مهاجرت معکوس در خراسان جنوبی جان تازه می‌گیرد
در شرایطی که سال‌ها شاهد خالی شدن روستاهای خراسان جنوبی از جمعیت بودیم، حالا برخی روستاهای این استان دوباره جان گرفته‌اند. با احیای زیرساخت‌ها، اعطای تسهیلات و گسترش خدمات عمومی، روندی آرام اما مؤثر از بازگشت جمعیت به روستا در حال شکل‌گیری است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، در بخش جلگه ماژان شهرستان خوسف، جایی که روزگاری چراغ خانه‌ها یکی‌یکی خاموش می‌شدند، امروز 27 روستا با جان گرفتن دوباره قنات‌ها، گازرسانی، ساخت مسکن و توسعه جاده‌ها، شاهد بازگشت خانوارهایی هستند که مدت‌ها پیش راهی شهر شده بودند. بر اساس آمار رسمی، تاکنون 60 رشته قنات در این بخش احیا شده و به گفته دهیار یکی از این روستاها، جمعیت ساکن در برخی نقاط از سه خانوار به یازده خانوار رسیده است. تا همین چند سال پیش فقط صدای باد در روستا می‌پیچید، حالا صدای بازی بچه‌ها و همهمه زندگی برگشته است. خانه هایی که متروکه شده بود، حالا دوباره سقف دارند و دود از اجاق‌شان بلند می‌شود.
هفت روستای دیگر در مسیر بازگشت؛ توسعه از حرف به عمل رسید
در کنار خوسف، گزارش‌های رسمی از هفت روستای دیگر استان از جمله، خانکوک در فردوس، تیغدر در قاینات، اسدآباد در نهبندان، مصعبی در سرایان و سلم‌آباد در سربیشه حکایت از روند تثبیت و بازگشت جمعیت دارد. مسئولان می‌گویند که علاوه بر زیرساخت‌هایی نظیر برق، آب، گاز و اینترنت، ارائه تسهیلات ویژه برای ساخت مسکن روستایی و راه‌اندازی مشاغل خرد و خانگی، مردم را به بازگشت امیدوار کرده است.
استاندار خراسان جنوبی نیز از ساخت بیش از 10 هزار واحد مسکن روستایی تنها در یک سال خبر داده و تأکید می‌کند: مدیریت مهاجرت معکوس از اولویت‌های اصلی در برنامه توسعه استان است.
قصه بازگشت؛ زندگی در دل روستا
محمدرضا جعفری پور، یکی از افرادی که به تازگی به روستای خود بازگشته است درباره تجربه‌اش به خبرنگار تسنیم گفت: در مشهد هر روز دنبال کار بودم، اجاره‌خونه، هزینه رفت‌وآمد و خرج مدرسه بچه‌ها ما را خسته کرده بود. برگشتیم روستای خودمان و زمین پدری رو دوباره آباد کردیم. حالا دو تا گاو دارم، در باغجه خانه سبزی می‌کاریم، همسرم در خانه قالی می‌بافد و از این کارها کسب درامد می‌کنیم. اینجا امنیت داریم، آرامش داریم، بچه‌هام لبخند می‌زنند.
سمیرا، دیگر مهاجر روستای تیغدر، نیز تجربه خود را این‌گونه بیان می‌کند: شوهرم در قاین بیکار شد. تصمیم گرفتیم با وامی که گرفتیم بیایم روستای پدرشوهرم. خانه ساختیم، یک مغازه کوچک زدیم. منم خیاطی می‌کنم. زندگی سخت است اما دیگه اجاره‌نشینی و استرس شهر را نداریم.
مهاجرت معکوس، واکنشی عقلانی به فشار مشکلات شهری
مهدی حیدری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه درباره مهاجرت معکوس به خبرنگار تسنیم گفت: مهاجرت معکوس بیشتر از آنکه احساسی باشد واکنشی عقلانی به فشارهای اقتصادی و روانی زندگی شهری است. وقتی زندگی در شهر غیرقابل پیش‌بینی، پرهزینه و ناپایدار می‌شود، خانواده‌ها به گزینه‌های کم‌هزینه‌تر و انسانی‌تر مثل زندگی روستایی فکر می‌کنند.
وی تأکید کرد: بازگشت به روستا تنها زمانی پایدار خواهد بود که فرصت شغلی، خدمات درمانی و آموزشی و بازار فروش محصولات فراهم باشد. روستاها نباید فقط محل اقامت باشند، بلکه باید موتورهای تولید محلی شوند؛ یعنی از دامداری، صنایع دستی، گیاهان دارویی و گردشگری روستایی حمایت واقعی شود تا مردم بتوانند در روستا بمانند و زندگی کنند، نه اینکه دوباره کوچ کنند.
بازگشت به روستا و هشدار درمورد چالش‌ها و فرصت‌ها
کارشناسان حوزه توسعه روستایی نیز هشدار دادند که بدون برنامه‌ریزی بلندمدت، مهاجرت معکوس می‌تواند موقتی باشد و خانواده‌ها دوباره به شهر بازگردند. آنها مهم‌ترین چالش‌ها در بازگشت به روستا را محدودیت منابع آبی و تداوم خشکسالی، ناپایداری شغلی و درآمدی، نبود بازار منسجم برای فروش محصولات روستایی و کمبود مراکز آموزشی و درمانی با کیفیت عنوان کردند.
کارشناسان با اشاره به فرصت‌های بالقوه برای توسعه روستاها گفتند: توسعه گردشگری، بوم‌گردی، رونق صنایع دستی بومی مانند قالی‌بافی و گلیم، کشاورزی ارگانیک و فرآوری گیاهان دارویی و اتصال به بازارهای آنلاین و پلتفرم‌های فروش می‌تواند مسیر زندگی پایدار در روستاها را هموار کند.
آنها تأکید کردند: بازگشت خانواده‌ها به روستا تنها زمانی ماندگار خواهد بود که زیرساخت‌ها، فرصت شغلی و بازار فروش محصولات به شکل پایدار فراهم باشد. اگر مسئولان زیرساخت‌ها را تقویت و به معیشت پایدار توجه کنند، مهاجرت معکوس می‌تواند نه‌فقط حرکتی مقطعی، بلکه آغاز فصل تازه‌ای در توسعه متوازن کشور باشد.
انتهای پیام/ 257
