بیانیه ژنو در کدام متن پدید آمد؟

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، متنی که توافق ژنو در آن پدید آمد به یک معنا از خود متن توافق مهم تر است یا دست کم به همان میزان اهمیت دارد. بیانیه ژنو در واقع توافق هست و نیست. ظاهرا توافق است اما در باطن، بیان رمزآلود یک روند است؛ روندی که بیشتر به تک و پاتک شبیه است و به احتمال قریب به یقین ادامه پیدا خواهد کرد. بیانیه ژنو حتی آتش بس موقت هم نیست چرا که بوی زورگویی و تعدی و تکبر می دهد؛ همان گونه که برخی مضامین فریبکارانه و مبهم آن حکایت از بی صداقتی دارد.

خوش بینانه ترین احتمال آن است که این توافق اگر از سوی آمریکا و غرب نقض نشود، 6 ماه دیگر تمدید شود اما دو چالش اصلی یعنی محترم شمردن حق تصریح شده ایران در معاهده NPT (غنی سازی و چرخه سوخت هسته ای) و لغو تحریم های غیرقانونی وضع شده به بهانه همین موضوع سر جای خود باقی بماند.

سابقه بیانیه ژنو به بیانیه های 1389 و 1382 تهران بازمی گردد. البته در باب آینده پژوهشی و غایت شناسی توافق ژنو حتما باید به این پرسش گریزناپذیر پاسخ گفت که چرا دو توافق تهران (به فاصله 7 سال) و نیز توافق های پاریس و بروکسل به سرانجام نرسیدند و بنا براین چه تضمینی برای توافق سوم وجود دارد؟ برای هویت ملی و روح جمعی ایرانیان اهمیت دارد که بدانند چرا جماعتی آلوده به فتنه سال 88، توافق به مراتب متعادل تر سال 89 را ترکمانچای دانستند- و البته برخی از نمایندگان آنها پنهانی از غرب خواستند با ایران توافق نکند و بر فشار اقتصادی بیفزاید تا شاید معادلات در ایران به هم بخورد- اما توافقی به مراتب ضعیف تر و نامتوازن تر را توافق بزرگ قرن، بزرگترین دستاورد چند دهه گذشته و بالاتر از نهضت ملی کردن نفت معرفی می کنند؟ سؤال مهمی است که چرا از دید این حلقه سیاسی بدکاره نباید غرب 3 سال پیش با ایران توافق می کرد، حق غنی سازی ایران را به رسمیت می شناخت و مبادله سوخت 20 درصد با اورانیوم 3/5 درصد را می پذیرفت؟ و چرا به تصریح گزارش 21 مهر 1388 لس آنجلس تایمز نمایندگان همین جریان به دولت آمریکا مشورت دادند که اکنون وقت کاهش تحریم ها یا تدریجی کردن آن نیست بلکه باید تحریم ها را «به شکل فلج کننده و نه واکسن گونه تشدید کرد»؟

توافق سوم آذر 1392 (24 نوامبر 2013) در متن یک روند تاریخی پرفراز و نشیب که قدمت آن را می توان به 10 یا 16 یا حتی 20 سال پیش برگرداند پدید آمده است. «متن تاریخی» مورد اشاره به ویژه در 7-8 سال اخیر و از جمله 3-4 سال گذشته، غیر از قوت و ضعف و روحیه و اراده تیم مذاکره کننده در حوزه چانه زنی و امتیازگیری است. آنچه به سهم مردم ما از این متن تاریخی برمی گردد، چه در سال 76 و 84 و چه 88 و 92، همان روحیه خلق حماسه است که قطعا می توانسته برگ برنده دیپلماسی کشور باشد. اما کشور ما در سال های 78 و 88 به فاصله 10 سال دو شبیخون بزرگ از دشمن مترصد خورد چون پیشاپیش خواب بر سر طیفی موثر از سیاستمداران تاخته بود. این حکمت خلل ناپذیر از امیر کلام امیر مؤمنان علیه السلام است که فرمود «لاتجتمع عزیمهًْ و ولیمهًْ.» عزم و اراده نیرومند با تن پروری و سفره طلبی و عافیت خواهی و تن آسایی جمع نمی شود. خودخواهی و خودبرتربینی و خشم و شهوت- رضایت و نارضایتی- های نوک دماغی، باندی و قبیله ای چنان پلک برخی سیاسیون با سابقه در طیف های مختلف را سنگین کرده بود که نتوانستند 2 شبیخون بزرگ را به فاصله 10 سال ببینند چه رسد به این که در برابر حریف مهاجم سینه سپر کنند؛ بماند که برخی حتی پشت به دشمن دادند تا سواری بگیرد و سریع تر و مُشرف تر شبیخون بزند. حماسه انتخابات چهار سال پیش با مشارکت 40 میلیون نفری مردم یک حماسه اقتدارآفرین و الهام بخش در مقیاس جهانی بود که به اعتبار انحطاط و اسارت شخصیت برخی نخبگان، اسباب تضعیف قدرت ملی شد و به اعتبار خیانت ها و گراهای بعدی، از جمله به بدعهدی دولت آمریکا با متحدان برزیلی و ترک خود بر سر توافق 89 تهران انجامید.
شبیخون بعدی که حتما در بیانیه ژنو موثر بوده، از متن شبیخون سیاسی سال 88 طراحی شد.

طیفی از حلقه نفاق با مشاهده سقوط شدید فتنه سبز در روز قدس (اواخر شهریور) در تعامل با اتاق عملیات آمریکایی- انگلیسی- صهیونیستی که از جمله مایکل لدین مشاور امنیت ملی بر فعالیت این اتاق اذعان دارد، به این جمع بندی تدریجی رسید که اگر کاریکاتوری از «جنبش» در حال خلق است و این عملیات فریب بزرگ مدام از عقبه اجتماعی و روح یک جنبش واقعی (مردم) تهی تر می شود، به این اعتبار است که حرکت صرفا سیاسی و روشنفکرانه شده و ادعای تقلب 11 میلیون رأی نیز تاب تحمل و تامین انرژی آشوب را ندارد. پس چه باید کرد؟ باید به زندگی و معیشت مردم در حد فلج کننده و گزنده و آزاردهنده ضربه زد. این گونه بود که ایده تحریم های فلج کننده در اواخر سال 89 پرورده شد و از پاییز سال 1390 یعنی 3-4 ماه مانده به انتخابات مجلس نهم در اسفند همان سال تدریجا به اجرا درآمد. جریان رسانه ای آلوده در داخل به همراه شبکه های ماهواره ای و اینترنتی عضو جبهه ناتوی فرهنگی نیز آماده بودند پیشاپیش واقعیت ها به تورم انتظاری دامن بزنند.

بنابراین آذر سال 90 مقارن با محرم و صفر بازار سکه و طلا با کمترین بهانه ای به هم ریخت. به مرور پای تحریم های مالی و بانکی و نفتی و کشتیرانی به میان آمد و ظرف 2 سال تا خرداد 92 به اقتصاد کشور و معیشت مردم چنگ انداخت. اما این بار جریان کارگردان در دولت دهم به خواب رفته بود. نه این که تدارک مقابله با تحریم ها را نمی دیدند یا هیچ تلاشی برای مهار فشارها نشد. نه، اینکه بی انصافی در حق طیف خدمتگزار دولت سابق است. مسئله این است که متاسفانه حلقه انحرافی با نفوذ مهلک خویش، سمّ خواب آور و رخوت انگیز حاشیه سازی و رها کردن مسئولیت های دیدبانی و تدبیر و تلاش مضاعف را به برخی دستگاه ها تزریق کرد و فرصت شبیخون اقتصادی و خنجر زدن را به دشمن داد. جریان سرشکسته فتنه اکنون با دُم خود گردو می شکست که مرض مهلک خویش را به حلقه به ظاهر رقیب در دولت سرایت داده و برای بازی غفلت آور حاشیه سازی همبازی پیدا کرده بود. در کمتر از 4 سال دشمن از دو محور به ظاهر مقابل هم شبیخون زد و تلفات گرفت. این یک عملیات گازانبری بود. هدف بزرگ، همان جرقه آشوبی بود که 2 سال پیش به بهانه تلاطم سکه و ارز در بازار زده شد اما با هوشیاری خود بازاریان عقیم ماند. اگر مقتدای حکیم انقلاب در پیام نوروزی امسال مردم را به خلق حماسه سیاسی در انتخابات فراخواندند و فراتر از کامروایی یا ناکامی نامزدها، انتخابات 24 خرداد را حماسه سیاسی نامیدند، ناظر به همین صحنه بود که به لطف خداوند محقق شد و اراده و امید و انسجام یک ملت در مصاف با دشمن را به رخ کشید.

اگر آن دو شبیخون سیاسی- اقتصادی از اقتدار دیپلماسی ما کاست، این حماسه 37 میلیون رأی می توانست و می تواند به برگ برنده سیاست خارجی ما از جمله در چالش هسته ای تبدیل شود مشروط بر اینکه فضای خواب زدگی در میان سیاستمداران، احزاب و رسانه های ما بازتولید نشود و حلقه های آلوده، دولت برآمده از آن حماسه 37 میلیونی را بدهکار آمریکا و غرب نکنند چنان که در 3-4 ماه اخیر به مثابه یک راهبرد اصرار داشته اند. متاسفانه در متن تبلیغات و مناظره های انتخاباتی نیز به نوعی سخن گفته شد که دولت جدید را پیشاپیش بدهکار و فاقد تدبیر کرد!

وعده های شتابزده و زود بازده! صد روزه نیز مزید بر علت شد و این فضای منفی را در آستانه ازسرگیری مذاکرات هسته ای تشدید نمود. دولت در فضایی خودساخته یا ساخته برخی حامیان ناهمدل که شریک بیگانه اما به ظاهر رفیق قافله دولتند، از یک سو باید در صد روز اول حرکتی نشان می داد که ظاهرا توافق در مذاکرات از همه نقدتر می نمود و از سوی دیگر به خاطر سیاه نمایی افراطی و به دور از انصاف علیه رقیب، خود پای میز مذاکره کاملا با دست خالی دیده می شد. ماجرای خلاف واقع خزانه خالی و تخطئه همه عملکردهای دولت قبلی و لزوم حذف شعار مرگ بر آمریکا و تعطیلی مراسم روز 13 آبان و... همه از این جمله بود. در واقع دولت با نامناسب ترین گارد پای میز مذاکرات رفت.

ژنو آخر دنیا نیست. یک ایستگاه بین راه است. ممکن است در مسیر مقصد، بین راه برای یک وعده ناهار توقف کنید و یک غذای بی کیفیت را با چند برابر قیمت به شما بفروشند که هم جیب شما را خالی کند و هم به سلامت شما آسیب بزند. بیانیه ژنو، با همه زحماتی که تیم مذاکره کننده متحمل شده اند، بیانیه خوبی نیست چون نه جامع است و نه مانع. امتیازهای نقدی را به غرب می دهد که توقف آن پس از 6 ماه می تواند به جنجال طرف مقابل- مانند سال 84- منجر شود اما در مقابل دو توقع اصلی ایران یعنی «تصریح بی شائبه بر حق غنی سازی ایران طبق ان پی تی» و «لغو یا کاهش تحریم های مالی و نفتی و بانکی» را برآورده نمی کند. در حقیقت نوعی قسط بندی برای تبادل نامتوازن امتیاز است و معلوم نیست 6 ماه بعد، ما باید کدام امتیاز جدید را بدهیم تا توافق تداوم یابد و مبلغ ناچیز دیگری مثلا در حد 4-5 میلیارد دلار دیگر- که هنوز اصل آن نیز مشخص نیست- آزاد شود. امتیازهایی که داده شده به قول سولانا سخاوتمندانه و به قول دیوید آلبرایت حیرت انگیز است. کلید کنترل مکانیزم بیانیه در واقع به 5+1 واگذار شده حال آن که باید این توافق «موقتی» به ان پی تی برمی گشت و... بسیاری از نقدهای جدی کارشناسی دیگر که محل بحث این نوشتار نیست.

این همه را گفتیم تا از خود بپرسیم بر فرض ماندگاری توافق و عدم نقض آن از سوی آمریکا و غرب، 6 ماه دیگر کجا ایستاده ایم و چه باید کنیم؟ نقشه راه آمریکا و اروپا و صهیونیسم بین الملل روشن است. آنها می گویند یک خم ایران را نباید در حوزه سیاست و اقتصاد و فرهنگ رها کرد.

آنها- آنگونه که هفته نامه دی سایت آلمانی روایت کرد- معتقدند کاری را که در زمینه نابودی برنامه هسته ای و توقف پیشرفت ایران با گلوله و خرابکاری نشد، باید در حوزه فشار اقتصادی و توافق سیاسی عملی کرد. آنها می گویند چالش هسته ای بهانه ای برای فشار و مهندسی تغییر رویکرد و رفتار راهبردی جمهوری اسلامی است. آنها مدعی اند دولت جدید محصول فشار برای تسلیم است. دولت به عنوان پیشانی دفاع در خط مقدم ایران قبل از هر چیز باید از غرب توهم زدایی کند و فاصله خود با جریان تسلیم طلبی را هرچه پررنگ تر سازد. قرار شد و اقتضای خرد نیز همین است که دولت جدید حاوی نقاط قوت دولت قبلی منهای نقاط ضعف آن باشد.

غیرعقلانی ترین اتفاق این است که خدای نکرده نقاط ضعف دولت قبلی در حوزه مدیریت فرهنگی و اقتصادی و سیاسی رسوب کند و نقاط قوت آن مورد تخطئه و نفی قرار گیرد. اگر بگم بگم یک دولتمرد درباره چند شخص بی اخلاقی جلوه می کند، گفتن های یک دولتمرد دیگر در سیاه نمایی مطلق عملکرد 8 ساله قبل از خود، بی اخلاقی زیان بارتری است. مجادله برای کشوری که در معرض فشار و هجمه دشمنان است، سمّ است. ما به شهادت تاریخ پر از حماسه خود ایمان داریم که می توانیم از این پیچ نیز با موفقیت و پیروزی بگذریم، مشروط بر آن که چشم از انگشت اشاره قافله سالار برنداریم.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.