تحریک درمانی در اقتصاد

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، برخی اظهارات مسئولان دولتی طی چند ماهی که از آغاز فعالیت دولت یازدهم سپری شده، تعجب و بعضاً انتقاد افکار عمومی و حتی برخی محافل کارشناسی را به دنبال داشته است.از میان این گونه سخنان به طور مشخص می‌توان به موضعگیری رئیس کل بانک مرکزی در مورد نرخ ارز در بازار یا توقف طرح مسکن مهر با تصمیم وزیر راه و شهرسازی اشاره کرد. این اظهارات در ظرف زمانی و مکانی خود، بازتاب‌ها و واکنش‌های فراوانی را به دنبال داشت و موضعگیری‌های سطحی بعضی رسانه‌ها، متأسفانه انتقاد افکار عمومی را برانگیخت.در تازه‌ترین این گونه اظهارات نیز می‌توان به موضعگیری وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد قیمت خودرو و انتشار خبر تدوین آئین نامه پرداخت تسهیلات خرید مسکن تا 6 برابر ودیعه توسط وزیر راه و شهرسازی اشاره کرد. تصریح وزیر صنعت بر عدم کاهش قیمت خودرو به ایجاد موج روانی افزایش قیمت در پی ورود تقاضاهای منتظر به بازار انجامید و احتمال افزایش مبلغ وام خرید مسکن نیز خریداران را به تکاپو واداشته است.

این گونه موضع گیری‌ها که عمدتاً نیز با انتقاد رسانه‌های منتقد دولت و به تبع آن نارضایتی عمومی همراه می‌شود، این پرسش را در جامعه مطرح کرده است که هدف دولتمردان از طرح چنین مسائلی چیست؟ مردم این روزها می‌پرسند چرا وزرای دولت با به زبان آوردن برخی جملات، زمینه افزایش قیمت‌ها را فراهم می‌آورند؟برای پاسخ دادن به این پرسش باید کمی دقیق‌تر به شرایط اقتصادی کشور نگاه کرد.

در میان شاخص‌های اقتصادی توجه به سه شاخص می‌تواند تا حدود زیادی علت رفتارهای به ظاهر گرانی آفرین مسئولان را توضیح دهد.

بنابر اعلام مراجع رسمی، نرخ رشد نقدینگی در مرداد ماه امسال نسبت به مرداد ماه سال 91 حدود 25 درصد بوده است. از سوی دیگر، نرخ رشد اقتصادی در پایان سال 91 حدود 6/5 درصد منفی و نرخ رشد تورم حدود 44 درصد بوده است.از کنار هم قرار دادن و مقایسه این سه شاخص با یکدیگر اینگونه می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد ایران در شرایط فعلی گرفتار نوعی رکود تورمی است. از یک سو به علل گوناگونی خصوصاً بالا بودن پایه پولی و نقدینگی پرقدرت، تورم پولی در کشور وجود دارد اما از سوی دیگر به علت سیاست‌های نادرست دولت‌های نهم و دهم، وجود تحریم‌ها، کسر بودجه عمرانی دولت و... نرخ رشد اقتصادی نه تنها صفر بلکه منفی است.

به این ترتیب اقتصاد ایران درحال حاضر تمام هزینه‌ها و پیامدهای منفی تورم را متحمل می‌شود بدون آنکه از مزایای رونق ناشی از تورم بهره‌مند باشد.از سوی دیگر، جامعه ایران درحال حاضر دشواری‌های ناشی از رکود در صنایع و خدمات را که بارزترین آن‌ها بیکاری است، تحمل می‌کند اما از ثبات قیمت‌ها که معمولاً محصول کاهش تقاضا و رکود است، بهره‌ای نمی‌برد.به دیگر سخن، اقتصاد کشورمان اکنون درگیر بدترین شرایط ممکن یعنی رکود و تورم به صورت همزمان است. در چنین شرایطی معمولاً دولت‌ها باید به علاج همزمان هر دو عارضه رکود و تورم بپردازند.

راه حل کلاسیک و علمی درمان این وضعیت نیز بنابر آنچه در کشورهای مختلف بارها و بارها امتحان شده، تحریک تقاضا در بازار با هدف افزایش تولید چه برای مصرف داخلی و چه برای صادرات است.طبیعی است که این روش درمانی در کوتاه مدت، گرانی‌های مقطعی (نه تورم) را به دنبال خواهد داشت چرا که با تحریک تقاضا، بخشی از خریداران که به علل مختلف خرید خود را به تأخیر انداخته اند، وارد بازار می‌شوند. ورود این دسته از خریداران به صورت منطقی افزایش تقاضا را به دنبال خواهد داشت که در شرایط رکود در حوزه تولید و عرضه به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد اما مهم این است که تولید کنندگان با مشاهده رونق در خرید و افزایش تقاضا، از حالت راکد خارج می‌شوند و همین حرکت به افزایش نرخ رشد و کاهش بیکاری می‌انجامد.

بدیهی است که پس از مدتی با متعادل شدن عرضه و تقاضا شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود با این تفاوت که این تعادل در شرایط رونق است نه رکود.به نظر می‌رسد دولتمردان در وضعیت فعلی همین رویکرد را دنبال می‌کنند. به عنوان مثال بازار خودرو مدت‌ها در انتظار کاهش قیمت‌ها بود و خریداران عملاً‌ وارد بازار نمی‌شدند. این تعلل در خرید در شرایطی بود که بالا بودن قیمت تمام شده خودروهای تولید داخل در عمل اجازه کاهش قیمت را نمی‌داد.

بنابر این، انتظار خریداران هیچ گاه به سرانجام مورد نظرشان نمی‌رسید. تنها نتیجه ادامه این شرایط افت تولید خودروسازان، خالی ماندن بیش از پیش ظرفیت‌های تولید، تشدید کمبود نقدینگی تولید کنندگان و تعدیل نیروی بیشتر بود. از این رو وزیر صنعت با بیان اینکه قیمت خودرو پایین‌تر نمی‌آید در واقع به خریداران منتظر پیغام داد که وارد بازار شوند؛ اتفاقی که در عمل رخ داد و به رونق در معاملات انجامید گرچه عملاً باعث افزایش قیمت‌ها نیز شد اما این افزایش قطعاً ادامه خواهد یافت. تردیدی نیست که این راه درمان پرهزینه و دردناک است اما به نظر می‌رسد در شرایط فعلی باید قدری تحمل کرد تا نتیجه را ظاهر نماید.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.