فرهنگ، فقط آموزش عالی نیست/ شورای انقلاب فرهنگی با استبداد فرهنگی مقابله کند
خبرگزاری تسنیم: رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا گفت: فرهنگ، قلمرو وسیعی دارد و نظارت بر امور فرهنگی کشور کار ساده‌ای نیست. مشکلی که در طول سه دهه گذشته در شورا بوده، تمرکز عمده روی مسائل نظام آموزش عالی است.
19 آذرماه هر سال مصادف با تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان حضرت امام خمینی(ره) در سال 1363 است. در آستانه این رویداد مهم، خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، موضوعاتی مانند بُعد نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی، جایگاه شورا در اتخاذ و اعمال تصمیمات در عرصه فرهنگ و میزان توفیق شورای عالی انقلاب فرهنگی در رسیدن به اهداف خود در سال‌های گذشته را با حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا به گفت‌وگو نشسته است:
*تسنیم: آیا شورا به بعد نظارتی خود در امور فرهنگی بهای لازم را می‌دهد و آیا نظارت‌های شورا همه ابعاد فرهنگی را در بر می‌گیرد؟ چه پیشنهادهایی برای تقویت شورا از این حیث دارید؟
به نظر می‌رسد شورای عالی انقلاب فرهنگی در بُعد نظارتی نیازمند تقویت است. البته در مقایسه با سابق، شورا کنترل بیشتری بر اوضاع فرهنگی کشور دارد، اما این میزان کنترل، به هیچ وجه کافی نیست. واقعیت این است که فرهنگ، قلمرو وسیعی دارد و نظارت بر امور فرهنگی کشور کار ساده‌ای نیست. با این وجود، مشکلی که در طول سه دهه گذشته در شورا بوده، تمرکز عمده آن روی مسائل نظام آموزش عالی است. شاید این تمرکز به خاطر مأموریت‌های بسیار مهمی است که این شورا در بدو تأسیس برای اصلاح وضعیت دانشگاه‌ها بر عهده داشته است.
فرهنگ، فقط آموزش عالی نیست
در هر حال اعضاء محترم شورا باید بدانند فرهنگ فقط آموزش عالی نیست، بلکه شامل ده‌ها عرصه مهم است که تا الآن شورا به آنها آنطور که شایسته بوده نپرداخته است؛ برای نمونه، عرصه هنر. واقعاً باید پرسید ورود شورا به مسائل هنری چقدر است؟ اگر ورود درخوری انجام شده بود و توفیقی هم در این زمینه وجود داشت، نباید اوضاع هنری کشور تا این حد نابسامان می‌بود. شما ملاحظه بفرمایید سینمای کشور طی چند سال گذشته دچار انواع آلودگی‌ها شده است. خیلی از خانواده‌ها دیگر جرأت نمی‌کنند فیلم‌هایی که در فروشگاه‌های عرصه محصولات فرهنگی عرضه می‌شود و مجوز وزارت فرهنگی و ارشاد اسلامی نیز روی آن حک شده است را به خانه ببرند و برای بچه‌های خود نمایش دهند. چرا؟ به این دلیل که بخش عمده‌ای از فیلم های سینمایی محتوای مبتذلی پیدا کرده است. خوب این وظیفه شوراست که به این معضل رسیدگی کند.
سیاست‌زده شدن فضای آموزش عالی خسارتی بزرگ است
از این نمونه‌ها زیاد است. البته در همان حوزه آموزش عالی نیز خیلی وقت‌ها نظارت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی کارساز نیست. مثلاً تایید رؤسای دانشگاه‌ها بر عهده شوراست؛ اما اگر رئیسی مرتکب تخلف شد، شورا می تواند تایید خود را پس بگیرد و او را عزل کند؟ این سؤال مهمی است که باید پاسخ آن را پیدا کرد. امروز وضع وزارت علوم با روی کار آمدن وزیر جدید دچار سیاست‌زدگی شده است. قطعاً سیاست‌زده شدن فضای آموزش عالی برای کشور و پیشرفت علمی و فناوری یک خسارت بزرگ است. خوب، هرقدر مجلس به وزیر می‌گوید قرارمان این نبود، به خرج آقای وزیر نمی‌رود!
در این شرایط، شورای عالی انقلاب فرهنگی با اختیارات فراقوی‌ای که دارد باید جلوی رفتارهای نامعقول وزیر علوم را بگیرد و در دانشگاه‌ها تعادل و عقلانیت ایجاد نماید. دانشگاه آزاد هم همین‌طور است. در زمان آقای احمدی‌نژاد تلاش شد تا این دانشگاه بزرگ از ملکیت بعضی‌ها خارج شده و قانونمند شود، اما با روی کار آمدن دولت جدید، وضع دوباره به شکل سابق درآمد. امروز دانشگاه آزاد به یک کانون سیاسی تبدیل شده است. خوب باید شورای عالی انقلاب فرهنگی به این وضع رسیدگی کند. به نظر من اعضای شورا باید در قبال تایید رئیس جدید دانشگاه آزاد که محصول یک رویکرد سیاسی در هیات امنای دانشگاه بود، جوابگو باشند.
*تسنیم: جایگاه شورا در اتخاذ و اعمال تصمیمات در عرصه فرهنگ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اثرگذاری شورا بر حرکت کلان فرهنگی کشور چه مواردی بوده است؟
فرهنگ نباید به وسیله جناح‌های سیاسی مدیریت شود
جایگاه شورا در مدیریت فرهنگی کشور بی‌نظیر است. به نظر من امام (ره) و مقام معظم رهبری، با دستور تشکیل و سپس حمایت قاطع از شورا، خدمت عظیمی به فرهنگ ملی و دینی ما کردند. فرهنگ چیزی نیست که به وسیله جناح‌های سیاسی مدیریت شود. دولت‌ها دست جناح‌هاست و درست نیست که هر دولتی منافع و سلایق خاص خود را بر مدیریت فرهنگی اعمال کند. فرهنگ باید توسط عقلای جامعه اداره شود و ثبات رأی در آن وجود داشته باشد. این شورا از این حیث یک مجمع فوق العاده ارزشمند است. شورا باید قدر خود را بداند؛ خیلی کارها هست که شورا می تواند انجام دهد و انجام نداده یا خوب انجام نداده است.
آنان که به دنبال استبداد فرهنگی هستند
شما به ترکیب شورا، چه حقیقی و چه حقوقی نگاه کنید. بهترین و کارآمدترین ترکیب برای شورا در نظر گرفته شده است. واقعاً اعضای شورا هیچ عذری برای کم‌کاری و یا مسامحه در برابر انحرافات و کج‌روی‌ها ندارند. با روی کار آمدن دولت جدید، دوباره عناصر خودباخته و غربگرا به دنبال ایجاد استبداد فرهنگی در کشور هستند. به نظر من، این فقط شوراست که می تواند جلوی آنها بایستد و حرکت های تند و نامعقول را متوقف کند. حرکت کلان فرهنگی کشور باید با خواست حقیقی مردم منطبق باشد.
ما هم مخالف ممیزی و فیلترینگ نامعقول هستیم
البته بعضی‌ها امروز می‌خواهند نقش قیّم را برای مردم بازی کنند و به جای مردم صحبت کنند. مردم بارها خواسته‌های خود را به صراحت بیان کرده‌اند. این مردم مسلمان‌اند و دوست ندارند به نام آزادی، به احکام و ارزش‌های اسلامی دهن‌کجی شود. مردم دوست ندارند به نام آزادی تولید و عرضه محصولات فرهنگی مبتذل در کشور رسمیت یابد. شما اگر یک نظرسنجی ملی داشته باشید، متوجه خواهید شد که هیچکس در کشور ما دوست ندارد ویروس‌های کشنده فرهنگی در فضای فرهنگی کشور آزادانه به تخریب بپردازند. دولت باید وظیفه خود را در قبال سالم‌سازی فضای فرهنگی کشور به خوبی انجام دهد. ما هم مخالف ممیزی و فیلترینگ نامعقول هستیم، اما از آن طرف، موافق ممیزی و فیلترینگ معقول هستیم. این ها چیزهایی است که باید شورا با جسارت به آنها بپردازد و جلوی رفتارهای افراطی بعضی مسئولین در این زمینه را بگیرد.
*تسنیم: ارزیابی حضرتعالی از فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی و میزان توفیق این شورا در رسیدن به اهداف خود، از جمله فراهم کردن فضای دینی و انقلابی در محیط‌های فرهنگی چیست و تا چه حد توانسته است پاسخگوی تحقق این اهداف باشد؟
دقت بفرمایید، ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم، لکن در سال های گذشته کارهای بزرگی در شورا و دبیرخانه شورا انجام شده که بی‌انصافی است اگر آنها را در نظر نگیریم. اگر وضع الان شورا را با وضع 10 یا 15 سال پیش مقایسه کنید، حتماً تایید خواهید کرد که شورا با یک جهش مدیریتی روبرو شده است. نکته‌ای که معمولاً در ارزیابی شورا کمتر به آن توجه می‌شود، وجود لوازم و اقتضائات ورود مناسب شورا به مسائل مورد انتظار و همچنین اجرایی شدن تصمیمات شوراست. به اعتقاد من، خیلی از این لوازم تا الان فراهم نبوده است. معلوم نیست سپردن مسئولیت شورا به بالاترین مقام اجرایی کشور یعنی رئیس جمهور و به عضویت درآوردن مسئولان ارشد اجرایی کشور در این شورا چه خاصیتی دارد؟ اگر خاصیت آن این نباشد که لوازم کار شورا فراهم شود، این نوع عضویت‌ها حتماً عبث است.
انتهای پیام/
