نظام آموزشی جدید حوزه‌های علمیه در سطح یک از سال آینده عملیاتی می‌شود
خبرگزاری تسنیم: مدیرکل رشته‌های تخصصی معاونت آموزش حوزه‌های علمیه گفت: نظام آموزشی جدید حوزه در سطح ۱ طراحی شده است و به تصویب شورای عالی رسیده که سال آینده به شکل آزمایشی در تعداد محدودی از مدارس عملیاتی می‌شود و پس از رفع نواقص اجرا می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت الاسلام فرهاد عباسی، یکی از روحانیون جوان و خوش برخورد حوزه است که در عین جوانی، سمت‌های مهمی را نیز به عهده دارد.
با مدیر کل امور آموزشی معاونت آموزش، مدیر کل رشته‌های تخصصی معاونت آموزش حوزه‌های علمیه و مدیر مرکز تخصصی علوم حدیث حوزه درباره ویژگی‌های تحصیل و فعالیت در مرکز تخصصی حوزه و تغییرات رویکردی آموزش در حوزه‌های علمیه به تفصیل سخن گفتیم که در زیر می‌خوانید:
تخصصی کردن دانش‌های اسلامی ریشه در زمان ائمه(ع) دارد
تخصصی کردن دانش‌های اسلامی این مسئله ای نیست که سرآغاز مباحث باشد بلکه سرآغاز این مسئله به عصر ائمه(ع) و حداقل به عصر امام صادق(ع) باز می‌گردد، که امام صادق(ع) در بین ائمه(ع)و معاصران، مشهور متخصص پروری است و این رویکرد رهبران دینی و علمای جامعه اسلامی ما بوده است.
البته به برکت انقلاب اسلامی و برکت حوزه علمیه و دغدغه‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب، بزرگانی مانند شهید بهشتی، شهید مطهری و مراجع تقلیدی که در قید حیات هستند، تلاش زیادی انجام شد تا حوزه به سمت تخصصی کردن دانش‌ها سوق پیدا کند.
لازمه توسعه، تعمیق و ترویج اصولی یک دانش در این است که عده‌ای متمرکز بر روی آن دانش شوند و با توجه به دغدغه‌های متعدد زندگی بشری، روی یک دانش متمرکز شوند.
تمرکز بر روی یک دانش تأکید عقل و شرع است
تمرکز روی یک دانش خاص را، شرع و عقل حکم کرده و عرف امروز بین‌المللی و جهانی در این است که باید به شکل تخصصی در یک رشته و دانش خاص تمرکز کرد.
شورای عالی حوزه و با پیگیری برخی از مراجع تقلید مانند آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سبحانی که بیش از 30 سال پیش پیگیر این مسئله بودند، این کار در حوزه کلید خورد و به مرور رسمیت پیدا کرد.
در سال‌های گذشته دانش تفسیر، دانش حدیث، دانش فلسفه و دانش تاریخ محجور بود و در دانشگاه‌ها با سبک و سیاقی که شاید خیلی عالمانه نبود تدریس می‌شد.
در حال حاضر در حوزه‌های علمیه در سطح دو 7 رشته تخصصی، در سطح سه نیز 23 رشته تخصصی و در سطح چهار نیز 5 رشته فعال موجود است، البته بیش 15 رشته نیز در حال حاضر متقاضی فعالیت هستند که محتوای آن‌ها در دست بررسی است.
نگاه حوزه به تمرکز بر رشته‌های تخصصی، جدی است
ضرورت عقل و شرع در تمرکز بر رشته‌ها به شکل تخصصی است که حوزه نیز این مسئله را جدی گرفته و با روی کار آمدن مدیریت جدید آیت الله حسینی بوشهری، ایشان با قاطعیت این مسئله را پیگیری کردند و در حال حاضر نیز فرایندهای تصویب و تأسیس رشته‌های جدید به شکل جدی پیگیری شده است.
با توجه به پیگیری آیت الله بوشهری درباره رشته‌های تخصصی، شورای عالی حوزه یک سیستم جداگانه‌ای با شورای گسترش ویژه همین مسئله ایجاد کرده و کمیته آموزشی نیز برای این مسئله ایجاد شده است.
مراجع تقلید ملجأ و پناهگاه مردم هستند
دانش فقه جامعیتی دارد که اگر کسی به خوبی در آن قول کرده باشد و به رگه‌های اجتهاد دست پیدا کرده باشد، می‌تواند در همه امور وارد و صاحب نظر شود، البته افرادی که به شکل سنتی همان دروس رایج حوزه را به خوبی مطالعه کرده باشند، منشأ خیر و برکات در حوزه‌های تخصصی حوزه‌های علمیه سطح کشور هستند که نمونه بارز آن مراجع تقلید هستند، که تنها مرجع فقه و احکام عملیه مردم نیستند بلکه ملجأ مردم در زمینه‌های مختلف هستند.
تأسیس رشته‌های تخصصی و وجود فارغ‌التحصیلانی که متمرکز در یک رشته آموزش دیده باشند، سبب می‌شود سطح دانش در آن زمینه ارتقا پیدا کند و توانایی ارائه خدمات علمی و تبلیغی از سوی این دسته از فارغ‌التحصیلان به شکل گسترده‌تر قابل پیگیری است.
در حال حاضر زمانی که در مراکز علمی کشور نیاز به متخصص است برای تدریس و تحقیق، ملاحظه می‌کنیم که بیشتر آن‌ها فارغ‌التحصیلان این مرکز هستند، در زمینه کلام زبده‌ترین افراد فارغ‌التحصیلان مرکز کلام ما هستند، در تبلیغ ماهرترین مبلغان فارغ‌التحصیلان و یا اساتید این مرکز هستند، در زمینه تاریخ و مهدویت نیز ماهرترین افراد فارغ‌التحصیلان این مرکز هستند.
مهدویت گفتمان علمی کشور است
در زمینه مهدویت نیز گفتمان مهدویت یک گفتمان علمی شده، یک گفتمان برای این‌که تبدیل به علم شود باید قاعده سازی شود و گفتمان مهدویت نیز علم شده است که این مرهون تلاش‌های مراکز مهدویت است.
افراد فارغ‌التحصیل در محل‌های مناسب به کار گرفته می‌شوند، به عنوان مثال در زمینه مذاهب اسلامی اگر رشته‌ای را داریم مشاهده می‌کنیم فارغ‌التحصیلان مرکز در آنجایی که این مذاهب هستند حضوری فعال و تأثیرگذار دارند.
رشته‌هایی مانند نقد مسیحیت و نقد تصوف، عرفان‌های نوظهور که با پیگیری‌های آیت الله وحید خراسانی ایجاد شده، اساتید آن نیز فارغ‌التحصیلان این مرکز هستند.
آینده‌پژوهی بخشی از اهداف مرکز تخصصی حوزه
هر یک از درس‌های این مرکز که به شکل پژوهش محور است و در زمینه پژوهش بیشتر درس‌ها، آینده‌پژوهی، آسیب‌شناسی، آینده سنجی و آمایش‌های علمی و سرزمینی در سرفصل درس‌ها مطرح شده است.
دانش‌ها در حوزه از سطح عمومی خارج شده است، وقتی که وارد سطح 4 می‌شویم حرف‌های گذشته را باید به حرف‌های جدید مبدل کنیم و نقشه راه خوبی را ترسیم کنیم.
درس‌های سطح سه و چهار بیشتر تولید نقشه راه آینده و ترسیم آینده است، البته پژوهش‌های خاص به عنوان آینده‌پژوهی در عرصه‌های مختلف دانشی را ارگان‌ها، نهادها و مراکز علمی تعریف کرده‌اند؛ هیچ درسی امروز بدون این رویکرد ارائه نمی‌شود، سطح سه و چهار حوزه نیز یک سطح کاملاً پژوهشی است.
باید به این مسئله توجه داشت، استادی که حرفی برای گفتن نداشته باشد و به گذشته، حال و آینده واقف نباشد، نمی‌تواند طلاب امروز این رشته‌ها را قانع کند.
حوزه با حفظ اصالت از ابزارهای جدید استفاده می‌کند
ابزارها و امکانات آموزشی در کنار رویکردهای آموزشی با حفظ سنت‌های اصیل حوزوی نیز در این مرکز استفاده می‌شود، در زمینه ابزار و امکانات در حوزه نسبت هیچ مرکز علمی عقب‌تر و ضعیف‌تر نیستیم به ویژه مراکز تخصصی، استفاده از نرم‌افزارهای دانشی در حوزه کارها را پیش برده است و به امر بدیهی مبدل شده است، البته در حوزه همیشه یک حالت زهد وجود دارد، یعنی مدرس و طلبه حوزه هرگز برای تدریس یا تعلیم خودش متوقف در این ابزار نمی‌داند.
این رویکرد و نگاه همیشه در بازبینی نظام آموزشی حوزه مؤثر است که نظام آموزشی حوزه یک نظام آزمون پس داده، دقیق و قابل اعتماد است و ورود به یک نظام جدید می‌تواند بدون بستر سازی اولیه این نظام آزمون پس داده را دچار مشکل کند، که رهبر معظم انقلاب، مراجع و شورای عالی بارها این مسئله را متذکر شده‌اند و سال‌های اخیر در این باره مطالعات جدی و دقیقی انجام شد که خروجی آن را نیز بیان می‌کنم.
در حال حاضر نظام آموزشی جدید حوزه در سطح 1 طراحی شده است و به تصویب شورای عالی رسیده که سال آینده به شکل آزمایشی در تعداد محدودی از مدارس عملیاتی می‌شود و بعد از آنکه نواقص و مزایای آن سنجیده و تکمیل شود، ظرف یکی دو سال در کل کشور نیز اجرا می‌شود.
برخی دروس جدید به دروس سطح یک حوزه اضافه شده است
اشکالاتی مانند این‌که چرا همه ورودی‌ها با هر سطح علمی باید یک متن علمی را بخوانند و سنوات آموزشی یکسان داشته باشند، حل شده است و بسیاری از درس‌هایی مانند روش تحقیق، لغت‌شناسی و آشنایی با نرم‌افزارها که در سطح 1 به شکل رسمی در سطح یک حوزه نبوده است نیز اضافه شده است، البته در سطح عالی نیز مطالعات در حال انجام است تا به بعد از مطالعات جامع برای آن سطح نیز در نظر گرفته می‌شود.
آموزش غیر حضوری در حوزه چند نوع است، یک نوع از آموزش غیر حضوری آموزشی است که فرد به شکل خود خوان با کمک ابزارهایی مانند نرم‌افزارها و سایت‌ها به منابع مکتوب آن درس دسترسی پیدا کند و برای افرادی که در مناطق تبلیغی هستند مفید است که در سال تحصیلی 92-93 برای اولین بار کشور اجرا شد و روحانیون می‌توانستند با تهیه منبع بدون حضور در کلاس، درس را مطالعه کنند و درآزمون شرکت کنند.
برای سال جدید با رویکردی قوی‌تر و رفع اشکالات سال قبل، این کار در کل استانها برگزار می‌شود، البته مرحله بعد که آموزش مجازی است؛ تمهیداتی خاصی را می‌طلبد که کلید این کار نیز زده شده است اما مدتی نیاز به کار دارد.
البته آموزش مجازی را در سطح اولیه تحصیلات حوزوی به این نتیجه نرسیده‌ایم که کار خوبی باشد، زیرا ضروری است که طلبه تازه وارد مدتی را به شکل حضوری در فضای حوزه سپری کرده است.
دانشگاه المصطفی(ص) ویژه افراد خارج از ایران است و طبیعی است که افرادی که نمی‌توانند در آموزش‌های حوزه‌های ایران استفاده کنند از این نوع شیوه استفاده می‌کنند، البته در دارالحدیث نیز افرادی که می‌خواهند کارشناسی ارشد را دریافت کنند از روش مجازی استفاده می‌کنند.
گفت و گو از: سیدعلی پورطباطبایی
انتهای پیام/
