ابراهیمی دینانی: هادی سبزواری و استاد آشتیانی هر یک لایه‌هایی را به حکمت متعالیه افزودند
خبرگزاری تسنیم: چهره ماندگار فلسفه اسلامی می‌گوید فلسفه در جهان اسلام سویه‌های مختلف پیدا نکرده بلکه پیشرفت آن در لایه‌های مختلفی که از فارابی تا علامه طباطبایی افزوده شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، غلامحسین ابراهیمی دینانی چهره ماندگار فلسفه در مراسم بزرگداشت حکمی ملاهادی سبزواری و یادبود دهمین سال درگذشت استاد جلال‌الدین آشتیانی با بیان اینکه هر چیزی در این عالم ممکن است چند سویه و چند لایه باشد گفت: برخی امور چند سوی دارند و لایه ندارند، برخی امور سوی ندارند اما لایه دارند و چیزهایی هم هستند که سوی دارند و هم لایه. سوال اینجاست که فلسفه چند سوی و چند لایه دارد.
وی ادامه داد: برخی معتقدند که فلسفه چند سویه است اما دیگران می‌گویند فلسفه سوی ندارد و لایه دارد. در مغرب‌زمین فلسفه چندسویه است به همین خاطر تنوع مکتب‌های فلسفی در آنجا زیاد است و حتی برخی مکاتب نه تنها با هم همسو نیستند بلکه برضد یکدیگرند.
به گفته ابراهیمی دینانی فلسفه مشرق زمین بویژه در جهان اسلام بیش از آنکه سویه داشته باشد چندلایه است و به همین خاطر تنوع زیادی در فلسفه جهان اسلام نمی‌بینیم.
وی با بیان اینکه فلسفه از فارابی، ملاصدرا و علامه طباطبایی چندسوی نیست، گفت: حتی فلسفه طیف اشراق و ابن‌سینا در یک سو هستند اگرچه اختلافات و لایه‌های متفاوتی دارند.
ابراهیمی دینانی افزود: این ویژگی باعث شده که عده‌ای تصور کنند فلسفه در جهان اسلام پیشرفت نداشته یعنی چون تنوعی در مکاتب فلسفی نمی‌بینند تصور می‌کنند این فلسفه پیشرفت نکرده است.
وی در ادامه با اشاره به نقش حکیم ملاهادی سبزواری در فلسفه اسلامی اظهار کرد: حکیم ملاهادی سبزواری بیشتر شارع فلسفه صداریی است اما حرف‌های تازه‌ای هم ازخودش دارد و لایه‌هایی را به این فلسفه اضافه کرده اس تاز جمله این لایه‌ها بحثی است که در باره حدوث عالم دارد که در شرق و غرب از مهمترین مسائل فلسفی به شمار می‌رود.
وی توضیح داد: ابن‌سینا به حدوث ذاتی عالم قائل بود. همه متکلمان علی‌الطلاق و برخی فیلسوفان عالم را حادث زمانی می‌دانند که این اعتقاد اشکالات عقلی زیادی پیش می‌آورد. میرداماد حدوث عالم را حدود دهری می‌دانست و ملاصدرا با اعتقاد به حرکت جوهری می‌خواست به حدوث زمانی عالم برسد.
این استاد پیشکسوت فلسفه اسلامی ادامه داد: حاج‌ملاهادی سبزواری از نوع اثبات حدوث زمانی است توسط ملاصدرا چندان رضایت نداشت و خودش نظریه جدیدی ارائه کرد. ملاهادی سبزواری می‌گوید عالم حادث اسمی است به این معنا که خداوند نه تنها قبل از این عالم بلکه حتی قبل از اسماء و صفات خود موجود بوده و اسماء و صفات او حدوث سرمدی دارند. این عالم حادث به اسماء و صفات سرمدی خداوند است.
ابراهیمی دینانی گفت: همانطور که مشاهده می‌شود تقریر هادی سبزواری بسیار به عرفان نزدیک است و خیلی معنوی است. حتی می‌توان ملاهادی سبزواری را در فلسفه معنوی‌تر از ملاصدرا دانست. حتی شاگردان او هم بسیار اهل معنویت بودند.
چهره ماندگار فلسفه با اشاره به نقش سیدجلال‌الدین آشتیانی در دوران معاصر گفت: ایشان به حق تسلط زیادی بر فلسفه متعالیه داشت و علوم حوزی از اصول و فقه را خوب می‌دانست. به جرات می‌توان گفت که او بعد از علامه طباطبایی در حکمت متعالیه در دوران معاصر رده اول را از آن خود کرده است.
به گفته ابراهیمی دینانی سیدجلال‌الدین آشتیانی بیشتر شارع بود و ابداعاتش در فلسفه به میزان چشمگیری نیست. اما هم ملاهادی سبزواری و هم سیدجلال‌الدین آشتیانی توانستند لایه‌هایی را به حکمت صدرایی اضافه کنند.
انتهای پیام/
