İran-ABD Anlaşır Mı?
ABD başkanlığına yeniden seçilen Trump, dünya siyasetini yeniden dizayn edip ABD’yi yeniden ayağa kaldıracağını açıklamış ve gerek siyasi gerek ekonomik alanda çeşitli adımlar attı.
Tesnim Haber Ajansı- ABD Başkanı Donald Trump, İran’la yapılan ve kendi yırttığı Nükleer Anlaşmaya dönmek için müzakere çağrısında bulundu ve İslam İnkılabı Lideri İmam Hamanei’ye hitaben bir mektup gönderdi. Trump bir taraftan müzakere çağrısı yaparken bir taraftan da İran’a yeni yaptırımlar uygulayarak tehditler savurmaya devam etti. Bu müzakere ve tehditlerin gölgesinde Umman’ın başkenti Maskat’ta ilk müzakereler yapıldı ve ardından Roma’da ikinci görüşmeler gerçekleşti. İki taraf da görüşmelerin olumlu geçtiği yönünde açıklamalarda bulundu ve 3. Tur görüşmelerin devam edeceğini açıkladı.
İran ve ABD arasındaki müzakere süreci bu şekilde ilerlerken Rusya, Çin ve Arap ülkelerinden müzakerelerin olumlu sonuçlanması yönündeki beklentiler dile getirildi. Bölge hatta dünya siyasetine ve ekonomisine etki edecek müzakerelerin herkes tarafından olumlu sonuçlanması ümit edilmekte fakat iki taraf için anlaşmanın sağlanması iki tarafın da vereceği büyük tavizlere bağlı gözükmekte.
İran tarafından anlaşmanın kırmızı çizgisi olarak dile getirilen şartlar şöyle;
• Nükleer enerji zenginleştirme oranı yüze 3,67 olarak devam edecek
• Eldeki mevcut zenginleştirilmiş yüzde 60 oranındaki uranyum Rusya’ya intikal ettirilebilir fakat ihtiyaç duyulan oranda uranyum İran’a verilecek
• İran’a uygulanan haksız yaptırımlar kaldırılacak
• ABD’nin anlaşmadan vazgeçmeyeceği ve anlaşmanın şartlarını uygulayacağına garanti verecek
• İran’ın bloke edilen varlıkları serbest bırakılacak
ABD tarafından ise Nükleer anlaşma olarak adlandırılsa da şartlar şöyle;
• İran nükleer silaha sahip olmayacağına garanti verecek
• Elindeki uranyumu teslim edecek
• Balistik füze menzilleri sınırlanacak
• Direniş unsurlarına (Hizbullah, Ensarullah, Haşdi Şabi gibi) destek sonlandırılacak
• Bölge ülkelerinin iç işlerine müdahalede bulunulmayacak
İki ülke tarafından sunulan şartlara bakıldığı zaman ve özellikle İran’ın ABD ile daha önceki anlaşmada yaşadığı olumsuz tecrübe göz önüne alındığında anlaşmanın zor olduğu görülmekte. Fakat bununla birlikte özellikle ABD her ne kadar İran’la anlaşma olmadığı takdirde askeri müdahale tehdidin de bulunsa da isteklerini gerçekleştirmek için anlaşma yapmaya mecbur durumdadır. Ayrıca Çin karşısında ekonomik savaşı kaybetmek üzere olan ABD, bir şekilde İran sorununu halletmek istemekte. Bununla birlikte Siyonist İsrail Başbakanı Netanyahu’nun İran’a savaş açma ısrarı karşısında ve olası bir savaşta yaşayacağı büyük kayıpların bilincinde hareket ederek anlaşmaya İran’dan daha çok ihtiyacı olduğu aşikardır.
İran tarafından bakıldığında ise güvenilmez bir ABD yönetimi karşısında hem elindeki nükleer imkanları yok etmek hem de direniş unsurlarına desteği kesmek gibi bir durum söz konusu olmayacağı için zor gözüken anlaşmanın sağlanması için sadece nükleer konusunun müzakere edileceği ve ABD’den kesin güvence alması durumunda anlaşma yapabileceği ön görülmektedir.
Sonuç olarak anlaşmanın sağlanabilmesi için iki tarafın da ya çok büyük tavizler vermesi ya da ABD’nin İran’ın makul talepleri doğrultusunda bir anlaşmaya razı olması gerekmekte.
