لایروبی انهار توسط مردان سختکوش در دشت سیستان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، وجود اراضی حاصلخیز حاصل از آبرفت‌های رودخانه هیرمند که تنها شریان حیاتی و زندگی‌بخش دشت اسطوره‌ای سیستان است، باعث شده که طی قرون متمادی، تمدن عظیم و دیرپای سیستان تشکیل و شکوفا شود.

در این بین رسوبات حمل شده توسط آب هیرمند و وزش بادهای 120 روزه که میلیون‌ها تن گل و لای و شن و ماسه روان را با خود به همراه دارد، نظام هماهنگ و پیچیده‌ای برای لایروبی انهار بزرگ و کوچک از ورودی آب هیرمند در جاریکه تا نیزار هامون به نام "حشر" به وجود آورده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در این باره اظهار داشت: کشاورزان سیستانی در حرکتی کم نظیر هر ساله به مدت سه ماه متمادی پس از برداشت گندم در خرداد ماه تا ابتدای سال زراعی بعد در مهر ماه اقدام به لایروبی دستی انهار می‌کنند، این امر از انهار کوچک شخصی شروع و از به هم پیوستن گروه‌ها و دسته‌ها به نهرهای اصلی و رودخانه ختم می‌شود.

رضا نجفی افزود: حشر بارزترین مصداق تلاش و اتحاد مردم در مبارزه با عوامل خشن طبیعت سیستان است، مردان سختکوش سیستانی با ذکر مقدس یا علی (ع) بر زبان و تیشه‌های معروف زابلی بر دوش به امید لطف خدا قرن‌ها با دستانی زمخت و پینه‌بسته با خشکسالی‌های خانمان‌سوز و سیلاب‌های ویرانگر و طوفان‌های 120 روزه مبارزه کرده‌اند تا سربلند زندگی کنند.

وی بیان کرد: هر چند گذر زمان و تغییرات فرهنگی حاصل از پیشرفت‌های تکنولوژی باعث کم رنگ شدن نقش حشر در لایروبی انهار شده است، اما همان‌گونه که مولا علی (ع) می‌فرمایند که "بهترین تفریح کار است"، تشکیل حشر و لایروبی دستی انهار علاوه بر اشتغال موقت جوانان در سطح منطقه و جلوگیری از مهاجرت به سایر نقاط کشور برای یافتن کار، باعث ایجاد نشاط و امیدواری، همبستگی و اتحاد، احیاء سنت‌ها و فرهنگ‌های کهن بومی و انگیزه در جوانان منطقه برای تلاش در راه آبادی زمین‌های زراعی شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان عنوان کرد: در سال زراعی جاری، دشت سیستان پس از مدتی وقفه مجدداً شاهد حضور پیران سالخورده و جوانان سرزنده‌ای بود که تیشه بر دست مشغول لایروبی انهار درجه 3 و 4 خود بودند.

نجفی گفت: لایروبی دستی انهار علاوه بر فواید اجتماعی فراوان از نظر فنی نیز برتری قابل ملاحظه‌ای نسبت به کار با بیل مکانیکی دارد که از جمله آنها اصلاح شیب و کاهش زبری کف کانال است که بهره‌وری از آب را با بالابردن راندمان انتقال آب افزایش می‌دهد.

وی عنوان کرد: طرح لایروبی انهار به صورت دستی در سال جاری در پنج شهرستان زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز در مدت دو ماه آبان و آذر انجام که طی آن 769 نهر به طول 2 هزار و 714 کیلومتر با حجم 200 هزار نفر روز و هزینه 40 میلیارد ریال به انجام رسید.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان افزود: هر چند که در این عملیات تقریبا نیمی از انهار درجه 3 و 4 دشت مورد لایروبی قرار گرفت، در عین حال تحرک و نشاط ایجاد شده در سطح منطقه یادآور روزگاران خوش و آباد نه‌چندان دوری بود که هرچند امکانات رفاهی زندگی‌های امروزی برای مردم فراهم نبود اما شادی و امید در بین مردم همواره عامل تحمل سختی‌ها و تلاش برای ادامه حیات می‌شود.

 نجفی تصریح کرد: اجرای این طرح در سال جاری با این وسعت و مشارکت مردمی ثابت کرد که هنوز مردان زحمتکش سیستانی با تکیه بر فرهنگ غنی و دیرپای خویش برای آبادانی میهن عزیزمان ایران متحد و یکپارچه حضور دارند و گرما، سرما و طوفان هیچ‌کدام مانع تلاش و کوشش آنها نمی‌شود.

وی بیان کرد: در این رهگذر از حمایت‌های بی‌دریغ دولت تدبیر و امید به‌ویژه استاندار فهیم و دلسوز از این طرح مشارکتی که زمینه ساز احیاء سنت‌های بومی منطقه که ریشه در باورهای دینی و ملی مردم دارد قدردانی شایسته به عمل می‌آید و انتظار می‌رود با استمرار این طرح کمکی هرچند ناچیز به اقتصاد خانواده‌هایی شود که خشکسالی 15 ساله و انسداد مرزها توان پویایی و فعالیت را از آنان گرفته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: مضافاً اینکه علاوه بر لایروبی دستی انهار کوچک، انهار درجه 3 و انهاری که امکان لایروبی دستی آنها وجود ندارد با اعتباری بالغ بر 6 میلیارد و 850 میلیون ریال در سال جاری و با حجم 600 هزار متر مکعب عملیات خاکی توسط بیل مکانیکی مورد لایروبی و بازگشایی قرار گرفته است.

نجفی به مجموع اقدامات انجام شده اشاره کرد و افزود: از جمله این اقدامات می‌توان به ایجاد اشتغال در کل پهنه دشت به میزان 200 هزار نفر روز بدون سرمایه‌گذاری اولیه، ایجاد نشاط و امید به زندگی که از ویژگی‌های کارهای دسته‌جمعی برای رسیدن به هدفی واحد است، احیاء آداب و رسوم و سنت حشر کشی در حال نابودی که میراث غیر ملموس خاص مردم سیستان بوده و انتقال تجربیات نسل‌های گذشته به نسل جوان است، اشاره کرد.

وی، جلوگیری از مهاجرت مردم منطقه از روستاها به شهرهای دور و نزدیک و خالی شدن منطقه مرزی و حساس دارالولایه سیستان را از دیگر اقدامات این سازمان عنوان کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان از دیگر اقدامات انجام شده در این زمینه را، ترغیب جوانان به احیاء اراضی و باغات انگور یاقوتی با ایجاد زمینه دسترسی آسان‌تر به آب توزیع شده چاه نیمه‌ها، لایروبی انهار مزرعه (درجه 5) که حلقه نهایی انتقال آب به مزارع بوده و امکان لایروبی آنها با بیل مکانیکی وجود ندارد، جلوگیری از افزایش عمق و عرض انهار درجه 3 و 4 که لایروبی با بیل مکانیکی ممکن است ایجاد کند و  باعث ماندابی و تلفات آب در انهار شود، برشمرد.

نجفی خاطرنشان کرد: کاهش قابل ملاحظه ضریب زبری کانال که باعث افزایش سرعت حرکت آب و بالا رفتن راندامان انتقال آب در نهرها می‌شود و افزایش ضریب امنیت اجتماعی که ارتباط مستقیم با بیکاری داشته و تامین آن مستلزم صرف هزینه‌های بسیار است نیز از دیگر اقدامات سازمان جهادکشاورزی استان در این زمینه است.

انتهای پیام/