حذف جایزه کتاب فصل و انتقال جایزه گام اول به جایزه کتاب سال

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ نشست خبری دبیر شورای تخصصی بررسی و بازنگری جوایز کتاب پیش از ظهر امروز شنبه 4 مرداد ماه با حضور محمدرضا وصفی دبیر این شورا در خانه کتاب برگزار شد.

محمدرضا وصفی در این نشست با اشاره به جلسات فشرده شورای تخصصی بررسی و بازنگری جوایز کتاب،‌ گفت:‌ این شورا طی حکم سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از 20 خرداد ماه با هدف ارزیابی،  ‌بررسی و اصلاح آیین‌نامه داوری‌های  موجود جوایز فرهنگی حوزه کتاب، با حضور نجفقلی حبیبی، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، حجت‌الاسلام و المسلمین رضا مختاری، نجفعلی میرزایی، مالک شجاعی جشوقانی، سیدمحمود حسینی و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، سید فرید قاسمی، سعید عدالت‌نژاد، مرتضی کریمی‌نیا، جواد محقق، ابوذر ابراهیم ترکمان، علیرضا کرمانی، علی اصغر سیدآبادی، مجید غلامی جلیسه و بنده تشکیل و در 12 جلسه کاری فشرده تشکیل شد و در نهایت پشنهادات خود را دوشنبه 22 تیر ماه  در هفت بند تهیه و به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کرد.

وی ادامه داد:‌ این هفت بند عبارتند از:

1- جایزه کتاب خلیج فارس: برابر آیین‌نامه جاری در دبیرخانه جشنواره فرهنگی خلیج فارس و همزمان با آن و با حضور پررنگ ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و استان‌های مجاور خلیج فارس، همچنان با قوت لازم برگزار شود.

2- جایزه گام اول: در ذیل جایزه کتاب سال مورد ارزیابی و تشویق  قرار گیرد و به عنوان اثر ویژه در بخش جوانان معرفی گردد و ارزش مادی جایزه به منظور تشویق جوانان،  همسنگ جایزه کتاب سال شود.

3-  جایزه جلال آل احمد و جایزه پروین اعتصامی:

الف : اجرای عملیات دبیرخانه علمی و اجرایی دو جایزه یاد شده، از سوی وزارتخانه به بنیاد شعر و ادبیات داستانی انقلاب اسلامی تفویض شود.

ب: بنیاد مذکور، با تشکیل کارگروه کارشناسی، به بازخوانی آیین‌نامه‌های اجرایی پرداخته و  پیشنهادات خود را به منظور بررسی در دوره دوم این کارگروه، تا پس از بررسی نهایی، به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شود.

4- جایزه کتاب فصل

الف : تشریفات داوری علمی کتاب فصل، همچنان ادامه یابد، لکن مراسم و تشریفات اجرایی مراسم آن و جایزه مستقل آن حذف شود.

ب : آثار ارزشمند در هر فصل، به عنوان بهترین‌های فصل و یا نامزدهای احتمالی کتاب سال، بر روی میز داوری کتاب  سالِ همان سال قرار گیرد و لیست کلیه بهترین‌ها و نامزدهای احتمالی کتاب سال در اختیار  افکار جمعی و رسانه های عمومی کشور قرار گیرد.

ج: از رسانه‌ها و صفحه‌ها و درگاه‌های تخصصی رسانه‌ها درخواست شود به نقد و ارزیابی آن آثار پرداخته و نقد خود را نیز برای جشنواره نقد کتاب ارسال کنند.

ج: آئین‌نامه جایزه کتاب سال - که به آن در بند آخر نیز اشاره خواهد شد -  به گونه‌ای بازبینی شود که زمینه رقابت  گسترده‌تر از قبل را فراهم آورد و تعداد جوایز در دو بخش برگزیده و تشویقی افزایش یابد.

5- جشنواره نقد کتاب، با توجه به ماهیت و کارکرد متمایز آن، به کار خود با قوت ادامه داده و کارگروه ویژه‌ای به بازخوانی آیین نامه و ارائه پیشنهادات جدید در دور دوم این کارگروه می‌پردازند.

6- با توجه به جایگاه جهانی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی، فعالیت آن همچنان با قوت ادامه یافته و به منظور بهره بردن از نقش آن در عرصه دیپلماسی علمی و فرهنگی، گروه ویژه‌ای تشکیل تا روند دیدبانی علمی، ارزیابی آثار و اجرایی آن را  با مشورت اساتید، صاحبنظران و دست اندرکاران داخل و خارج از کشور، بازخوانی و برابر اهداف جهانی، پیشنهادهای مناسب را به دور دوم کارگروه جهت قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کنند.

7-  دبیرخانه جایزه کتاب سال، با تشکیل جلسات ویژه‌ای روندهای علمی و اجرایی کنونی را  با مشورت اساتید، صاحب نظران و دست اندرکاران، بازخوانی و پشنهادات مناسب را به دور دوم این کارگروه- به ویژه با عنایت به موارد بند دو و سه آمده در اینجا - به منظور قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کند.

وصفی تصریح کرد:‌ حذف اعطای جایزه کتاب فصل به این دلیل بود که از نظر عملیاتی این بحث مطرح بود که یک جای کار دچار ایراد است. به ویژه اینکه برخی دیدگاه‌های نقادانه وجود داشت مبنی بر اینکه تکرار جایزه کتاب چندان جالب نیست. برخی نیز معتقد بودند که همین تکرار ایجاد انگیزه می‌کند.در نهایت قرار بر این شد که داوری‌های جایزه کتاب فصل انجام شود و آثار روی میز داوری کتاب سال قرار گیرند.

وی ادامه داد: در حقیقت برگزیده‌های هر فصل به عنوان بهترین‌های منتشر شده هر فصل به کتاب سال معرفی می‌شوند‌. یکی از فلسفه‌های انجام چنین کاری این بود که تراکم پشت درهای دبیرخانه علمی جایزه کتاب سال نداشته باشیم، تا این فرآیند به صورت مستمر انجام شود. با این منطق دبیرخانه جایزه گام اول‌، کتاب فصل و کتاب سال به دبیرخانه‌ای مشخص تبدیل شد.

وصفی هم‌چنین با اشاره به جایزه جهانی کتاب سال تصریح کرد:‌ این جایزه تقریبا هیچ مخالفی در شورا نداشت،‌ اما این صحبت مطرح شد که آیا دبیری این دو جایزه یعنی جایزه جهانی و کتاب سال به مانند گذشته مجزا باشد یا یکسان،‌ که این منجر به بحث‌های مختلفی شد،‌ در جایزه جهانی کتاب سال شناسایی آثار خوب و انتقال آن‌ها به داخل کشور برای ارزیابی بسیار دشوار است،‌ هم‌چنین بخش قابل توجهی از داوران این جایزه در خارج از کشور هستند،‌ چرا که در بسیاری حوزه‌ها ما کارشناس در داخل کشور نداریم. برای نمونه مجارستان در حوزه ایران شناسی بسیار قوی است اما در داخل کشور کارشناس این حوزه را نداریم.

وصفی از عدم تغییر هدایای مادی جایزه کتاب سال خبر داد و گفت:‌جایزه کتاب سال هم‌چنان مانند سابق همان 50 سکه است،‌ البته ما دایره ارزیابی را وسیع دیدیم و تلاش خواهیم کرد که تعداد نفرات برگزیده و شایسته تقدیر افزایش بیشتری پیدا کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان علت مشخصی برای نبود آثار ادبیات داستانی در میان برگزیدگان جایزه کتاب سال و کتاب فصل طی سال‌‌های اخیر ارائه کرد،‌ گفت:‌ ما در حوزه ادبیات داستانی بسیار جوان هستیم. کشور آلمان که حدود 8 هزار نویسنده ادبیات داستانی دارد. بنابراین ما از منظر ادبیات داستانی پیشینه غنی نداریم،‌ البته اتفاقات قابل توجهی در سال‌های اخیر رخ داده است. برای نمونه سبک نگارش ادبیات بانوان پس از انقلاب سبک خاصی بوده است،‌ زنان نویسنده در کشور ما کارهای قابل توجهی داشته‌اند و می‌توان گفت‌، 30 درصد از فرآیند تولید کتاب را بانوان بر عهده دارند.

وصفی هم‌چنین در ادامه این نشست در پاسخ به پرسشی گفت:‌بیش از 80 یا حتی 90 درصد کتاب‌‌هایی که الان روی میز داوری کتاب سال قرار می‌گیرد، کتاب‌هایی است که در تهران، قم و مشهد تولید می‌شوند،‌ و جای خالی سایر استان‌ها در این میان خالی است،‌ بنابراین اگر پازل کتاب سال را روی میزی پهن کنیم، به توسعه یافتگی و عقب‌ماندگی بسیاری از استان‌ها در حوزه فرهنگ پی خواهیم برد.

انتهای پیام/