سرطان با طعم سیب و توت فرنگی!

حالا قرار و مدارشان را در سفره خانه ها می گذارند، جایی که راحت باشند و پکی به قلیان شان بزنند. نی را دست به دست می کنند و دمی می گیرند که با بازدمش خود را برای لحظاتی محو می کنند.

دود سفید همه جا را فرا می گیرد انگار به خودی خود ابر تشکیل می شود، عجب حکایتی دارد این سفره خانه ها، زمانی برای خودشان برو بیایی داشتند نه پسر و دختر بلکه مردهای موسفید کرده ای که چایی می نوشیدند و درد دلی می کردند و از اتفاقاتی که در محل می افتاد باخبر می شدند.

حالا همه چیز تغییر کرده، مو سفید کرده ها در پارک ها هستند و پسران و دختران جوان در قهوه خانه ها. برای چایی نمی روند، می روند که دود بگیرند از نی قلیانی که ذره ذره جان شان را خواهد گرفت. زمانی که پای دختران به سفره خانه ها باز شد، شاید می شد با انگشت دست آنها را شمارش کرد، نگاه ها به آنان خیره می شد و چشم ها غره می رفت «آخر مگر قهوه خانه و سفره خانه جای دختر است.»

وقتی دختری پایش را می گذاشت، اینجورجاها یا راهش نمی دادند یا اینکه نگاه های معنادار او را مجبور به برگشت می کرد. جو آن زمان فرق می کرد، قهوه خانه کجا، دختر جوان کجا؟! وقتی نی قلیان را به دست می گرفتند پچ وپچ ها شروع می شد. «نگاه کن دختره رو قلیون گرفته الان سرش گیج می ره با مخ می خوره زمین می برنش بیمارستان» آن یکی: «خجالت نمی کشه پاشده اومده اینجا، مگه قهوه خونه جای دختره؟»اما چند مدت بعد یعنی از سال 88 نگاه ها هم عادی شد و پای دختران و زنان به سفره خانه ها بویژه مراکز تفریحی مثل دربند، درکه، فرحزاد و کن سولقان باز شد، آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد 3/5 درصد از ایرانیان هر روز قلیان می کشند اما وضعیت زمانی وخیم می شود که بشنویم تعداد دخترانی که قلیان به دست شده اند از پسران بیشتر شده و زنان هم در حال پیوستن به این قشر هستند، شاید آنها می خواهند اینجا هم شعار برابری مرد و زن مصداق پیدا کند!

دکتر خسرو صادق نیت، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره میزان مصرف قلیان می گوید: «سال 86 مصرف دخانیات در میان جمعیت 13 تا 15سال نسبت به سال82 دو برابر شده و از سال 88 به بعد روند مصرف قلیان روزانه رشد چشمگیری داشته است. این آمار برای دختران از8/7درصد به نزدیک 20درصد افزایش یافته که نشان می دهد مصرف دخانیات در میان دختران شتاب بیشتری نسبت به پسران داشته است.> رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت این را هم یادآور می شود که برداشت های نادرست از مصرف قلیان، نگرانی های جدی را ایجاد کرده است اینکه اغلب افراد تصور می کنند قلیان، عارضه ای ندارد باید بگوییم ، مصرف یک وعده قلیان گاه برابر با مصرف پنج پاکت سیگار است.

قاپ زدن مشتری های قلیانی در سفره خانه ها

باید سری بزنیم به جاهایی که دختران بیشتر از پسران برای قلیان کشیدن اشتیاق دارند، جایی که راستش را بخواهید، پول توجیبی پسران کفاف قلیان های مصری و چند طعم جدید با سرویس های عجیب را نمی دهد. می روم به سفره خانه ای در جاده سولقان، اینجا تا چشم کار می کند سفره خانه و رستوران و قلیان هست. بوی زغال و بلال همه جا را برداشته «بفرمایید چای و قلیان کنار رودخانه، ارزانتر از همه جا، بیا تا شلوغ نشده چای و قلیان 15هزارتومان» مردهای جوان با تابلوهای راکتی شبرنگ دار جلوی ماشین ها را می گیرند و با همین جملات مشتری ها را از یکدیگر قاپ می زنند.

وسط هفته است، کم کم هوا تاریک می شود اما با خاموش شدن آسمان چراغ های بزرگ گازی روشن می شود و رفت و آمدها زیاد. «خانم بفرمایید لژ، مخصوص خانم ها»پله ها را بالا می روم، دخترانی می بینم که قلیان ها را جلوی شان ردیف کرده اند و پک می زنند، تند و تند پک می زنند درست مثل حرفه ای ها.

به بهانه ای می روم روی تختی که 3دختر جوان که سن شان به زور به 20سال می رسد، می نشینم. می پرسم که چه می کشند؟آن که دود زیادی از دهانش بیرون می دهد با خنده می گوید: «دوسیب آلبالو، می خوای؟» جواب می دهم نه تا به حال نکشیده ام، می خواهم امتحان کنم. دختر دیگر که پاهایش را دراز کرده و با موبایلش ور می رود انگار که جوک خنده داری شنیده است، می زند زیرخنده هاهاهاها. «تابه حال نکشیدی؟، خانمی تا الان نکشیدی الان هم نکش می خوای چیکار».

کم کم یخ شان باز می شود، دانشجو هستند هر سه تایی شان. هفته ای یکی دوبار از دانشگاه مستقیم می آیند اینجا و دورهم به قول خودشان خوش می گذرانند، آن هم با قلیان میوه ای. «مهسا»20ساله است و دانشجوی رشته حسابداری، می گوید از 2سال پیش لبش به نی قلیان خورده، زمانی که با دوستان جدیدش برای ناهار اینجا آمده بود.

وقتی می پرسم، قلیان ضرر دارد و در شأن دخترها نیست، این طور جوابم را می دهد: «قلیان پسر و دختر ندارد، چطور پسرها می توانند راحت بروند قهوه خانه ما نمی توانیم؟!در ضمن ما هفته ای یکبار آن هم برای تفریح قلیان می کشیم، معتاد که نیستیم.»

آلاچیقی که نشسته ایم را دود برداشته، می شود از بوها فهمید چه قلیانی می کشند، بوی آلبالو، توت فرنگی و لیمو پیچیده البته همراه با بوی سوختگی، پیش خودم می گویم که واقعاً چه لذتی دارد این دود و دم که ساعت ها دورهم می نشینند و به آن پک می زنند؟

دختر دیگر که ساکت تر از دوستان دیگرش به نظر می رسد، لب به حرف باز می کند و می گوید: «توی خانواده ما همه قلیان می کشند، حتی مادرم. اگر ایرادی داشت آنها هم نمی کشیدند. ما که تفریحی نداریم جز قلیان کشیدن اگر این را هم از ما بگیرن باید کجا بریم چه بکنیم؟»

به نظرم وضعیت بدتر از آن چیزی است که فکرش را می کردم. کار از نصیحت گذشته به این راحتی ها نمی شود، زنگ خطر را برای این جوان ها به صدا درآورد. شاید هم نمی خواهند باور کنند پول و جان شان را دارند دو دستی تقدیم می کنند به سوداگرانی که فقط پول برای شان مهم است.

پس از خداحافظی از 3دختر جوان پیش صاحب سفره خانه می روم و کارت خبرنگاری ام را نشان می دهم و می پرسم چرا وقتی که پلیس ورود خانم ها را به سفره خانه ممنوع کرده بیشتر مشتری هایش دختران جوان هستند؟ وی که با دیدن من جا خورده است می گوید: «خانم چرخ زندگی ما و کارگرانی که اینجا کار می کنند با همین قلیان می چرخد از هر10مشتری که می آید 8نفر قلیان می کشد و 2نفر غذا. خب درآمد اصلی ما از قلیان است و اگر تعطیلش کنیم و مشتری راه ندهیم که از بقیه عقب می افتیم البته بماند هرازگاهی پلیس می آید سرکشی می کند.» قهوه خانه چی تا حدی درست می گوید. برخی از سفره خانه ها و کافی شاپ ها با عرضه قلیان روزانه میلیون ها تومان درآمد کسب می کنند به همین خاطر دانشگاه های علوم پزشکی تهران تاکنون نتوانسته اند دست این مراکز را از فروش قلیان کوتاه کنند همان طور که شهنام عرشی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سفره خانه های سنتی را یکی از اماکنی که منجربه شیوع مصرف قلیان بویژه در خانم ها شده است، عنوان می کند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از برنامه دانشگاه های علوم پزشکی برای برخورد با عرضه و مصرف مواد دخانی در رستوران ها، دیزی سراها و کافی شاپ ها سخن می گوید و البته اشاره ای هم به پلمب برخی از این مراکز دارد که البته با دور زدن قانون دوباره کارشان را از سر می گیرند. مسئولان حوزه مبارزه با دخانیات برخورد ضربتی را برای کنترل مصرف سیگار و قلیان در این اماکن کارساز نمی دانند و از طرف دیگر کمبود نیروهای بازرس را مشکل دیگری به منظور بازرسی از تمام این اماکن عنوان می کنند.

یک پک به قلیان یک پک به سرطان!

سولقان را به سمت جنت آباد می آیم، صحنه عجیب تر از سولقان می بینم، 2دختر بساط شان را پهن کرده اند روی چمن پارک، یکی داخل سری قلیان توتون می گذارد آن یکی هم زغال ها را داخل توری فلزی ریخته و روی هوای می چرخاند، سرخی زغال ها نشان می دهد همه چیز آماده آماده است.

نی قلیان روی هوا می چرخد، انگار برای کشیدن قلیان بین دخترها دعواست، موفق کسی است که زغال ها را می چرخاند. جلو می روم و ازشان می پرسم، چرا قلیان می کشند که هر دویشان باهم جواب می دهند «کلانتری؟»

می گویم ضرردارد، اهمیتی به حرف هایم نمی دهند، هنگامی که پیش شان می نشینم و خودم را معرفی می کنم، کم کم گرم می گیرند. «سمیه» 17ساله است و امسال دیپلم می گیرد به جای درس خواندن برای شرکت در کنکور، فکرش جای دیگری است. می گوید 3سال پیش قلیان کشیدن را تجربه کرده است. زمانی که برادرش قلیانش را در خانه چاق می کرد و او هم برای کنجکاوی از توتون سوخته کام می گرفت و از آن زمان دودی شده است.

دختر دیگر هم خودش را «سمیرا» معرفی می کند و نخستین بار قلیان کشیدن را در خانه خاله اش تجربه کرده. او که دود قلیان را با شکل های مختلف از دهانش بیرون می دهد وانمود می کند که خیلی حرفه ای است. سمیرا می گوید: «15ساله بودم شب را خانه خاله ام ماندم. او که تنها زندگی می کند قلیانش را آورد و به من هم تعارف کرد، یادم می آید طعمش آلبالو بود. خوشم آمد و هفته ای یکبار به خانه اش می رفتم و با خاله ام قلیان می کشیدم خیلی حال می داد از آن زمان به بعد دیگه به آن عادت کردم، گاهی با دوستانم به سفره خانه می رویم گاهی هم پارک.»

قلیان فقط تفریح و خوشگذرانی نیست. پشت هر کامی که از دود قلیان می گیریم، سم زهرآگین سرطان را هم سر می کشیم. انجمن آنکلوژی و رادیوتراپی ایران از بروز سرطان دهان در کشور به دنبال افزایش مصرف قلیان هشدار می دهد.

رئیس انجمن آنکلوژی و رادیوتراپی ایران با اشاره به مصرف دو برابری قلیان در کشور می گوید: حداقل در یک تا دو دهه آینده با مشکل افزایش سرطان های دهان رو به رو خواهیم شد. دکتر محمدرضا قوام نصیری چگونگی تأثیر قلیان در بروز سرطان دهان را این گونه توضیح می دهد. «برگ های دخانیات و مواد موجود در توتون می تواند در افراد مصرف کننده، سرطان دهان ایجاد کند و احتمال بروز این بیماری بر اثر مصرف قلیان میوه ای بیشتر خواهد بود.

تنها سرطان نیست که در کمین مصرف کنندگان سیگار و قلیان نشسته است. نگرانی جدی مسئولان وزارت بهداشت درباره قلیان ها مربوط به مسمومیت با مواد مخدر و محرک است چرا که اخیراً در برخی بیمارستان ها، مسمومیت با شیشه و مواد مخدر در پی مصرف قلیان، گزارش شده است.

 رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت همچنین نسبت به ابتلا به هپاتیت و سل در قلیانی ها هشدار می دهد. به اعتقاد متخصصان حوزه سلامت، مجرای عبور دود قلیان می تواند حاوی آلودگی های میکروبی و قارچی بوده و خطر ابتلا به هپاتیت و سل را در قلیانی ها بیشتر کند.

دکتر مجید صفاری نیا رئیس انجمن روانشناسان اجتماعی ایران، مصرف قلیان را یک مسأله فرهنگی می داند که ریشه در تاریخ ما دارد. او می گوید: در فرهنگ ما قلیان کشیدن زنان متداول بوده و قلیان را بد نمی دانند اما در سده پهلوی دوم احساس کردند قلیان با طبع زنانه جور در نمی آید و به اصطلاح نوعی بی کلاسی است و لوکس نیست از این رو زنان از کشیدن قلیان دست برداشتند.

به گفته رئیس انجمن روانشناسان اجتماعی ایران، پدیده مصرف قلیان نه تنها در ایران که در کل خاورمیانه متداول شده و طراحی مدل های متنوع قلیان، زنان را به استفاده از آن تشویق می کند.

تفریح نداریم، قلیان می کشیم

صفاری نیا می گوید: قلیان می تواند یک جور تشخص برای زنان باشد. آنها با کشیدن قلیان احساس عزت نفس کرده و لذت می برند و گاهی نیز نگاه تفریحی و سرگرمی به این ماده دخانی دارند. زنان قلیانی بر این باورند ما که نمی توانیم فلان تفریح را داشته باشیم اما قلیان که می توانیم بکشیم.

بعد سومی که دکتر صفاری نیا به آن اشاره می کند، بار آرام بخشی قلیان اما از جنس آرام بخش منفی است. مخدرها و دخانیات یکی از روش های کاهش اضطراب است اما جنس شان منفی است این گونه زنان تفریح هایی همچون ورزش، استخر و پیاده روی را که نقش کاهش اضطراب اما از جنس مثبت دارند با کشیدن قلیان جایگزین می کنند.

در هر حال، کشیدن قلیان در نسل های پیش از ما به عنوان یکی از برنامه های زندگی روزمره مطرح بوده و در حال حاضر این مسأله با تبلیغ و ترویج مصرف قلیان از سوی کمپانی های سازنده توتون گره خورده و موجب شده زنان به خاطر بار تشخصی، سرگرمی و ضد اضطرابی به این ماده دخانی روی بیاورند. در نظر بگیرید زمانی نه چندان دور را که زنی پشت فرمان ماشین سیگار می کشید، نگاه های تند مردم او را بدرقه می کرد و قلیان کشی و سیگار کشیدن دختران عکس العمل های تندی را در جامعه مان به همراه داشت و کاری زشت و قبیح برشمرده می شد اما حالا شرایط تغییر کرده و متأسفانه قبح آن درجامعه بویژه شهرهای بزرگ شکسته شده و بیم آن وجود دارد این موج ناپسند به شهرهای کوچک و حتی روستاها هم برسد.

باید دست به کارشد و فکری کرد. سازمان ها و ارگان های دیگر برنامه ای در نظر بگیرند تا مقابل موج مصرف سیگار و قلیان ایستاد تا بیش از این قربانی نگیرد، سالانه صدها میلیارد تومان در کشور دود می شود. چند برابر آن هم خرج درمان بیمارانی می شود که سیگاری و قلیانی بوده اند و حالا یا شش و ریه شان از بین رفته یا سرطان گرفته اند. تا همین لحظه هم دیر جنبیده ایم واگردست به کار نشویم تا چند سال دیگر با موج زیاد بیماران سرطانی روبه رو خواهیم شد. آیا بهتر نیست مراقب خودمان باشیم و زیاد دور و بر سرطان و سم های مهلک آن آفتابی نشویم؟!

منبع: ایران

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها