سابقه محرومیت ایران از نمایشگاه فرانکفورت به دلیل فتوای امام(ره) درباره سلمان رشدی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیست و هفتمین نشست صبح ناشر با حضور امیرشهریار امینیان مدیر انتشارات اندیشه ورزان در مرکز رسانه‌ای شیرازه برگزار شد.

امینیان با اشاره به پیشینه فعالیت موسسه اندیشه ورزان گفت: اندیشه ورزان از سال 80 فعالیت خود را در بخش‌های مختلف با هدف نشر فرهنگ مولد در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کار خود را آغاز کرد که زیربنای شکل گیری آن همین مولد بودن و راهبری جامعه ضمن در نظر گرفتن مسائل اقتصادی و انتشاراتی بود. من از سال 67 همزمان با تحصیل عمده دغدغه خود را در حوزه کتاب و کتابخوانی قرار داده بودم و از دهه 70 در مراکز مختلف کار کرده‌ام و بعد از یک دهه فعالیت به این نتیجه رسیدم که تا زمانی که ناشر سهم خود را در تولید فکر مشخص نکند و از حالت واسطه‌ای میان نویسنده و مخاطب خارج نکند نمی‌تواند تأثیرگذار باشد. پیشینه ناشران موفق نیز همین را نشان می‌دهد.

مدیر انتشارات اندیشه ورزان ادامه داد: در ابتدای کار اندیشه ورزان بنا نبود که کار نشر هم انجام بدهیم و بیشتر تمرکز بر روی تولید محتوا بود اما کم کم به دلیل دشوار بودن کار و ناامید کردن برخی از ناشران خود نیز وارد این حوزه شدیم. در کنار این به بحث اقتصادی نیز توجه کردیم و با برگزاری نمایشگاه‌ها در موضوعات مختلف تلاش کردیم که بخشی از این قضیه را از این طریق رفع کنیم. در کنار اینها ما یک گروه سنجش میدانی و ترجمه داریم که در حوزه ترجمه در نظام فکری تعریف شده قرار دارد. در کشورهای غربی فعالیت به این صورت است که اتاق فکری به سیاست‌گذاری اختصاص دارد و بخشی دیگر به فکر تولید محتواست و بعد ناشر به میدان می‌آید و کار را ادامه می‌دهد. از این جهت ما نیز یک گروه تألیف و ترجمه تعریف کردیم.

وی در ادامه با بیان اینکه تمرکز عمده ما بر روی ادبیات داستانی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است یادآور شد: ما طی این سالها پیشنهادهایی نیز برای انتشار و فعالیت در حوزه مستند نگاری یز داشتیم اما اعتقاد و باورمان براین است که ادبیات دفاع مقدس قابلیت جهانی شدن دارد و آن هم با ادبیات داستانی رخ خواهد داد.

امینیان در پاسخ به این پرسش که آیا شما اعتقادی به ادبیات مستند و خاطره نویسیی ندارید، گفت: انتشار کتاب در این حوزه در سال‌های اخیر طبق یک روال طبیعی علمی پیش می‌رود. در هر جنگی که رخ می‌دهد ابتدا ادبیات تدریجی وجود دارد و بعد از آن لایه دیگری به اسم ادبیات مستند بروز می‌کند. بعد از ادبیات مستند ما شاهد فعالیت در حوزه ادبیات داستانی خواهیم بود از این جهت ادبیات ما فعلاً در حوزه مستند نگاری قرار دارد درحالی که شعر به نظر می‌رسد یک قدم جلوتر حرکت می‌کند.

وی با بیان اینکه انتخاب اول کتابخوان‌ها داستان است به ظرفیت‌های ادبیات داستانی دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: عمده آثار ادبیات داستانی جنگ در کشورهای مختلف بیشتر بعد عاطیفی و احساسی است درحالی که در ادبیات دفاع مقدس یک خصلت شناختی وجود دارد که همین موضوع سبب جذب مخاطب می‌شود. ما با توجه به همین امر کارگاه‌های داستان نویسی را در مؤسسه اندیشه ورزان از سال 83 به راه انداخیتم که در این مدت نویسندگان خوبی نیز معرفی شدند که تعدادی از آنها نامزد جایزه‌ها بودند و یا در جشنواره‌ها تقدیر شده‌اند.

بخش دیگر صحبت‌های امینیان به فعالیت نشر بین‌الملل موسسه اندیشه ورزان اختصاص داشت. وی با بیان اینکه ما در سالهای اخیر ترجمه آثار فارسی به انگلیسی و عربی را نیز آغاز کرده‌ایم، گفت: در این موسسه 34 مترجم فعالیت می‌کنند که تاکنون آثار متعددی را از زبان‌های مختلف به فارسی و از فارسی به دیگر زبان‌ها برگردانده‌اند. من بعد از حضورم از سال 1998 در نمایشگاه کتاب فرانکفورت به این نتیجه رسیدم که ادبیات دفاع مقدس ظرفیت معرفی شدن به مخاطب جهانی را دارد؛ از این جهت فعالیت خود را متمرکز در این حوزه قرار داده و در این مدت تعدادی از کتاب‌های ترجمه شده در مؤسسه را که با همکاری سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس شناسایی شده بودند، در نمایشگاه کتاب فرانکفورت عرضه کردیم.

به گفته وی، ما در این مدت حضور در آلمان متوجه شدیم که برخی از مراکز فرهنگی با گذشت 30 سال از انقلاب، اطلاعی از آن ندارند. به همین خاطر با تعدادی از این مراکز که رابطه نزدیک‌تری با جمهوری اسلامی دارند، وارد مذاکره شدیم و الآن در کتابخانه‌های این مراکز فرهنگی کتاب‌های دفاع مقدس وجود دارد. ضمن اینکه در این مدت توانستیم این حوزه را با عرضه تعدادی از کتاب‌ها معرفی کنیم که بازتاب هم داشت. به عنوان مثال، امسال تقاضای قرار ملاقات‌های متعددی از سوی ناشران دیگر کشورها داشتیم.

امینیان از تشکیل کارگروه‌های متعدد برای ترجمه آثار در حوزه‌های ادبیات و اندیشه خبر داد که بخش عمده کار این کارگروه‌ها بر کتاب‌های صهیونیسم‌شناسی اختصاص دارد. ضمن اینکه به گفته وی، مترجمان مؤسسه اندیشه‌ورزان برای برگردان آثار با نویسنده این کتاب‌ها در کشورهای مختلف نیز ارتباط برقرار کرده و ترجمه آثار براساس کسب اجازه آنها انجام می‌شود.

مدیر مؤسسه اندیشه‌ورزان به کتاب‌های ترجمه و ارائه شده در نمایشگاه کتاب فرانکفورت اشاره کرد و یادآور شد: سال گذشته کتاب‌های «یکشنبه آخر» اثر معصومه رامهرمزی به زبان‌های انگلیسی و عربی، «نیاز» از قاسمعلی فراست و «راز نگین سرخ» به انگلیسی ترجمه و عرضه شد. امسال نیز تعدادی کتاب در این نمایشگاه عرضه می‌کنیم که از جمله این موارد کتاب «دو پنجره، دو کبوتر، یک پرواز» است که به زبان انگلیسی عرضه خواهد شد. ترجمه «راز گمشده مجنون» نیز در دست آماده شدن است. برنامه ما این است که از سال 95 به بعد، مؤسسه دیگر ترجمه‌ای به زبان فارسی نداشته باشد و بیشتر تمرکز خود را بر ترجمه آثار از زبان فارسی به دیگر زبان‌ها قرار دهد.

مدیر انتشارات اندیشه ورزان در ادامه به دلیل حضور سلمان رشدی در کنفرانس خبری نمایشگاه کتاب فرانکفورت اشاره کرد و یادآور شد: ما تا سال 1997 به دلیل فتوای امام (ره) درباره سلمان رشدی اجازه حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را نداشتیم، یعنی خود نمایشگاه اجازه حضور به ما نمی‌داد، اما از این سال به بعد کم کم وارد شدیم. از زمانی که در این مدت به عرضه کتاب‌های دفاع مقدس پرداختیم واکنش‌های مختلفی را شاهد بودیم. که از جمله این موارد عکس‌العمل یکی از مؤسسات مطالعاتی صهیونیستی فعال در آمریکا در سال 2012 است که مؤسسه در این گزارش، به تشریح فعالیت‌های کشورهای اسلامی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت پرداخته است که دو صفحه از این گزارش به ایران اختصاص دارد. در این گزارش به کارهای مؤسسه اندیشه‌ورزان و انجمن ناشران دفاع مقدس نیز اشاره شده و ضمن اعلام نارضایتی از حضور این مراکز و عرضه کتاب‌های دفاع مقدس در این نمایشگاه، مؤسسه اقدام به ارسال نامه‌ای به یورگن باس برای محدود کردن حضور ایران داشته است که البته پاسخ رضایت‌کننده‌ای دریافت نکرد. در این گزارش قید شده است که باید خودشان به فکر راه حلی برای محدود کردن این‌گونه از فعالیت‌های ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت باشند.

وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که اعلام حضور سلمان رشدی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در آخرین لحظات یک کار سیاسی است، چون در آلمان رویه برای کارهای سیاسی به اینگونه است. ضمن اینکه قرار است در این نمایشگاه کتاب جدید سلمان رشدی که آن هم درباره فتوای امام(ره) است، منتشر و توزیع شود. حضور رشدی در شرایطی که اندونزی به  عنوان بزرگترین کشور مسلمان مهمان نمایشگاه است، چه معنی‌ای خواهد داشت؟

انتهای پیام/