یوزپلنگ آسیایی؛ جابه‌جایی یا انقراض؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در حالی که چند روزی است بحران کاهش جمعیت یوز با انتشار خبر وجود تنها دو ماده یوز در سطح کشور کلید خورد،  برخی فعالان محیط زیست با اشاره به زمزمه های چندی پیش هومن جوکار، مدیر فعلی پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیای، مبنی بر احتمال تکثیر یوزپلنگ در اسارت توسط این پروژه، بحران کاهش تعداد یوز را، کاذب و مانوری به منظور زمینه سازی برای آغاز پروژه تکثیر یوز در اسارت به بهانه فاصله کوتاه این گونه تا انقراض عنوان می کنند.

از سوی دیگر، علیرضا جورابچیان، بنیانگذار پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و مدیر بازنشسته سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در خصوص نشست خبری پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که چهارشنبه هفته گذشته در حوزه ریاست سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد می‌گوید: با اینکه برای حضور در این نشست از من دعوت نکرده بودند، شخصاً از خانم لاهوتی، مشاور و مدیرکل دفتر ریاست سازمان حفاظت محیط زیست خواستم با حضورم در نشست موافقت شود. درخواستی که بی پاسخ ماند. چرا؟ نمی‌دانم!

وی تصریح می‌کند: سال 88 بازنشسته شدم ودرسال 91 از پروژه استعفا دادم و آقای هومن جوکار را به عنوان مدیر جدید پروژه معرفی کردم اما امروز بر این باورم که ایشان علی‌رغم علاقمندیشان به حیات وحش و به ویژه یوز، متأسفانه شایستگی مدیریت پروژه را ندارند.

جورابچیان در خصوص انتشار خبرهایی مبنی بر بحران کاهش تعداد یوزپلنگ می‌گوید: به عنوان کسی که سال‌ها درباره یوز تحقیق میدانی داشته، نمی‌توانم باور کنم تعداد یوزها تا این حد که گفته می‌شود کاهش یافته باشد. چرا که یوزپلنگ‌ها با توجه به اینکه گونه‌ای بسیار مقاومند ثابت کرده‌اند تحت تاثیر عواملی چون ایجاد ناامنی، زیستگاهشان را تغییر می‌دهند.

وی افزود: پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در زمان مدیریت هیچ یک از مدیران خود نتوانسته مدعی افزایش قطعی یوزپلنگ‌ها شود اما این پروژه دستکم در دهه اول کار خود ثابت کرد می‌تواند یوزها را شناسایی و به دنیا معرفی کند.

جورابچیان یادآور شد: تا اواخر دهه هفتاد، کارشناسان داخلی و خارجی تقریباً بر این باور بودند که در ایران یوزی وجود ندارد اما از زمانی که تحقیقات روی یوز را در سال 1376 عهده‌دار شدم بررسی‌ها نشان داد دستکم 40 قلاده یوز در سطح کشور زندگی می‌کنند که این آمار در سال 1379 طی گزارشی مکتوب و رسمی به سازمان ارائه شد.

وی ادامه داد: در سال 87 توانستیم‌ بیش از 650 تصویر یوز را از دوربین‌های تله‌ای به دست آوریم که با بررسی این تصاویر، دستکم 92 یوزپلنگ را شناسایی و به جامعه جهانی معرفی کردیم و با احتساب آمار تلفات به این نتیجه رسیدیم که در آن سال دستکم 70 یوز در کشور وجود دارد. که مستندات این گزارش در دفاتر استانی و همچنین دفتر پروژه حفاظت از یوز موجود است.

وی مهم‌ترین وظیفه پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را پایش و شناسایی افراد این گونه ارزشمند عنوان کرد و گفت: سال 91 که از پروژه استعفا دادم توانسته بودیم به منظور تغییر روش برآورد جمعیت دقیق یوز در سطح کشور، پیشنویس تفاهمنامه‌ای را با انجمن یوزپلنگ آفریقایی به مرحله امضا برسانیم که بر اساس آن بنا بود با هزینه انجمن یوزپلنگ آفریقایی، برآورد دقیق جمعیت یوز در کشور بر اساس DNA حاصل از مدفوع این حیوان صورت پذیرد. اقدامی که از سوی مدیر فعلی پروژه پیگیری نشد.

وی با اشاره به اینکه در یکی از زیستگاه‌های یوزخیز کشور در منطقه خوش ییلاق از سال 55 تا 88 هیچ یوزی مشاهده نشده بود، گفت: مشاهده دو قلاده یوز در این زیستگاه در سال 88 که خبر از بازگشت یوزها به این زیستگاه داد، گواهی است بر اینکه یوزها زیستگاه خود را بسته به شرایط تغییر می‌دهند که اطلاع از این تغییر زیستگاه، مستلزم تعامل و همکاری تنگاتنگ پروژه با ادارات استانی است. به همین دلیل در سال 91، استراتژی عملی و اجرایی پروژه که مقدماتش تا 70 درصد فراهم شده بود بر این قرار گرفت که مدیریت زیستگاه‌های یوزخیر به ادارات کل استان‌ها سپرده شود اما متأسفانه دنبال نشد.

بنیانگذار پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در پایان با بیان اینکه سوء‌مدیریت فعلی پروژه باعث شده پروژه نتواند تمام نیروهای تحت امر سازمان را برای حفاظت از یوز بسیج کند، گفت: پروژه باید بتواند با ارائه دستاورد‌های خود به مدیران استانی و همچنین فراهم کردن امکانات لازم برای ادارات کل استان، مدیران استانی را برای همکاری با پروژه و پذیرفتن مسئولیتی سنگین توجیه کند اما متاسفانه در حال حاضر، حرف پروژه، خریداری ندارد و این برای بقای یوز بسیار خطرناک است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، برخی کارشناسان و فعالان محیط زیست، خواهان تغییر مدیریت پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی هستند و برخی دیگر از عملکرد هومن جوکار اظهار رضایت و بهبود عملکرد پروژه را منوط به گذشت زمان می دانند. اما برخی دیگر معتقدند، پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در حال حاضر تنها به منزله، سپری است که سازمان حفاظت محیط زیست برای شانه خالی کردن از بار مسئولیت ها و پاسخگویی به انتقادات از آن استفاده می کند. این منتقدان با این توجیه که مادامی که سازمان در مقام پاسخگویی در رابطه با حفاظت از یوزپلنگ برنیاید نمی توان به بقای این گربه سان ارزشمند امید داشت، خواستار بازگرداندن مسئولیت حفاظت از یوزپلنگ آسیایی از پروژه به مدیران سازمان حفاظت محیط زیست هستند.
این در حالی است که  پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که در سال 2009 به عنوان یکی از موفق‌ترین پروژههای صندوق جهانی محیط زیست (GEF) معرفی شده بود.

انتهای پیام/