نقش رسانه‌ها در نهادینه سازی " فرهنگ اقتصاد مقاومتی" چیست ؟

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، احمد قیومی، کارشناس ارشد و پژوهشگر فرهنگ و رسانه در اقتصاد پرس نوشت؛ اساسا هر جامعه ای که در مسیر توسعه و پیشرفت اقتصادی گام بر می دارد ، نیازمند توجه ویژه به ساختار فرهنگی خویش است . بنابراین برای نیل به اهداف اقتصادی مد نظر باید بسترها و الگوهای فرهنگی منطبق با آن را نیز در نظر گرفت . بسیاری از اندیشمندان حوزه فرهنگ بر این عقیده اند که اگر تناسبی میان نظام فرهنگی با بخش اقتصادی در یک جامعه نباشد ، نمی توان نتایج مثبتی را شاهد بود . کارکردگرایان ساختارگرا همچون تالکوت پارسونز از این دست هستند . در نتیجه می توان ارتقای سطح فرهنگی را لازمه توسعه اقتصادی در نظر داشت . البته بحث تاثر همواره در بخش های گوناگون یک نظام کل وجود دارد . بدین معنی که در یک جامعه ، هم ساختار فرهنگی بر ساختار اقتصادی تاثیرات خود را خواهد گذاشت و هم بالعکس .

بنابراین شما نمی توانید اثرات متقابل ساختارهای جامعه را در نظر نگیرید . این تاثیرات همواره وجود داشته اما در جوامع مدرن بطور معمول ، چون هدف نهایی توسعه مادی در نظر گرفته می شود ، ساختارهای فرهنگی هم از آن حمایت و پشتیبانی می کنند . بطور مثال جامعه سرمایه داری را در نظر بگیرید . در این جامعه چون سود محوری و  ثروت اندوزی فی النفسه هدف اصلی پنداشته می شود ، ساختارهای فرهنگی نیز از آن حمایت می کنند . مفاهیم فردگرایی و سودجویی نیز شاخصه های اصلی فرهنگ این جوامع برای پشتیبانی از نظام اقتصادی شان است .

اما در مجموع ، حرکت جوامع به سمتی می رود که اقتصاد های ملی در نهایت مجبور به تبعیت از خواست فرهنگی مردم خواهند شد .البته این خواست فرهنگی درونی بوده و از دل جامعه شکل می گیرد . مثال بولیوی و کشورهای آمریکای لاتین را در نظر بگیرید . خواست فرهنگی این کشورها که به یک معنا نفی استثمار بیگانه بود ، در نهایت پس از یک فرایند دموکراتیک سیاسی ، اقتصاد و صنایع این کشورها را به سمت ملی شدن پیش برد . در این رابطه شاید بتوان اقتصاد مقاومتی در کشورمان را در کل ، یک بخشنامه ملی و یا یک ابلاغ رسمی از سوی راس نظام سیاسی کشور به حساب آورد ، اما نمی توان آن را جدا از تمایلات فرهنگ ملی و مردمی دانست . به یک معنا پیدایی و استمرار نظام اسلامی شاهدی بر این مدعاست که مردم و فرهنگ اسلامی ما ، نظامی را می خواهد که هم سیاستش اسلامی باشد و هم اقتصادش ملی . بنابراین مفهوم اقتصاد مقاومتی یک پشتوانه فرهنگی عظیم دارد که بنیان آن بر اراده و مشارکت موثر مردم بنا شده است .

این خواست فرهنگی ایرانیان که شاخص های آن ظلم ستیزی ، استقلال و تکیه بر توانمندی ها و ظرفیت های داخلی است ، به شکل گیری و پیدایش اقتصادی می انجامد که می خواهد وابسته نباشد و به خود متکی باشد .حال اگر بخواهیم به زمینه های شکل گیری این خواست ملی بپردازیم باید به دو بعد داخلی و خارجی توجه کنیم . در بعد داخلی وجود الگوها و بسترهای فرهنگی که زاییده فرهنگ اسلامی و ایرانی است یکی از دلایل شکل گیری و گسترش این خواست ملی بود . مردم ایران مردمی با ریشه های مذهبی و انقلابی هستند . از سویی دیگر فشارهای اقتصادی که بر معیشت مردم نیز تاثیر گذاشته عامل دیگری در این زمینه است . در بعد خارجی هم افزایش زورگویی ها و فشارهای قدرت های استکباری در این بیداری فرهنگی بی تاثیر نبود . مردم بارها با حضور خویش در صحنه های مختلف نشان داده اند که نمی خواهند زیربار ظلم ابرقدرت ها بروند . لذا خواستار طراحی و پیاده سازی نظامی اقتصادی شدند که مقاومت ملی یکی از مولفه های اساسی آن است  .درباره نقش رسانه ها ، اگر رسانه را فقط منحصر به رسانه های گروهی ندانیم ، می توانیم به رسانه های دیگری هم اشاره کنیم که نقش ویژه ای در اقناع و تشویق مردم به حرکتی فرهنگی در این زمینه داشتند .

رسانه های فراگیری همچون منابر دینی ، حوزه های ترویجی و به خصوص صدای رسای رهبر انقلاب اسلامی نمونه هایی از رسانه هایی هستند که منبع اصلی در ایجاد بسترهای لازم فرهنگی در زمینه پیدایش اقتصاد مقاوتی بودند . البته نمی توان نقش سایر رسانه های صوتی و تصویری را نیز در این حوزه بی تاثیر بدانیم و انکار کنیم . چراکه رسانه ها به عنوان بازوی فرهنگی جامعه ، نقش مفیدی در این مقوله داشتند . رسانه های غیر رسمی ، مجازی ، محلی و مردم محور ، نمونه هایی از این دست هستند .اما با توجه به نوظهور بودن پدیده اقتصاد مقاومتی به عنوان یک الگو ، نمی توان عملکرد رسانه ها تاکنون را به خوبی ارزیابی کرد . اگر در زمینه ساخت فرهنگ ، سه حوزه اقناع ، اطلاع رسانی و تبلیغ را وظایف اصلی رسانه ها در این بخش بدانیم ، در برهه فعلی نیازمند یک نوع اقناع رسانه ای فراگیر هستیم . مردم باید بدانند چرا می گویند ما نیازمند استقرار نظام اقتصادی بومی و مقاومتی هستیم ؟ رسانه ها باید این مساله یعنی اقناع و ایجاد درک ملی را در دستور کار خود قرار دهند تا بسترهای فرهنگی لازم برای این کار تقویت شود . البته یک سری از رسانه ها باید نقش اطلاع رسانی و تبلیغی داشته باشند . به این معنا که به مردم اطلاع بدهند چگونه باید در این اقتصاد مشارکت داشته باشند و نتایج بکارگیری این الگو ، چه بوده و در آینده چه نتایجی برای مردم و نظام داشته و خواهد داشت ؟  البته این کار نیازمند زمان است اما بهرحال امری ضروری است .

اگر در یک دسته بندی ، رسانه های مخالف را بنگاه های خبری معاند و خارجی بدانیم ، انتظاری جز رعایت شان و احترام به ملت ایران از آن ها نداریم . اما اگر رسانه های منتقد داخلی را در نظر بگیریم باید از ایشان بخواهیم تا با ارائه نقدهای محتوایی و اجرایی در این خصوص که می تواند به ارتقای سطح عملکردی اقتصاد مقاومتی بیانجامد به مردم و نظام اسلامی کمک کنند ، ولی با رعایت انصاف و دلسوزی برای کشور و مردم . اما روی سخن اصلی من به رسانه های متعهد و انقلابی داخلی است چراکه عملکرد فعال ، اثربخش و حرفه ای ایشان در این زمینه می تواند به تحقق شایسته و مطلوب اقتصاد مقاومتی و ارتقای وضعیت اقتصادی نظام و مردم کمک ویژه ای کند .همانگونه که از اسم رسانه های متعهد و ازشی بر می آید ، وظایف آن ها حفظ روحیه تعهد و پاسداری از ارزشهاست .

در زمینه اقتصاد مقاومتی به مثابه یک هدف راهبردی ارزشی در حوزه اقتصاد ، ایشان می توانند با اتخاذ رویکردهای اقناعی و تبلیغی به ساخت و تقویت پشتوانه حمایت مردمی و تحقق عزم ملی و مدیریت جهادی در این بخش کمک قابل توجهی کنند . عملکرد رسانه ای حرفه ای ، پشتکار و اهتمام ویژه رسانه ای ، بهره گیری از ابزار و شیوه های نوین ارتباطی ، توجه به الزامات و ملاحضات خبری و مواردی از این دست از جمله وظایف قطعی رسانه های ارزشی داخلی در این باره است . در پایان ، اگر با برنامه حرکت کنیم می توانیم به آینده امیدوار باشیم . چراغ هدایت رهبری معظم انقلاب می تواند راهگشای ما در این حوزه باشد . باید انتظارات رهبری معظم را برآورده کنیم چراکه به نفع همه ما خواهد بود . در این راه هرکسی وظیفه ای دارد . رسانه ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند اما به شرط رعایت ملاحضات و بکارگیری شیوه های نوینی که به آن اشاره شد .

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.