تابش:روحانی برنامه توسعه "کنفرانس ریو" را امضا کرده و باید اساس توسعه ما باشد/کشوری:رئیس جمهور اشتباه امضاکرده؛داستان برجام تکرار نشود+فیلم
سه شنبه گذشته محمدرضا تابش، به عنوان نماینده نظام برنامهریزی توسعهگرا، و علی کشوری، کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، درخصوص تعارضات برنامه ششم توسعه با این الگو و اسناد بالادستی به گفتگو پرداختند که به مناظرهای داغ مبدل شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سهشنبه گذشته برنامه تیتر امشب شبکه خبر مناظرهای جنجالی برگزار کرد که در آن به بررسی نسبت میان برنامه ششم توسعه و الگوی پیشرفت اسلامی پرداخته شد. مهمانان این برنامه حجتالاسلام و المسلمین علی کشوری، کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و محمدرضا تابش، نماینده مجلس شورای اسلامی بودند. توجه شما را به بخش اول از گزارش مشروح این مناظره جلب میکنیم.
********************************
در ابتدای مناظره خسروی، مجری برنامه، با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درخصوص برنامه ششم پرسید: بخشی از فرمایشات رهبر معظم انقلاب در رابطه با برنامه ششم بود و به نوعی شاید بتوان گفت یک گلهمندی را مطرح کردند یا حداقل یک هشداری را مطرح کردند و گفتند که در برنامه ششم کوتاهی و اغماض و کم گذاشتن اصلاً و ابداً جایز نیست؛ دلیل این که ایشان نسبت به این مسئله هشدار دادند چیست؟ آیا واقعاً کوتاهی اتفاق افتاده؟ این کوتاهی به چه دلیل است؟ به کدام بخش باز میگردد؟ آیا این به ماهیت خودِ برنامه باز میگردد؟ به عدم انطباق با الگوهای پیشرفت که مطرح شده باز میگردد یا به مسئله دیگری؟
** کشوری: «عدم موفقیت هفتاد ساله» و «مغایرت با اسناد بالادستی نظام» دو اشکال برنامههای توسعهگرا/آیا نمایندگان تغییری در این روند خواهند داد یا خیر؟
حجتالاسلام والمسلمین کشوری با بیان اینکه دو دلیل مهم وجود دارد که همه را راجع به نظام برنامهریزی کشور نگران کرده خاطرنشان کرد: دلیل اول این است که ما در ایران تقریباً هفتاد سال سابقه برنامهریزی مبتنی بر تفکر توسعه غربی داریم. پنج برنامه قبل از انقلاب و پنج برنامه هم بعد از انقلاب اسلامی. این ده برنامه براساس «تفکر توسعه غربی» در سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور نوشته شده؛ کمیسیون تلفیق و کمیسیونهای اختصاصی هم اینها را تأیید کردند و برنامه شده است. اخیراً جناب آقای نوبخت اعتراف فرمودند که هفتاد سال برنامهریزی در کشور، ما را حتی به «اهداف توسعه» هم نرسانده است. میدانید اهداف توسعه در حد خوراک و پوشاک و مسکن و اهداف اولیه است؛ یعنی اگر نیازهای انسان را در نظر بگیریم، سطح اول نیازهای زندگی همین اهدافی است که در توسعه غربی تعریف شده است. خوب؛ ما هفتاد سال راه رفتهایم؛ هفتاد سال برنامههای ما، «برنامههای تدبیر و محاسبات اقتصادسنجی و الگوهای غربی» بوده، حالا ایشان گفتهاند که این برنامهها ما را حتی به آن اهداف هم نرسانده است. اهدافِ مترقی مثل عدالت پیشکش! اهداف توسعه هم محقق نشده است. این یک دلیل بسیار مهم که همه را نگران کرده است.
وی ادامه داد: دلیل دیگری که بر آن اجماع وجود دارد، این است که برنامههایی که نوشته میشود، علاوه بر این که ما را به اهداف توسعه نرسانده با اسناد بالادستی نظام هم تطابق ندارد. اگر بینندگان محترمِ برنامه شما گفتگوهای قبلی را به یاد داشته باشند، دوستان جمعبندیشان این بود - تقریباً همه کارشناسان حوزه برنامهریزی جمعبندیشان همین است - که ما یک سری چیزها را در اسناد بالادستی مینویسیم - مانند اینکه هماکنون مسأله مهم جمعیت جزء اسناد بالادستی است - ولی در برنامهها اسناد بالادستی رعایت نمیشود و برنامه راه خودش را میرود؛ این دو دلیل در رأس نگرانیهاست.
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت افزود: این را خیلی شفاف عرض میکنم؛ ما باید برنامه ششم را حتماً با نگاه الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت ببندیم و دائماً نگوییم که میخواهیم از تجربیات بشری استفاده کنیم. هفتاد سال است که استفاده تجربههای بشری را روی میز نظام و روی میز مردم ایران داریم. یک دورهای قبل از انقلاب بوده که تجربه کردهایم و پنج برنامه هم بعد از انقلاب بوده که تجربه کردهایم؛ من سؤالم این است که آیا دوستان، میخواهند در مجلس شورای اسلامی در برنامه ششم این تحول را اعمال کنند یا نه؟ اگر نمیخواهند این تحول را اِعمال کنند پس آن دو آفت را بحث کنند؛ مثلاً اثبات و استدلال کنند و بگویند که آنها برنامههای موفقی بوده است. در غیر این صورت اگر اجماع داریم که برنامهها ناکارآمد است جلسه را این سمت بریم که پیشنهادات جایگزین را بحث کنیم. ضمن اینکه من امروز دست پر آمدهام. نمیخواهم الآن بحث نظری کلی کنم، پیشنهادات ما برای برنامه ششم کشور مشخص و آماده است؛ یعنی همان تحولی که عرض میکنم باید اتفاق بیفتد؛ ما در حدود دو یا سه هزار صفحه این را نوشتهایم که خلاصه آن را بنده در قالب هجده سؤال آوردهام.
** تابش: ما «برنامههای بینالمللی» را بیس و پایه میگذاریم و باورها و سنتهای خودمان را هم پیاده میکنیم
در ادامه محمدرضا تابش با تسلیتِ ایام شهادت حضرت مولی الموحدین گفت: امشب شب قدر است؛ از خداوند میخواهم که توفیق رهپویی حضرت امام علی را که بهخاطر پافشاری برای اجرای عدالت در محراب عبادت شهید شد به همه ما عطا کند.
وی با اشاره به اینکه من معتقدم که ما نمیتوانیم خود را جدای از دنیا ببینیم، گفت: این برنامه اسمش «برنامه توسعه» است. اصل پنجاه قانون اساسی مفهوم توسعه پایدار را بیان میکند: «در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و آینده باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشد وظیفه عمومی تلقی میگردد.» ما در «کنفرانس ریو» در سال 1992 اجلاس زمین را داشتیم. در آنجا در تعریف توسعه پایدار میگوید: «توسعهای که نیاز نسل امروز را برآورده کند، اما نیاز نسلهای آینده را به مخاطره نیندازد.» دستور کار تدوین شد؛ بر مبنای آن برنامههایی در عرصه اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی تدوین شد؛ برابری جنسیتی، کاهش فقر و افزایش درآمدها، کاهش مرگ و میر کودکان، آب آشامیدنی سالم؛ بعد در اجلاس ریو 2012 گفته است اهداف «توسعه هزاره پایدار» باید به اهداف «توسعه پایدار» تبدیل شود؛ یعنی MDG تبدیل به SDG شد و یکی از راههای رسیدن به توسعهی پایدار هم «اقتصاد سبز» تلقی شد.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: از سال 2012 تا سال 2015 هفده هدف کلان تعیین کردهاند؛ صد و شصت و نه هدف خُرد و دویست و سی شاخص که مهرماه به تصویب رسید. اهداف کلانش مثلاً «پایان دادن فقر» است؛ «کاهش تغییرات اقلیم است» و ... اهداف خُردش هرکدام ده تا هدف را در بر میگیرد؛ مثلاً «افزایش نسبت دختران برای ادامه تحصیل» است. از شاخصها هم شاخص محیط زیست و افزایش مناطق تحت مدیریت است؛ که تمامیِ این اهداف همه کمّی شده است. یعنی دیگر این شعار نیست که ما بیاییم بیان کنیم که ما قرار است ده درصد از عرصههای طبیعی کشورمان تحت مناطق حفاظت شده باشد؛ این اهداف کمّی شده است؛ یعنی جلوی اینها عدد گذاشته شده است.
وی افزود: مهرماه سال 94 آقای رئیس جمهور در نیویورک این سند را امضا کرد؛ یعنی ما موظف شدهایم تا 2030 این شاخصهایی که جهان به آن پیوسته را در عرصههای مختلف محقق کنیم. متناسب با آن یونپ یا به اصطلاح «برنامه محیط زیست ملل متحد» ارتقاء پیدا کرد و امروز توسعه پایدار که ما برنامههایمان را بر آن اساس تدوین میکنیم، مشابهتهای زیادی با آنچهکه در دین و فرهنگ ما هست، دارد. بیان میکند توسعه پایدار یعنی شما باید رشد اقتصادی داشته باشید؛ یعنی در جامعه نباید تبعیض و فقر وجود داشته باشد؛ باید در عرصه اجتماعی عدالت باشد؛ اگر توسعهای داشته باشیم، یازده درصد هم رشد اقتصادی داشته باشیم، ولی جامعه طبقاتی شود ... همانند الآن که متأسفانه، این فاصله در جامعه ما هست؛ یک عده پورشهسوار هستند و ماشینهای چند میلیاردی دارند و یک عده هم در وام یک یا دو میلیونی در اداره زندگیشان ماندهاند. پس مؤلفه دوم «عدالت اجتماعی و رفع شدن تبعیضها»ست و مؤلفه سوم «محیط زیست» است، حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن بهعنوان یک سرمایه بین نسلی. خمیرمایه همهی اینها «فرهنگ» است؛ یعنی باید مبنا در این فعل و انفعالات، «توسعه فرهنگی» باشد.
محمدرضا تابش در پاسخ به این پرسش که «یعنی شما معتقد هستید آنچه که بهعنوان الگوهای جهانی یا در کنفرانسهای بینالمللی مطرح میشود و بهعنوان الگوهای توسعه تعریف میشود، با آنچه که با عنوان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در داخل تعریف میکنند خیلی با یکدیگر تفاوتی ندارند؟» گفت: میتوانیم آنها را پایه قرار دهیم ولی سنن و اعتقادات و مذهب ما [هم لحاظ شود.] ما نمیتوانیم عین الگویی که در غرب پیاده میشود را پیاده کنیم؛ مردم به یک آداب و عادات و عقاید و سننی معتقد هستند؛ آموزههای دینی و اسلامی دارند؛ پوششان و حجابشان؛ برقراری قسط و عدالت در جامعه؛ ولی میخواهم بگویم بِیس و پایه [را] میتوانیم همان تعریف توسعهی پایدار - آنچه که در غرب جاری است و منجر به این شده که در خیلی از جوامع دموکراسی هست [قرار دهیم.] «حکمرانی خوب» با یک شاخصهایی تعریف میشود؛ دیکتاتوری و استبداد نیست؛ بهرهمندی مردم از مواهب طبیعی هست. ممکن است که حالا ما یک به جاهاییاش ایراد و اشکال داشته باشیم و تفوق باصطلاح سنتها و باورهای دینی و اسلامی را بیشتر و بهتر بدانیم؛ ولی بِیس و پایه آن چیزی است که رئیس جمهور ما در مهرماه 94 امضاء کردهاند و ما تا سال 2030 متعهد شدهایم که به این ارزشهایی که در آن برنامه در تعریف توسعه پایدار تدوین شده برسیم؛ من میخواهم بگویم خیلی مشابهتهای زیادی دارد؛ ما آن برنامهها را بیس و پایه میگذاریم و باورها و سنتهای خودمان را هم پیاده میکنیم.
** کشوری: دوستان اسناد بالادستی نظام و مفاهیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و برخی اصول قانون اساسی را مبنای کار قرار نمیدهند/اسناد بالادستی دوستان در نظام برنامهریزی اسناد بینالمللی است
حجتالاسلام والمسلمین کشوری در پاسخ به این سؤال مجری که «اگر به این شکل باشد مشکلی هست؟ یعنی ما آن را پایه قرار داده و بعد با شرایط خودمان ایرانیزه یا اسلامیزه کنیم؟» گفت: جناب آقای تابش کار را برای بنده بسیار ساده کردند. بنده میخواستم استدلال کنم که دوستان اسناد بالادستی نظام و مفاهیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و برخی اصول قانون اساسی را مبنای کار قرار نمیدهند. ایشان خیلی راحت فرمایش کردند که سند بالادستی آنها برای برنامه ششم «کنفرانس ریو» است. دقت بفرمایید چقدر حرف غیرفنیای میزنند؛ یعنی در بیرون از مرزهای ما و ناظر به یک بوم و شرایط خاصی یک نظریهپردازی شده است؛ حال آقایان میخواهند مصوبات آن کنفرانس را مبنای برنامهریزی در درون قرار دهند. این حرف یعنی چه؟ یعنی اسناد بالادستی دوستان در نظام برنامهریزی اسناد بینالمللی است!
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خاطرنشان کرد: آقای تابش میفرمایند که بند پنجاه قانون اساسی راجع به «محیط زیست» صحبت کرده است. خوب؛ حضرت آقای تابش! بند ده قانون اساسی هم راجع به نهاد خانواده است و در آن بیان شده که قوانین کشور باید مسئله ازدواج را تسهیل کند؛ بیان کرده قوانین کشور باید در راستای تقویت نهاد خانواده باشد.
وی از دکتر تابش پرسید: حال سؤال بنده این است که الآن ما در شهر تهران با حدود 38 درصد طلاق روبرو هستیم؛ در کشور ما هم طلاق در حال گسترش است. چه راهحلی برای این نیاز مهم که هم حکم قانون بوده و هم نیاز مردم است [ارائه شده است]؟ الآن بینندگان عزیزی که این مباحثه جدی بنده را با جناب آقای تابش مشاهده میکنند، کاملاً حس میکنند که در زندگی خانوادگی مشکل ایجاد شده است. همه، در میان اطرافیان خود چند نفر را میبینند که زندگی آنها دچار فروپاشی شده است. حضرتعالی میفرمایید چه مشکلی دارد که ما آنها را مبنا قرار دهیم و باصطلاح ایرانیزه کنیم؟ بنده عرض میکنم که در کنفرانس ریو، در یونسکو و در امثالهم - از این سازمانهای بیمار بینالمللی که دوستان به آنها استناد میکنند - چه راهحلی برای مسئله طلاق ارائه دادهاند؟ بگویند در کدام کنفرانس بینالمللی راجع به نهاد خانواده به شکلی که ما اعتقاد داریم، به شکل اسلامی برای مبارزه با طلاق راهحل وجود دارد؟
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در پاسخ به اینکه «حاجآقا! نتیجه برنامه باید چه باشد؟» گفت: نتیجه برنامه باید «رفاه مردم» باشد و متغیر اصلی رفاه، نهاد خانواده است.
** تابش: فرمایشات رهبری معظم انقلاب بر روی چشم ما؛ ولی ما کارگزاران نظام هستیم!
محمدرضا تابش بدون پاسخ دادن به پرسش درخصوص «تمهیدات بینالمللی برای صیانت از خانواده و کاهش طلاق» خاطرنشان کرد: چند سال است که حکومت در دست شما است؟ من همیشه در مجلس به دوستان میگویم که اگر ما حزباللهی و داعیهدار تبعیت از ولایت فقیه هستیم و اگر دلمان برای ارزشها میسوزد، باید کاری کنیم در جمهوری اسلامی مردم از رفاه برخوردار باشند.
این بخش از مناظره مورد اعتراض حجتالاسلام و المسلمین کشوری قرار گرفت. وی گفت: از کلیات بحث نکنید. داشتیم بحث علمی میکردیم. شما نمیخواهید جواب سؤال من را بدهید؟
نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: حاج آقا یک روز ابراز میکردند اگر یکسال صدا و سیما دست ما باشد، عالم را کن فیکون میکنیم. 38 سال است که صدا و سیما در اختیار جمهوری اسلامی است. من این حرف را از روی دلسوزی میزنم. آیا باید نتیجه آن 15 میلیون حاشیهنشین و 38 درصد طلاق باشد؟ بودجه فرهنگی کشور دست کیست؟ اتفاقاً من احتمال دادم که در این مورد بحث شود و آمار آن را با خود آوردم؛ 5302 میلیارد تومان بودجه فرهنگی داریم. 75 درصد این بودجه در دست غیردولتیهاست. 25 درصد آن در دست وزارت ارشاد است که در داخل همین نیز وزارت ارشاد به اشخاص حقوقی و مؤسسات فرهنگی کمک میکند. 500 میلیارد پول دست حوزههای علمیه است. من از روی آمار میخوانم؛ صدا و سیمای شما 1200 میلیارد تومان، شورای سیاستگذاری حوزههای علمیه خواهران 166 میلیارد تومان، حوزههای علمیه 305 میلیارد تومان، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه 91 میلیارد تومان و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم 91 میلیارد تومان [دریافت میکنند.] 75 درصد بودجههای فرهنگی در دست غیردولت و 25 درصد آن در دست دولت است. اگر سستی است شما آن را متوجه برنامه میکنید؟
وی ادامه داد: من میگویم بیس و پایه را باید بر چیزهایی که در دنیا قابل «کمیشدن» هستند بگذاریم. صدها شاخص تعیین شده است یعنی اگر شما قصد دارید فقر را کم کنید، باید این اقدامات را انجام دهید. فرمایشات رهبری معظم انقلاب بر روی چشم ما؛ ولی ما کارگزاران نظام هستیم. ما باید امروز در قبال نابسامانیهای اجتماعی و آنچه - از فقر و تبعیض و بیعدالتی - جامعه را آزار میدهد مسئول باشیم.
تابش ادامه داد: در حوزه فرهنگ مثال زدم که 75 درصد بودجه در اختیار آقایان است و اگر وضعیت اینگونه است باید پاسخگو باشند. من بهعنوان یک استاد دانشگاه که «توسعه پایدار» را تدریس میکند، میگویم که هر چیزی باید کمّی شود و شعاری باقی نماند. اگر در ادامه به من زمان بدهید به شما میگویم که با چه روشی باید آموزههای دینی و سنتهای فرهنگی را پیاده کنیم.
** کشوری: آقای تابش! من یک سؤال از شما پرسیدم و شما به آن پاسخی ندادید./ من سر سؤال خود هستم؛ ایشان باید بگویند کدام کنفرانس راهحل برای مسأله نهاد خانواده داده است/ با اجرای «کشاورزی سبز»، سونامی سرطان ایجاد میشود
حجتالاسلام کشوری با بیان اینکه «ببینید آقای تابش! من یک سؤال از شما پرسیدم و شما به آن پاسخی ندادید» گفت: بنده سؤال خود را تکرار میکنم. شما در نوبت بعدی خودتان ابتدا سؤال اول من را پاسخ دهید.
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: اگر بناست در برنامهریزی توسعه، هدف ما ایجاد رفاه برای مردم باشد، از نظر فرهنگ مردم ایران متغیر اصلی رفاه «نهاد خانواده» است. شما هیچ مرد و زن ایرانی را نمیتوانید تصور کنید که اینها بگویند ما زندگی خوبی داریم، ولی طلاق گرفتیم! بنابراین زندگی خانوادگی خوب، جزو رفاه است. حال توسعه، «رفاه» را چه معنا میکند؟ به عنوان مثال «شاخصهای توسعه انسانی» که امروز سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور به آن استناد میکند، سه چیز را برای توسعه [اصل میدانند.]
وی افزود: ما دو گونه شعار داریم؛ شعارهای کمّی با عدد و شعارهای کیفی؛ دوستان به هر دو نوع از شعار مبتلا هستند. این افراد با عدد و آمار هم شعار میدهند؛ به عنوان مثال میگویند ما اینقدر اشتغال ایجاد کردیم؛ بعد که اسناد توسعهای همین سازمان مدیریت فعلی را نگاه میکنیم، متوجه میشویم تعریف آنها از شغل، [فعالیت] یک ساعت در هفته است. این حرف شعار است. [به جای این حرف، شما] بگویید «من یک میلیون شغلی که یک ساعت در هفته است» ایجاد کردم. شما عدد گفتید ولی همه مردم میدانند با یک ساعت در هفته کار کردن انسان درآمد کافی پیدا نمیکند. بنده در حال بیان تعاریف بینالمللی [از شغل] هستم. آنها میگویند ما کسی را که یک روز در هفته یا یک ساعت در هفته – عددهای مختلفی برای جوامع مختلف ارائه میدهند - [کار میکند را شاغل میدانیم.]
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: به عنوان مثال در کشور آمریکا بالای 60 درصد خانوادهها دچار چالش شدهاند. بالاخره کَل اگر طبیب بودی راهحلی برای خود میدادی! آقایان اگر راهحلی داشتند نهاد خانواده در کشور خودشان دچار فروپاشی نمیشد. ببینید حرف ایشان ناظر به مسائل ما نیست. ما نمیتوانیم راجع به مسائل خودمان از غرب راه حل بیاوریم. اصلاً [در غرب] راه حلی وجود ندارد. باید به این مسائل مهم [توجه شود.]
آقای تابش حرف از امام علی میزنند؛ آقای تابش! امام امیرالمؤمنین و پیامبراکرم فرمودند: نهاد خانواده نصف دین است. یعنی محققشدن هر امری در دین، وابسته به نهاد خانواده است. این نهاد خانواده در آمریکا و ایران دچار فروپاشی شده است. ما باید حتماً این را علاج کرده و برای آن راهحل ارائه دهیم وگرنه دچار فروپاشی اجتماعی میشویم. برای این قضیه راهحل بینالمللی وجود ندارد.
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با تأکید بر اینکه «آقای تابش باید به این سؤال من جواب دهند و من سر سؤال خود هستم» خاطرنشان کرد: ایشان باید بگویند کدام کنفرانس راهحل برای مسأله نهاد خانواده داده است. ایشان حرفهایی مانند «مصوبات کنفرانس ریو» را میزنند؛ در حالی که ما این مصوبات را نقد کردهایم. آقایان حاضر نیستند بحث و گفتگو را بپذیرند و فکر میکنند هر چه در آن جا تصویب شده وحی منزل است. جناب آقای رئیس جمهور اشتباه کرده است. مثلاً در زمینه محیط زیست، مگر 80 درصد محیط زیست خود کشور آمریکا تخریب نشده است؟ مانند نهاد خانواده که در آنجا تخریب شده، محیط زیست نیز تخریب شده است. حال شما برای حل مسأله محیط زیست در کشور، راهحل آنها را پیشنهاد میدهید؟ این مانند داستان برجام شده است. آقایان فرمودند اگر ما برجام را امضاء کنیم و مسئله برد - برد را در دستور کار خود قرار دهیم، آب و هوا و اقتصاد و رکود و غیره همه چیزحل میشود.
وی ادامه داد: آقای تابش در مناظره خیلی به ما کمک کردند. ما تا به حال در 30 سال گذشته در نظام برنامهریزی خود از تئوریهای غربی استفاده کردیم. آقای تابش! اگر حرف بنده را - به دلیل اینکه کارشناس الگوی پیشرفت اسلامی هستم - قبول نمیکنید، این که اعتراف آقای نوبخت است؛ شما از چه چیزی دفاع میکنید؟ آیا بین خود شما هم اختلاف وجود دارد؟ آقای تابش! آیا شما معتقد هستید که تا به حال نظام برنامهریزی کشور موفق بوده است؟ بنابراین به دو بحث من پاسخ دهید. ابتدا چون حرف از امیرالمؤمنین زدید به این سؤال من پاسخ دهید؛ یکی از مشخصات اصلی امام علی توصیه به نهاد خانواده است. بنابراین باید نهاد خانواده را حفظ کنیم. ابتدا بگویید قرار است چه راهحل بینالمللی به نهاد خانواده کمک کند؟ این سؤال اول؛ سؤال دوم بنده راجع به کنفرانس ریو و مصوبات محیط زیستی که در آن وجود دارد است؛ اگر ما از این مصوبات استفاده کردیم، چه ضمانتی وجود دارد که مسئله محیط زیست ما بهتر شود؟ زیرا از این راهحلها در کشور آمریکا استفاده شده است. به عنوان مثال راجع به گازهای گلخانهای قرارداد بینالمللی مینویسند و امضاء میشود و ایران نیز آن را اجرا میکند؛ اما خود کشور آمریکا زیر آن زده و آن را عملیاتی نمیکند. ببینید اصلاً ضمانتی برای اجرای آن وجود ندارد. مخصوصاً راجع به نقاطی که جریان توسعهگرا در آن زمینه حرف زدند. مانند همین «کشاورزی سبز»؛ مراد ایشان از کشاورزی سبز، مثلاً «محصولات تراریخته» است. کارشناسان در حال حاضر راجع به محصولات تراریخته بحث میکنند. آیا ما باید از استراتژی کشاورزی سبز برای حفظ محیط خودمان استفاده کنیم؟ با این کار «سونامی سرطان» ایجاد میشود.
ادامه دارد ...
انتهای پیام/*