اطراف حرم شاهچراغ(ع) ساماندهی شود

به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز،  یکی از مباحثی که در سبک زندگی اسلامی به آن اشاره شده، معماری اسلامی است؛ امروزه همه جا سخن از فاصله گرفتن ساخت‌وسازها از معماری ایرانی و اسلامی است، اما چیستی و چگونگی معماری اسلامی نیاز به تعریف دقیق دارد.

اینکه آیا اگر ظاهر ساختمان‌ها متناسب با معماری خاص اسلامی شود، می‌توان گفت که شهری مانند شیراز  تبدیل به شهری مذهبی می‌شود یا اینکه باید ضوابط دیگری نیز برای تبدیل شیراز به یک شهر مذهبی و اسلامی رعایت کرد؟

در این باره گفت‌وگویی با محمدرضا دیهیمی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر شیراز داشته‌ایم که به تفصیل در زیر می‌آید:

تسنیم: برخی از ساخت‌وسازهای نامتناسب سبب زشتی شهر شیراز شده است، در این باره توضیح دهید؟

دیهیمی: در حال حاضر شهرداری درصدد رعایت اجرای ضوابط طرح جامع است و موضوع خط آسمان را رعایت می‌کند. اگر نکاتی را می‌بینید مربوط به ساختمان‌های قدیم و جدید است و برخی از این ساختمان‌ها در حال بازسازی است و شهرداری در مرحله تصویب ضوابط طرح جامع، به‌طور کامل به ضوابط و مقررات خط آسمان توجه کرده‌ است.

اسلامی شدن شیراز با رعایت معیارهای اسلامی محقق می‌شود

تسنیم: شیراز به سومین حرم اهل بیت(ع) ملقب شده است. به‌ عنوان رئیس کمیسیون شهرسازی شورای اسلامی شیراز، به نظرتان روند پیشرفت این شهر در ساختمان‌سازی و توسعه به‌گونه‌ای است که بتواند در سال‌های آینده وقتی یک توریست وارد شیراز می‌شود نخستین چیزی که به ذهنش می‌رسد این باشد که شیراز یک شهر مذهبی است یا اینکه روند توسعه به‌گونه‌ای پیش می‌رود که فرقی با شهر‌های مدرن غربی ندارد؟

دیهیمی: پاسخ به این سؤال سخت است؛ معتقدم باید معیارهای مذهبی را در شهر رعایت کرد تا شیراز واقعاً ملقب به عنوان سومین حرم اهل بیت(ع) شود. به عنوان مثال براساس حدیث "النظافه من الایمان"؛ اگر شهر تمیز باشد، قطعاً شیراز یکی از ویژگی‌های مذهبی را دارد. اگر شهر متناسب باشد، موضوع عدل و عدالت را رعایت کرده‌ایم.

رعایت معماری اسلامی در شهر یعنی رعایت معیارهای اسلامی و گرنه معماری اسلامی به‌معنای شکل و قوس هایی که از غرب اقتباس شده، نیست. خیلی از مواردی که فکر می‌کنیم معماری اسلامی است، در غرب و کشوری مثل ایتالیا هم دیده می‌شود. به عقیده من، اسلامی بودن یعنی در پلان‌ها پرت نداشته باشیم، اسراف نکنیم، در شهر تناسب و نظم حاکم باشد.

وقتی امیرالمومنین (ع) به فرزند خود بعد از سفارش به تقوا می‌گوید نظم فی امرکم، یعنی در همه کارهایتان نظم باشد، به‌معنای آن است که ساختمان‌سازی در شهر باید نظم داشته باشد. خیابان‌های کج و معوج شهر شیراز نشان می‌دهد شهرسازی اسلامی نداریم.

اطراف حرم شاهچراغ(ع) باید ساماندهی شود

توجه به حرم احمد بن موسی(ع) و محور قرار گرفتن آن می‌تواند شیراز را به یک شهر اسلامی تبدیل کند؛ لذا اطراف حرم شاهچراغ باید کاربری‌هایی داشته باشد که افراد ذیصلاح در آن وارد شوند، نه اتباع بیگانه یا افرادی که از لحاظ اجتماعی مطرود هستند و اصول زندگی اسلامی را رعایت نمی‌کنند. به عنوان مثال اگر حوزه علمیه می‌سازیم باید اطراف شاهچراغ باشد و مکان‌های فرهنگی را باید به آنجا منتقل شود.

یک تصمیم صحیح شورای اسلامی شهر شیراز استقرار ساختمان شورا در جوار حرم احمد بن موسی (ع) است که حداکثر تا 3 ماه آینده در آنجا مستقر می‌‌شود که نقش مهمی می‌تواند در محوریت قرار دادن حرم ایفا کند. حرم باید از مقدس‌ترین مکان‌ها باشد و موجه‌ترین انسان‌ها در حریم آن رفت‌وآمد کنند و مقدس‌ترین کاربری‌ها در اطراف حرم‌ها به‌کار گرفته شود و اگر اینگونه شد، حرمت حرم‌ها حفظ می‌شود.

سکونت مردم بومی شیراز در بافت تاریخی سبب حفظ آن شود

تسنیم: توسعه شهر شیراز از سمت غرب است؛ چرا توسعه شهری را بر مبنای حرم قرار نداده‌اند؟

دیهیمی: دلایل مختلفی دارد؛ یکی از دلایل ضوابط غیر منطقی است که اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری لحاظ کرده است و با اعمال ضوابط خشک و فاقد دقّت، اجازه بازسازی و احیا را نمی‌دهد.

حرم در مرکزیت شهر قرار گرفته و می‌توان اقدامات بهتری را برای برون رفت از وضعیت فعلی در دستور کار قرار داد و تا زمانی‌ که مردم بومی شهر شیراز در محل‌های تاریخی و قدیمی سکونت نکنند، طبیعی است که هیچ وقت مکان‌های تاریخی و مذهبی محیط طبیعی زندگی شهری نمی‌شود.

درباره علت اینکه چرا بافت تاریخی یزد و اصفهان موفق‌تر از شیراز است، می‌توان به سکونت و زندگی مردم بومی در بافت‌های قدیمی این شهرها اشاره کرد؛ در حالی‌ که درصد کمی از مردم بومی شیراز در محدوده اماکن تاریخی و اماکن قدیمی شهر زندگی می‌کنند.

همه مردم بومی شیراز مهاجرت کرده‌اند و هر کس هم مانده است، به علت مشکلات اقتصادی مانده ولی اگر کاربری‌ها و رفت و آمد حریم حرم را محل تردد افراد موجه کنیم، قداست آن مکان‌ها بیش از پیش حفظ می‌شود.

حریم خصوصی درون خانه در ساختمان‌سازی لحاظ شود

تسنیم: در موضوع معماری اسلامی یک بحث مربوط به فضای بیرونی ساختمان‌ها و موضوع دیگر فضای درونی ساختمان‌هاست. در گذشته خانه‌های قدیمی به‌گونه‌ای ساخته می‌شد که فضای حیاط به واسطه یک دالان از یکدیگر جدا می‌شده و پس از آن فضایی به نام اندرونی که پوشیده بوده و خانم‌ها در فضای پوشیده راحت بوده‌اند؛ در حال حاضر ساختمان‌سازی به‌گونه‌ای است که درب ساختمان که باز می‌شود، تا انتهای خانه پیداست...

دیهیمی: ساختمان‌سازی امروز یک ضعف دارد و امروز امکان آن نوع ساختمان‌سازی دوران قدیم وجود ندارد؛ چون برای ساخت‌وساز به علت گرانی، وضعیت بد اقتصادی و رشد جمعیت فضای کافی نداریم.

نخستین اصولی که باید در موضوع ساختمان‌سازی  و معماری اسلامی رعایت شود، این است که زندگی خصوصی و زندگی روزانه باید از هم جدا باشد. به این مفهوم که با ورود به خانه به عنوان مثال در سمت راست وارد محل خصوصی شوید و مابقی خانه به محیط زندگی مربوط باشد.

مسئولان باید دلسوزی داشته باشند؛ به عنوان مثال شهرداری نباید بگوید به شهرداری ربطی ندارد داخل یک پلان چگونه تقسیم‌بندی فضا شود. در شهرسازی حتی افراد غیرمذهبی و غربی ‌ها هم معتقدند که فضای خصوصی نباید در معرض دید میهمان باشد.

من شاهد بودم که در تعداد زیادی از منازل آمریکا، مسأله رعایت حریم خصوصی خانه در معماری رعایت شده که این موضوع منطبق با فطرت است. هیچ غربی نمی‌گوید زندگی باید مختلط باشد و معتقدند که نظم یا تقسیم فضا باید در ساختمان‌ها رعایت شود.

در شیراز نیز نمونه‌هایی از این مورد داریم و می‌توانم چندین آپارتمان به شما نشان بدهم که کمتر از 500 متر مربع است ولی زندگی روز و شب از هم جداست. به‌نظرم باید حسّاس و دلسوز باشیم، رسانه‌ها باید از مسئولان سؤال کنند چرا این‌ کار نمی‌شود؟ این وظیفه مسئولان در مسکن و شهرسازی است که پیگیر این کار باشند و شهرداری هم در این زمینه مسئول است.

برون‌سپاری سبب مشارکت بیشتر مردم در امور شهری می‌شود

تسنیم: وضعیت برون‌سپاری پروانه‌های ساختمانی در حال حاضر به کجا رسیده است؟

دیهیمی: برون سپاری پروانه‌های ساختمانی متأسفانه در شیراز با ممانعت روبه‌رو شده و شهرداری در تلاش است و از استاندار فارس هم درخواست دارد که برنامه برون‌سپاری انجام شود. در حال حاضر راه‌حل رفع برخی مشکلات این است که یا شهرداری 2 برابر وضعیت فعلی گسترش پیدا کند که مغایر با سیاست‌های دولت است و یا کار مردم را به دست خودشان بسپاریم که در این صورت به جای 10 منطقه می توانیم 200 منطقه درست کنیم.

استاندار و دیگر مسئولان نیز از این‌کار حمایت می‌کنند و شهرداری و شورای اسلامی شهر شیراز پیگیر است که اشکالات ظاهری این طرح را برطرف کند. در هر حال برنامه برون‌سپاری پروانه‌های ساختمانی یکی از وظایف شورای اسلامی شهر شیراز است که باید اجرایی شود.

انتهای پیام/ ب