تئاتر باید تبدیل به کالایی فرهنگی شود

رئوف دشتی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در مشهد مقدس اظهار کرد: مشهد پس از تهران دومی قطب بزرگ درام نویسی در ایران است و با این حال هیچ کسی به بررسی تکنیکی مسئله تئاتر در این شهر نپرداخته است.

دشتی خاطرنشان کرد: سیر کاری برای هنرمندان در مشهد وجود ندارد و با این وضعیت نمی‌توانیم به سمت حرفه‌ای شدن و خصوصی‌شدن تئاتر در مشهد حرکت کنیم.

وی تئاتر خصوصی و حرفه‌ای را تئاتری دانست که سیری مشخص را از ابتدا طی کرده باشد و در این رابطه گفت: متأسفانه تمام نشریات در کشور ما کلیشه‌ای شده‌اند و درباره تئاتر بسیار فقیر هستیم و به طور کلی می‌توان گفت چون کارگردانی جذاب‌تر است بنابراین تمایل به سمت آن بیشتر از نویسندگی است.

دشتی تصریح کرد: در کشور ما کارگردانی و بازیگری جذابیت بالایی دارد زیرا ظاهر جذابیت دارد و بیشتر از نویسندگی به چشم مخاطب می‌آید بنابراین می‌توان گفت به تئاتر در کشور ما کمتر توجه شده و تاریخ کامل و مشخصی از آن در کشور وجود ندارد.

این نویسنده تئاتر مشهد با بیان این که تئاتر تخت حوضی و شبیه‌خوانی را نمی‌توان تئاتر نامید افزود: بهتر است نام این نوع کارها را که از گذشته تاکنون باقی‌مانده است را نمایش بگذاریم.

دشتی بیان کرد: تئاتر مانند برخی هنرهای مدرن دیگر در ایران وارداتی است و تنها تأثیراتی که انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و سایر تحولات اجتماعی در ایران به جا گذاشته است توانسته در بخشی از تئاتر موثر باشد.

وی با طرح این پرسش که چه تعداد دانشگاه و موسسه آموزشی برای تربیت نویسندگان و کارگردانان تئاتر در مشهد مقدس وجود دارد عنوان کرد: ما در ایران دوره‌های تئاتر را طی نکرده‌ایم و اگر شما نمایشنامه‌ نویس‌های ایران را بشمارید به تعداد قابل توجهی نمی‌رسید.

دشتی از وجود برخی نوسندگان فعال و کارکشته در زمینه نویسندگی تئاتر در خراسان خبر داد و خاطرنشان کرد: نمایشنامه‌نویس‌های مهم و پر کاری در حال حاضر در خراسان فعال هستند که از آن میان می‌توان به خانم رمضانیان اشاره کرد.

نویسنده تئاتر مشهدی گفت: در کار نویسندگی اعتماد به کارگردان از سبب کار است و نویسنده باید کارگردان مورد اعتماد خود را پیدا کند تا بتواند متن داستان یا نمایشنامه خود را در اختیار او بگذارد که البته این از مشکلات تئاتر مشهد محسوب می‌شود زیرا در مشهد ما با کمبود کارگردان‌های مجرب که در یک مسیر مشخص به فعالیت تئاتر بپردازند مواجه هستیم.

دشتی با تأکید بر این که کارگردان باید دارای ایدئولوژی مشخصی باشد تصریح کرد: کارگردان تئاتر باید دارای شیوه اجرایی و نمایشی مستمر و مشخصی باشد که روی هم رفته رزومه کاری یکسانی را در حیطه موضوعی مشخصی به همراه آورد.

وی با اشاره به این که بسیاری از کارگردانان ما خود نویسنده هستند افزود: به عنوان نمونه از عبدالله برجسته می‌توان به عنوان یک کارگردانی نام برد که دارای مسیر کاری مشخص و مستمری است که از ابتدای کار خود آن را حفظ کرده است.

دشتی خاطرنشان کرد: در تئاتر با دوست داشتن‌ها مواجه هستیم و مخاطب همواره در پی چیزی است که او را جذب کند و در این جریان باید دغدغه‌های کارگردانان را مورد تأکید قرار داد، متأسفانه در حال حاضر بسیاری کارگردانان وجود دارند که دغدغه مشخصی ندارند و کارهای آنها در حوزه‌های کاملاً متفاوتی ارائه می‌شود.

نویسنده تئاتر تکیه مرد بر دیوار گفت:  زمان پیش رفته و تغییراتی را ایجاد کرده است همانطور که ریتم زندگی انسان مدرن نیز عوض شده و سرعت یافته است، طبیعت زندگی انسان نیز دچار تغییر و تحولات شگرفی شده است.

درام نویسی در ایران با ترجمه آغاز شد

دشتی با بیان این که درام نویسی در ایران با ترجمه متون خارجی آغاز شد تصریح کرد: به عنوان نمونه می‌توان از ترجمه تئاتر مولیر در ایران نام برد که خود بیانگر الگوبرداری نویسندگان ما از نمایشنامه‌های خارجی است چرا که ما در این زمینه در حال تجربه هستیم.

وی اظهار کرد: در نمایشنامه‌نویسی ایران فضاسازی و موقعیت نمایشی اهمیت بیشتری از شخصیت‌پردازی دارد.

دشتی از وجود برخی نمایشنامه‌نویسان بزرگ و تأثیرگذار مانند چرم‌شیر خبر داد و افزود: ایشان در سیر نمایشنامه‌نویسی در ایران تأثیر بسزایی داشته است و در کارهای ایشان می‌توان این روند تکاملی را مشاهده کرد.

وی با تأکید بر این که بومی سازی در نمایشنامه‌نویسی ایران تا حدودی اگزوتیک شده است تصریح کرد: اینکه تا این اندازه بازار بومی سازی در ایران داغ است خود محل پرسش واقع می‌شود که بومی سازی چیست و تا چه اندازه ضرورت دارد.

تئاتر باید تبدیل به کالایی فرهنگی شود

نویسنده تئاتر مردان همیشه به خانه باز می‌گردند عنوان کرد: بومی سازی با مدرنیته در تضاد نیست و در این زمینه می‌توان کشور ژاپن را به عنوان مثال خوب و تجربه‌ای موفق نام برد، هنر مدرن هنری پیش‌رو است و ما باید به این مسئله بپردازیم که ایرانی بودن و به طور خاص مشهدی بودن تا چه اندازه در زندگی ما تاثیرگذار است.

دشتی خاطرنشان کرد: مخاطب باید تربیت شود و دوست داشته باشد که به تماشای تئاتر بیاید و تئاتر نیز باید به کاری فرهنگی تبدیل شود چرا که امروز تئاتر در کشور ما تنها یک سرگرمی برای مخاطبان است، بنابراین هر تئاتری نباید به روی صحنه برود و باید برنامه‌ریزی شود تا نمایش‌های خوب و قدرتمند که دارای نمایشنامه‌های خوبی است اجرا شود.

وی با اشاره به اهمیت تکریم تماشاچی در تئاتر گفت: باید برای بچه‌های تئاتر تولید شخصیت کنیم و با برنامه‌ریزی رتبه و شأن تئاتر مشهد را بالا برده و آن را تکریم کنیم.

دشتی عنوان کرد: تئاتر مشهد در سال‌های اخیر نسل جدیدی از کارگردانان را در خود پرورش داده است که شخصیت مستقلی داشته و نگاه آزادتری نسبت به گذشتگان در این عرصه دارند و به عنوان نمونه می‌توان از عبدالله برجسته، خانم رمضانیان و آقای امانپور نام برد زیرا پیش از این نسل تا یک دهه بود که هوای تازه‌ای در تئاتر مشهد وجود نداشت.

وی با اشاره به ایجاد گسست در فضای تئاتر که در دهه 70 اتفاق افتاد افزود: ما سعی کردیم در مشهد بمانیم و برای ارتقای هنر تئاتر در این شهر فعالیت کنیم.

دشتی با اشاره به اینکه به نگاه آکادمیک چندان اعتقادی ندارد تصریح کرد: نسل جدید نسلی فیلم بین و پیگیر هستند و این بچه‌ها پر از ایده و فکر هستند اما می‌ترسند که در این عرصه گام بگذارند.

نویسنده نمایشنامه مرخصی برای چند روز بیان کرد: مسئولان ما متأسفانه خود به خوبی تئاتر را نمی‌شناسند و باید ابتدا تئاتر را ببینند و سپس برای آن تصمیم‌گری کنند، پیش می‌آید که مسئولان ساعت‌ها در مورد تئاتر صحبت می‌کنند و باز شاهد آن هستیم که فضای کافی برای فعالیت در این عرصه وجود ندارد.

گفت‌وگو از سید نوید موسوی

انتهای پیام/ ق