گشت و گذاری در آب انبارهای تاریخی سمنان + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، این آب انبارها محلی برای تأمین آب شرب مردم بوده و به دلیل نوع ساخت و معماری مناسب، آب موجود در این آب انبارها همیشه خنک بوده است.

مردم استان سمنان نیز به دلیل قرار داشتن این استان در منطقه‌ای نیمه بیابانی، از گذشته‌های دور به ضرورت وجود آب انبار پی برده بودند.

بر همین اساس نیز آب انبارهای بسیاری در این استان وجود دارد که به مرور زمان و با فراهم شدن امکان دسترسی آسان مردم به آب، رفته رفته این آب انبارها از رونق افتاده و در حال حاضر کاربرد چندانی ندارند و بیشتر به عنوان یادگاری از گذشته به آنها نگریسته می‌شود.

در این مجال، با این آب انبارهای تاریخی آشنا می‌شویم.

آب انبار قلی

در مقابل حمام قلی در سمنان، آب انباری قدیمی ‌وجود دارد که به آب انبار قلی معروف است.

این آب انبار در سال 912 ه.ش احداث شده است.

بر بالای مدخل ورودی آب انبار لوحه سنگی مستطیل شکلی به چشم می‌خورد که اشعاری بر روی آن منقوش شده است.

آب‌انبار امامزاده علوی

این آب انبار طبق نوشته صنیع الدوله، توسط اسماعیل خان سنگسری برادر ذوالفقار خان، حاکم جبار سمنان در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.

این آب انبار فاقد کتیبه است ولی بر بالای آن آثار یک فرورفتگی به چشم می‌خورد که به احتمال زیاد محل نصب کتیبه ای بوده است.

بر بالای منبع اصلی آب، گنبد مخروطی با بادگیر برای خنک کردن‌آب وجود دارد.

آب انبار ناسار

یکی از مهمترین و عمیق‌ترین آب ‌انبارهای سمنان، آب ‌انبار ناسار است که در دوران قاجاریه ساخته شده است.

این آب‌انبار دارای سردر بزرگی است. بر بالای مدخل ورودی آب‌انبار نیز لوحه‌ای سنگی نصب شده که اشعاری بر آن حجاری شده است.

آب‌انبار ناسار، دارای پله‌های سنگی پهن و بلند است و سقف پایین آب‌انبار مشتمل بر ایوانی است که به صورت دایره و به وسیله راهروئی که در سمت راست آب ‌انبار قرار دارد به قسمت اصلی راه می‌یابد.

سقف بلند آن، گنبدی و دارای سوراخی بزرگ است که نور داخل آب ‌انبار را تأمین می‌کند.

آب انبار پاچنار

در نزدیکی قلعه کوچک پاچنار در سمنان، آب انبار آجری به نسبت کوچکی قرار دارد که به آب انبار پاچنار معروف است.

این آب انبار دارای سر در آجری و پشت بغل‌های آجری با تزئینات هفت و هشت است.

بر بالای سر در آب انبار، کتیبه ای سنگی به چشم می‌خورد که اشعاری بر روی آن نوشته شده است و چنانچه از مفاد کتیبه بر می‌آید، این آب انبار در زمان قاجاریه ساخته شده است.

بر بالای منبع آب این بنای تاریخی گنبد بزرگ خشتی مخروطی شکل با بادگیر احداث شده است.

آب انبار صادقیه

آب انبار صادقیه در نزدیکی در جنوبی مسجد امام خمینی(ره) در سمنان و در کنار مدرسه‌ای به همین نام واقع شده است.

این بنا که در اوایل مشروطیت ساخته شده به آب انبار صادق خان نیز معروف است و سر در این آب انبار آجری و فاقد تزئینات است.

بر بالای مدخل ورودی آب انبار کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که بدون لوح سنگی است.

آب انبار توکلی

آب‌انبار توکلی در خیابان شهید باهنر سمنان قرار دارد. سر در آن آجری و در قسمت بالا و سرتاسر آن با قطاربندی ساده‌ای که به کمک دو رج آجر به طور سه‌گوش قرار دارند زینت داده شده است.

بر بالای مدخل ورودی آب انبار دو نقش از کاشی وجود دارد که عباراتی بر روی آن نقش بسته است.

دیوارهای طرفین آب‌انبار اندکی به جلو متمایل است و در گوشة آن، دو ستون مدور زیبا ساخته شده و بر پیشانی سر در آب‌انبار نام "احمد توکلی" بر کاشی لاجوردی به چشم می‌خورد. آب‌انبار دارای 32 پلة سنگی به ارتفاع 27 سانتی‌متر است که سقف آن را طاق گهواره‌ای کوتاه با تزئینات آجری زیگزاک تشکیل می‌دهند.

آب انبار کارخانه

یکی از زیباترین آب‌انبارهای سمنان و جالب‌ترین آب‌انبار حاشیه شمالی کویر را می‌توان آب‌انبار کارخانه به حساب آورد.

این آب‌انبار به علت مجاورت با کارخانه ریسندگی و بافندگی شهر سمنان که خود نیز دارای قدمتی حدود 80 ساله است به این نام خوانده می‌شود.

آب انبار کارخانه در سال 1310 هجری شمسی یعنی همزمان با احداث کارخانه مذکور توسط حاج علی نقی کاشانی تاجر معروف وقت ساخته شده است.

این آب‌انبار دارای سر در زیبا مزین به تزئینات آجری عالی است. دو طرف آب‌انبار، اندکی به جلو متمایل شده و به این ترتیب، طرح ذوزنقه‌ای پیش فضای آن را به وجود آورده است.

بر بالای مدخل ورودی، تزئینات گچبری همراه با نقوش اسلیمی، وجود دارد که در آن نقش دو شیر نیز به چشم می‌خورد.

در این آب‌انبار، کتیبه‌ای وجود ندارد و سقف آن گهواره‌ای کوتاه با تزئینات آجری ساده است.

 آب‌انبار چوب مسجد

آب انبار چوب مسجد که در خیابان آیت الله طالقانی و نزدیک میدان ابوذر سمنان واقع شده، در سال 1334 ه.ش ساخته شده است.

این آب انبار دارای سقف آجری با تزیینات هفت و هشت و کتیبه‌ای از کاشی است که اشعاری به خط سفید لاجوردی بر روی آن نوشته شده است.

پشت بغل‌های دو طرف مدخل ورودی  دارای کاشی‌های هفت رنگ زیبائی است.

آب‌انبار شرق سمنان

این آب انبار در شرق سمنان و در جنوب مسیر اصلی تهران – مشهد، پائین تر از پارک جنگلی سوکان واقع شده است.

این آب انبار دارای سر در آجری است و سقف گهواره‌ای آن با آجر به طور ساده پوشانده شده و فاقد تزئینات معماری است.

آب انبار سنا دره

این آب انبار در آرامستانسابق سنادره سمنان واقع است.

سردر آن ساده و طاق گهواره ای آن از گچ پوشانده شده و منبع اصلی آن از خشت و گل درست شده است.

آب انبار بیابانک

این آب انبار در روستای بیابانک واقع شده، دارای سر در آجری ساده و منبع آب پله ای مدور آجری است.

آب انبار لاسجرد

این آب انبار در روستای لاسجرد در کنار راه اصلی و ارتباطی به روستا واقع شده و دارای منبع آب خشتی و گلی پله مانند (کوتاه) مدور و طاق آبگیری کوتاه است.

آب انبار سرخه

آب انبار باستانی سرخه که در خیابان عاشورا در شهر سرخه قرار دارد بزرگ‌ترین، زیباترین و مهمترین آب انبار این شهر است که براساس معماری سنتی خاص ناحیه کویری با گنبد عظیم مخروطی تا بالای منبع آن پله‌های مدوری احداث شده است.

بر بالای گنبد آن بادگیری کوچک برای عبور جریان هوا به چشم می‌خورد و از مدخل ورودی آب انبار که اکنون بسته است، تا شیرهای آب بیش از چهل پله وجود دارد.

قدمت این آب انبار را بیش از چهار قرن تخمین زده‌اند.

آب‌انبار گرمسار

بزرگترین آب‌انبار شهرستان گرمسار است که از بناهای بسیار جالب این ناحیه به شمار می‌رود.

این آب‌انبار در ضلع شمالی مسجد جامع گرمسار بنا شده و منبع بزرگ و اصلی آن به صورت گنبد پله‌ای مدور آجری در داخل کوچه قرار دارد که به صورت میدان‌گاهی درآمده است.

تعداد پله‌های مدور آن از ابتدای زمین تا ابتدای بادگیر 24 پله است.

ژرفای آبگیر آن در حدود 14 متر بود که به مدت پنج ماه از سال آب آشامیدنی اهالی شهر و حومه آن را تأمین می‌کرد.

سر در بزرگ و طاق گهواره‌ای آب‌انبار مذکور در سمت بازار بود که اینک مسدود شده است.

سایر آب‌انبارهای تاریخی استان سمنان

آب انبار جهادیه(شاهجوی) در سمنان

آب‌انبار حاجی شیخ در خیابان ابوذر سمنان

آب‌انبار علی آباد در گرمسار

آب‌انبار کوشک در گرمسار

آب‌انبار ده نمک در روستا ده نمک گرمسار

آب‌انبار رستم‌آباد در روستای رستم‌آباد گرمسار

انتهای پیام/ ب