İran: Avrupa Yaptırımları Yeniden Uygularsa Son Kozunu Da Kaybeder
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Said Hatipzade, Avrupalı tarafların Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin “snapback” yaptırımlarını yeniden uygulama girişimlerini eleştirerek, ‘’Avrupa yaptırımları yeniden uygularsa son kozunu da kaybeder’’ dedi.
Tesnim Haber Ajansı- Geçen günlerde İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 3 Avrupa ülkesinin (Fransa, İngiltere ve Almanya) tetik mekanizmasını (snapback) kullanma tehdidine tepki olarak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup gönderdi.
Erakçi'nin yazdığı mektupta, "Üç Avrupa ülkesi, kendilerinin uymadığı bir kararı kötüye kullanarak BM Güvenlik Konseyi'nin güvenilirliğini sorgulayamaz." ifadesi kullanıldı.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Said Hatipzade, Alman Frankfurter Allgemeine gazetesine verdiği özel demeçte Avrupalı tarafların Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin “snapback” yaptırımlarını yeniden uygulama girişimlerini eleştirerek, ‘’Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer anlaşmada yer alan bu maddeyi aktif hale getirme hakkı olmadığına inanıyoruz. Bu, Çin ve Rusya'nın resmi açıklamalarında da açıkça dile getirildi. Hukuki meselelerin ötesinde, Avrupa'da, ABD Başkanı Trump'ın iktidara gelmesinden bu yana, Avrupalıların İran meselesi de dahil olmak üzere önemli uluslararası meselelerdeki önemlerini giderek yitirdikleri algısı var.’’ dedi.
Hatipzade, ‘’Görünüşe göre onlar tekrar ön plana çıkmak için ‘snapback’ kozunu baskı aracı olarak kullanmak istiyorlar. Ancak bu çabalarla daha da önemsiz hale geliyorlar. Son kozlarını da boşuna kullanmış olacak. İran, Avrupalıları arabulucu olarak görüyordu. Ne yazık ki, bu rolü üstlenemeyeceklerini gösterdiler. İran'a baskı yapmak bir hatadır, çünkü İran'ı zor kararlar almaya zorlayacaktır.’’ ifadesini kullandı.
Frankfurter Allgemeine muhabirinin ‘’Hangi kararlar?’’ şeklindeki sorusuna Hatipzade, herşeyin masada olduğunu söyledi.
Hatipzade, Siyonist İsrail'in İran'a dayattığı savaşın ardından Tahran’ın yeni nükleer müzakerelere olan güveninin çok azaldığını vurguladı.
Röportajın başka bir bölümünde Hatipzade, İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlemesi Antlaşması (NPT) kapsamında uranyum zenginleştirme hakkı olduğunu vurgulayarak, ABD'nin "sıfır zenginleştirme" konusunda ısrar etmesi halinde İran'ın güçlü bir direniş göstereceğini söyledi.
ABD ile olası müzakereye dair İranlı yetkili, ‘’Müzakerelere geri dönersek, elimiz tetikte olacak çünkü karşı tarafa güvenmiyoruz. Niyetlerinden şüphelenmek için yeterince nedenimiz var.’’ açıklamasını yaptı.
Alman Başbakanı Merz’in İsrail yanlısı tutumuna da tepki gösteren Hatipzade, bu tür açıklamaların Alman halkı adına yapılmadığına inandıklarını söyledi.
Almanya Başbakanı Merz, İran'a hava saldırıları düzenleyen İsrail'e "Hepimiz adına kirli işleri yapıyor" diyerek teşekkür etmişti.
Tetik Mekanizması Nedir?
“Tetik mekanizması” nükleer anlaşmadaki olası bir ihtilafı çözme mekanizmasıdır. Nükleer anlaşmanın herhangi bir tarafı, taraflardan birinin anlaşmanın taahhütlerini yerine getirmediğine inanıyorsa, anlaşmanın 36. ve 37. maddelerine göre konu, İran dahil tüm tarafların bulunacağı ortak bir komisyona havale edilir.
Bu iki maddeye göre, Avrupa ülkeleri İran'ı nükleer anlaşmaya uymamakla suçlayıp konuyu KOEP Ortak Komisyonu'na havale ederse, İran'ın şikayetçi tarafın rızasını almak için 30 günü olacaktır. Aksi takdirde dosya birkaç gün sonra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne havale edilir.
BM Güvenlik Konseyi'nin bu dosyayı aldıktan sonra bir ay içinde İran'a yönelik yaptırımların geri getirilmesini oylaması gerekiyor, ancak Batılı ülkeler KOEP müzakerelerinde oylama sürecinin yapısını Çin ve Rusya’nın Batılı ülkelerin görüşünü veto etme olasılığını ortadan kaldıracak şekilde değiştirdiler.
