازی، حمایت می‌کند. جالب است وقتی که بنده به معاونت آموزش و پژوهش وزارت صنایع مراجعه کردم، آنها گفتند که "طبق توافق با معاونت علمی و فناوری حمایت از پروژه‌های سطح چهار به‌عهده ماست و وظیفه حمایت از پروژه‌هایی زیر سطح چهار که هنوز به سطح تجاری سازی نرسیده‌اند به‌عهده معاونت علمی و فناوری است"!

ابری‌نیا: وقتی اقتصاد ما دولتی است باید از کدام بخش خصوصی انتظار حمایت داشته باشیم؟

پرویز کرمی در واکنش به صحبت‌های کارن ابری‌نیا، گفت: پروژه غزال باید به‌سمت تأسیس یک شرکت دانش‌بنیان پیش برود تا بتواند از تسهیلاتی که برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته شده، استفاده کند و تا زمانی که کار آقای دکتر ابری­‌نیا (پروژه غزال ایرانی) به جامعه عرضه نشود و جامعه احساس نیاز برای خرید آن را نداشته باشد؛ موفق نمی‌شود. در فیلم مشاهده می‌کنید که خودروهای هم‌ردیف غزال، نمایندگی شرکت‌ها را دارند، نه نمایندگی دولت را.

ابری‌نیا پیرامون چرایی اتفاق نیفتادن این امر گفت: صحبت‌های آقای کرمی کاملاً صحیح است، به‌عنوان مثال در مسابقات بین المللی کنار خودروی تیم هلند 50 برند مشاهده می‌شود زیرا در آنجا فضای کسب و کار آزاد است اما در کشور ما این گونه نیست و بزرگترین شرکت‌های خودروسازی کشور ما دولتی هستند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که چرا ایران خودرو در نسل اول خودروی غزال از پروژه حمایت کرد ولی در نسل‌های بعدی کاری صورت نگرفت، گفت: در آن دوره مدیرعامل ایران خودرو در دانشکده ما مشغول تدریس بودند اما با تغییر مدیرعامل بودجه‌ای از طرف این شرکت در اختیار ما قرار نگرفت.

پرویز کرمی در خصوص مهاجرت برخی از افراد نخبه به کشورهای دیگر گفت: رفتن افراد عیبی ندارد اما برنگشتن آنها عیب است. در آماری تعداد دانشجویان ایرانی، کره‌ای، سعودی، ترکی و مصری مشغول به تحصیل در خارج از کشور ارائه شده است. در ایران 5 میلیون دانشجو و در آمریکا 11 هزار نفر دانشجوی ایرانی مشغول به تحصیل هستند اما عربستان 50 هزار و کره 80 هزار دانشجو مشغول به تحصیل در خارج از کشور دارند، بنابراین مهاجرت دانشجویان در یک دوره زمانی برای فراگرفتن علم روز حُسن است.

پرویز کرمی: به‌طور متوسط هرروز در حال بازگرداندن سه نفر از صد دانشگاه برتر جهان هستیم

مشاور معاون علمی ریاست جمهوری اضافه کرد: ابتدا باید علت مهاجرت را بررسی کنیم. اگر مهاجرت آنها بدون بازگشت بوده و ما در خواب خرگوشی باشیم و اقدامی برای بازگشت آنها نکنیم، عیب است. ما در بنیاد ملی نخبگان به‌طور متوسط هر روز در حال بازگرداندن سه نفر از صد دانشگاه برتر جهان هستیم.

سرپرست تیم غزال نیز در پایان برنامه دلیل مهاجرت نخبگان را نبودن فرصت داخلی دانست و گفت: من حدود 13 سال پیش این پروژه را شروع کردم به‌امید اینکه با حمایت از این پروژه، فرصتی برای به‌دست آوردن موفقیت توسط دانشجویان ممتاز دانشگاه‌ها که همیشه به‌دنبال موفقیت هستند، باشد. تصور این افراد این است که رفتن به دانشگاه «MIT»، موفقیت بعدی است. ما باید به آنها بگوییم که "موفقیت بعدی شما راه‌اندازی یک کسب و کار موفق برای رونق اقتصاد کشور است". ما باید از درآمدهای نفتی جهت رونق اقتصاد دانش‌بنیان کشور استفاده کنیم.

وی افزود: ما نباید الگوی حمایتی ثابت در معاونت علمی و فناوری داشته باشیم، به‌عنوان مثال پاسخ یک شرکت خودروسازی به ما این بود که "خودروی خورشیدی موضوع روز ما نیست."، درست است که موضوع روز نیست و مربوط به 20 سال آینده است اما با حمایت از این پروژه‌ها، 20 سال دیگر ما در سطح تکنولوژی روز جهان هستیم. اگر ما به‌دنبال موفقیت در فناوری هستیم باید آینده‌نگری داشته باشیم، بنابراین برای رسیدن به یک فناوری باید از راه‌های سخت و طولانی عبور کنیم.

برنامه به‌اضافه مستند به‌تهیه‌کنندگی سید حسین میری، کارگردانی محمدرضا رضائیان و سردبیری مهدی خانعلی‌زاده و اجرای علی صدری‌نیا هر هفته سه‌شنبه از ساعت 20:30 از شبکه مستند پخش می‌شود.

انتهای پیام/*