لغو قرارداد تجاری با شرکتهای اسرائیلی؛ اسم رمز آغاز تحریم‌ جهانی رژیم صهیونیستی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم،جنگ غزه در حالی در آستانه ورود به سومین سال خود قرار دارد که تحولات بین‌المللی نشان می‌دهد میزان همراهی افکار عمومی دنیا و سیاستمداران کشورهای مختلف به ویژه اروپا با فلسطینی‌ها به صورت تصاعدی در حال افزایش است. این مسئله اگر در روزهای نخست جنگ خود را در قالب برگزاری تظاهرات‌ و تجمعات خیابانی در شهرهای مختلف جهان نشان می‌داد، این روزها به شکل دعوت و اعلان رسمی نهادهای مردم‌نهاد، شرکت‌های تجاری و مواضع رهبران در عدم تمایل برای تداوم روابط با اسرائیل ظهور و بروز پیدا کرده است.

در سال نخست جنگ غزه، گزارش‌های مختلف منتشر شده در رسانه‌های عبری نشان می‌داد شکرت های تجاری مختلف صهیونیستی با پدیده نوظهوری به اسم «تحریم خاموش» از ناحیه شرکای خارجی خود مواجه شده بودند که براساس آن طرف‌های خارجی از علنی کردن متن و جزئیات قراردادها و دامنه همکاری‌شان با کمپانی‌های اسرائیلی به دلیل ترس از دست دادن مشتریان و همچنین تخریب وجهه و اعتبارشان نزد افکار عمومی کشورهای خود هراس داشتند.

با این حال امروزه به نظر می‌رسد پس از آنکه جنگ غزه سال دوم خود را پشت می‌گذارد، آمارها حکایت از آن دارند که تعداد قربانیان فلسطینی به بیش از 65 هزار نفر رسیده است. این شکل برخورد با اسرائیلی‌ها (در بعد شخصی و دولتی) به سطحی رسیده است که سیاست های مبتنی بر بایکوت و عدم تعامل با اسرائیل تبدیل به یک امتیاز مثبت برای هر شرکت یا رهبر سیاسی شده است.

حجم اخبار مرتبط با «تحریم اسرائیل» در رسانه‌های عبری مؤید این امر است که در ادامه به بخشی از مهمترین آنها که در فقط یک ماه گذشته رسانه‌ای شده، پرداخته می‌شود:

1) چندی قبل هلند اعلام کرد در صورت شرکت رژیم صهیونیستی در مسابقات یوروویژن، این رقابتها را تحریم خواهد کرد. هلند در واقع سومین کشوری است که پس از ایرلند و اسلوونی رسماً تحریم کامل خود را علیه تل‌‎آویو اعلام کرده است. این اعلامیه‌ها با هدف اعمال فشار گسترده بر«اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی» پیش از بحث در مورد مسئله شرکت اسرائیل در مسابقه یوروویژن صورت گرفت.[1]

در همین راستا منابع مرتبط با برنامه یوروویژن پیام‌های غیررسمی به اسرائیل منتقل کرده‌اند مبنی بر اینکه اعلام انصراف موقت یا حضور هنرمندان صهیونیست با پرچم بی‌طرف، به بحران مشارکت در یوروویژن را که در آن چندین کشور تهدید به تحریم مسابقه در صورت شرکت اسرائیل کردند، پایان خواهد داد. به گفته منابعی که این پیام‌ها را منتقل کرده‌اند، انصراف موقت تل آویو، از «اخراج تحقیرآمیز» آن جلوگیری می‌کند. در اینجا، پرچم بی‌طرف می‌تواند در واقع یک پرچم شرکتی باشد، زیرا از دیدگاه اروپایی، مشکلی با شرکت‌های اسرائیلی وجود ندارد.

2) 1200 ستاره و برنامه‌سازی هالیوود در حمایت از فلسطین و مقابله با نسل‌کشی آنها توسط اسرائیل بیانیه‌ای امضا کردند. البته با توجه به موج حمایت از فلسطینی‌ها، تعداد حامیان این بیانیه به سرعت به حدود چهار هزار نفر رسید. این بیانیه خواستار قطع روابط با نهادهای فرهنگی در سرزمین های اشغالی است. در متن بیانیه آمده است: «همدستی در یک جرم شامل سفیدنمایی یا توجیه نسل‌کشی و آپارتاید، در واقع همدستی با دولتی است که آنها را مرتکب می‌شود. بنابراین نه تنها همکاری با تولیدات فرهنگی اسرائیل، بلکه مشارکت هنرمندان در رویدادهایی مانند جشنواره فیلم قدس اشغالی و جشنواره بین‌المللی فیلم حیفا نیز بخشی از همدستی با چنین رژیمی تعبیر می‌شود.» براین اساس امضا‌کنندگان این بیانیه گفتند آنها خواستار تحریم فرهنگی اسرائیل هستند. این گروه این ایده را از روندی که به سرنگونی رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی منجر شد، الهام گرفته‌اند.[2]

3) بیش از 400 هنرمند حوزه موسیقی خواستار تحریم اسرائیل شدند. آنها در بیانیه‌ای درخواست کردند آثارشان از پلتفرم‌های صهیونیستی حدف شود. در بیانیه این هنرمندان آمده است: «فرهنگ نمی‌تواند جلوی بمب‌ها را بگیرد، اما می‌تواند با سرکوب سیاسی مخالفت کند، افکار عمومی را تغییر دهد و از عادی‌سازی رژیمی که مرتکب جنایت علیه بشریت می‌شود، خودداری کند.»[3]

4) اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) اعلام کرد بنا دارد به مانند برخوردی که با روسیه داشته است، وضعیت ادامه حضور نمایندگان فوتبال رژیم صهیونیستی در رقابت‌های اروپایی را بررسی کند. در صورتی که اکثریت اعضا با حذف اسرائیل موافق باشند، این رژیم با فشار تحریمی جدیدی در حوزه ورزش روبرو خواهد شد که می‌تواند موقعیت آن را در بازی‌های جام جهانی و در رقابتهای تحت نظر فیفا با مشکل روبرو سازد.

5) در اسپانیا سیاست‌های رسمی و مردمی علیه رژیم صهیونیستی در حال شدت گرفتن است. در همین راستا دو هفته قبل یک طرفدار فلسطینی در اسپانیا، در اعتراض به حضور یک تیم رژیم صهیونیستی در مسابقه دوچرخه‌سواری «ووئلتا اسپانیا»، مانع برگزاری این رقابت شدند.[4]

-در اقدامی دیگر دولت اسپانیا، در همراهی با طرفداران فلسطینی و «جنبش همبستگی با فلسطین»، سخنرانی سفیر اسرائیل را در شهر بیلبائو لغو کرد. روی پوسترهایی که قبل از سخنرانی برنامه‌ریزی شده توزیع شده بود، نوشته شده بود: «صهیونیست‌ها، نه اینجا و نه هیچ کجا».

-همچنین وزارت دفاع اسپانیا این هفته اعلام کرد قرارداد 200 میلیون یورویی خود را با تل آویو در حوزه تجهیزات نظامی لغو می‌کند. پیشتر نیز اسپانیا در بحبوحه اعتراضات خود به اقدامات اسرائیل در غزه، قرارداد تسلیحاتی با شرکت البیت سیستمز را که قرار بود بر اساس آن سیستم‌های توپخانه دقیق PULS را خریداری کند، لغو کرد. این قراردادی است که حدود دو سال پیش مورد توافق قرار گرفت و کل مبلغ آن حدود 700 میلیون یورو است. همچنین حدود سه ماه پیش، اسپانیا از تعلیق قراردادی به ارزش حدود 250 میلیون دلار برای خرید موشک‌های ضد تانک «اسپایک» از شرکت رافائل خبر داد.

در همین رابطه هفته گذشته، پدرو سانچز، نخست وزیر اسپانیا، اعلام کرد علاوه بر تحریم تسلیحاتی اسرائیل، کشتی‌هایی که به تلاش‌های جنگی آن کمک می‌کنند، اجازه پهلوگیری در بنادر اسپانیا را نخواهند داشت.[5]

6)در همین چارچوب، لندن تصمیم گرفت افسران ارتش رژیم صهیونیستی را از تحصیل در یکی از معتبرترین آکادمی‌های نظامی در این پادشاهی منع کند. براین اساس دولت استارمر، از سال آینده به اسرائیلی‌ها اجازه شرکت در برنامه‌های کالج سلطنتی مطالعات دفاعی را نخواهد داد.

افزون بر این دولت انگلیس به دلیل جنگ غزه، پرسنل وزارت دفاع اسرائیل را از حضور در یک نمایشگاه معتبر دفاعی DSEI 2025 در لندن منع کرد. در سال‌های گذشته، وزارت جنگ رژیم صهیونیستی پرسنل خود را به این نمایشگاه معتبر که هر ساله در لندن برگزار می‌شود، اعزام می‌کرد. در این رابطه انگلیس تصریح کرد شرکت‌های اسرائیلی می‌توانند پرسنل خود را اعزام کنند، اما یک هیئت رسمی اسرائیلی به نمایندگی از این رژیم نمی‌تواند در این نمایشگاه شرکت کند.

این نخستین باری نیست که اسرائیل از یک نمایشگاه تسلیحاتی کنار گذاشته می‌شود. در ماه ژوئن نیز در نمایشگاه هوایی پاریس - یکی از بزرگترین و مهمترین رویدادها در صنعت تسلیحات جهانی - غرفه رژیم صهیونیستی، که نماینده 9 شرکت اسرائیلی از جمله رافائل، البیت و صنایع هوافضای اسرائیل بود، به طور غیرمنتظره‌ای توسط برگزارکنندگان مسدود شد.[6]

7) در ایتالیا نیز اسرائیل از بزرگترین نمایشگاه گردشگری این کشور (TTG Travel Experience) در شهر رمینی که قرار است در ماه اکتبر برگزار شود، اخراج شد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که مقامات محلی ایتالیا نسبت به حضور اسرائیل در نمایشگاه شکایت کردند و از برگزارکنندگان خواستند حضور این رژیم را ممنوع کند. مقامات شهر رمینی اعلام کردند ارائه مقاصد تعطیلات به مکان‌های جنگ، ترور و مرگ از نظر اخلاقی و معنوی غیرقابل قبول است.[7]

8)دولت فیلیپین نیز هفته قبل اعلام کرد قصد ندارد تجهیزات جنگی (انواع اسلحه) از رژیم صهیونیستی خریداری کند. این تصمیم پس از اعمال فشار سیاسی به دولت این کشور برای خاتمه معاملات نظامی‌اش با اسرائیل به دلیل جنگ در نوار غزه اتخاذ شد. گفتنی است طبق گزارش موسسه مطالعات صلح استکهلم (SIPRI) این کشور در بازه زمانی 2019-2023 دومین مقصد صادراتی نظامی اسرائیل بود. تصمیم فیلیپین ممکن است روندهای عمیقی را نشان دهد که بر همه جنبه‌های صادرات امنیتی-نظامی اسرائیل و درآمدهای دولتی آن تأثیر می‌گذارد.[8]

در فضای تحریمی حال حاضر که هر روز ابعاد آن گسترده‌تر می‌شود، نشریه صهیونیستی معاریو نیز در گزارشی نوشت: مقامات نظامی اسرائیل اکنون با واقعیتی مشکل‌ساز مواجه شده‌اند: دلیل تحریم‌ها، در حقیقت اکنون دسترسی بخش‌های نظامی به قطعات امنیتی از خارج دیگر هموار نیست. بنابراین، وزارت جنگ اسرائیل اخیراً سیاست خود را تغییر داده و تلاش می‌کند هرچند با هزینه بیشتر، اما محصولات موردنیازش را از شرکت‌های داخلی تأمین کند.[9]

در این خصوص چند هفته قبل روسای صنایع نظامی اسرائیل به ریاست بوعز لوی، مدیرعامل صنایع هوافضای اسرائیل(IAI) جلسه‌ای تشکیل دادند و پیچیدگی وضعیت کنونی را برای نتانیاهو تشریح کردند. در این گزارش آمده است از یک سو، میزان علاقه به محصولات نظامی اسرائیلی رکوردها را شکسته است؛ از سوی دیگر، فشار سیاسی مردم بر دولت‌ها در سراسر جهان مانع از امضای قراردادها می‌شود. این در حالی است که هزینه‌های رژیم صهیونیستی برای تداوم جنگ طولانی در هفت جبهه، این رژیم را ملزم به افزایش حجم صادرات به طور کلی و صادرات صنایع دفاعی به طور خاص می‌کند اما واقعیات نشان می‌دهد این امر به سادگی و راحتی گذشته نیست.

در همین رابطه بوعز لوی خاطر نشان کرد: «از آغاز جنگ غزه، فرآیندهایی رخ داده است که اسم رمز آنها «تحریم» است. این فقط محدود به عدم خرید محصولات اسرائیلی نیست، بلکه امتناع از عرضه قطعات به اسرائیل را نیز شامل می‌شود. قطعاتی وجود دارد که تهیه آنها در جهان برای ما دشوار است».[10]

پیامدهای اقتصادی تحریم‌ها علیه اقتصاد رژیم صهیونیستی 

در سایه جنگ غزه، در کنار تحریم‌های فرهنگی، ورزشی، نظامی و حتی گردشگری، تحریم بخش تجاری و اقتصادی نیز دامن اقتصاد اسرائیل را گرفته است که شاید برجسته‌ترین آن مربوط به قطع روابط ترکیه با این رژیم باشد. پس از اعلام پایان مناسبات اقتصادی ترکیه با اسرائیل توسط اردوغان در مه سال 2024، اخیراً اداره بنادر این کشور از نمایندگان کشتیرانی خواسته است تا نامه‌هایی مبنی بر عدم ارتباط کشتی‌هایشان با اسرائیل ارائه دهند. علاوه بر این، آنکارا کشتی‌های ترکیه‌ای که در بنادر اسرائیل پهلو می‌گیرند را از این کار منع کرده است.

در همین راستا ترکیه از همه کشتی‌هایی که از این کشور عبور می‌کنند می‌خواهد اعلامیه غیررسمی ارائه دهند مبنی بر اینکه کشتی‌هایی که با آنها کار می‌کنند، محموله‌های نظامی یا خطرناک را به مقصد سرزمین‌های اشغالی حمل نمی‌کنند که این موارد شامل انواع خاصی از محموله‌ها از جمله مواد منفجره و مواد رادیواکتیو یا تجهیزات نظامی می‌شود. بنابراین، شرکتی که به نوعی با اسرائیل کار می‌کند، اجازه پهلوگیری در ترکیه را نخواهد داشت. این ممنوعیت در مورد همه بنادر ترکیه صدق می‌کند. علاوه بر این، وبسایت اسرائیلی «گلوبس» گزارش داد ترکیه تصمیم گرفته است حرکت کشتی‌های این کشور به سمت فلسطین اشغالی را به طور کامل متوقف کند و کشتی‌هایی که با پرچم ترکیه حرکت می‌کنند، مجوز پهلو گرفتن در اسرائیل را ندارند.[11]

البته محدودیت‌های تجاری با اسرائیل محدود به ترکیه نیست. در این راستا وبسایت «وای‌نت» در گزارشی اختصاصی به نقل از تجار و شرکت‌های اسرائیلی نوشت: «جلسات تجاری با نمایندگان شرکت‌های اسرائیلی لغو می‌شود؛ جلساتی هم که برگزار می‌شود حتی در کشورهایی که همیشه دوست تلقی شده‌اند به درخواست میزبان به صورت مخفیانه صورت می‌گیرند؛ برخی از درخواست‌ها برای تمدید قراردادهای صادرات محصولات اسرائیلی رد می‌شود و در برخی موارد، شرکت‌ها و زنجیره‌های بازاریابی در کشورهای مختلف اعلام می‌کنند «در این مرحله» واردات از اسرائیل را متوقف خواهند کرد: اما اینها تنها برخی از مشکلاتی است که از کشورهای سراسر جهان به اقتصاد اسرائیل وارد می‌شود.

صادرکنندگان و واردکنندگان اسرائیلی در هفته‌های اخیر از وخامت جدی و نگران‌کننده روابط تجاری اسرائیل خبر داده‌اند. در برخی موارد، مقامات مربوطه از جمله وزارت امور خارجه و انجمن تولیدکنندگان، تلاش کرده‌اند تا کمکی کنند، اما حتی این مساعدت‌ها و کمک‌ها نیز بی‌فایده بوده است. در این خصوص دکتر «ران تومر»، رئیس انجمن تولیدکنندگان، هشدار داد: «وضعیت دشوار و بی‌رحمانه است.»

وضعیت آنقدر شرم‌آور است که پس از نشست اعضای یک هیئت اقتصادی اسرائیلی در یک کشور بسیار دوست، رئیس انجمن تولیدکنندگان اسرائیل درخواست باورنکردنی در واتس‌اپ دریافت کرد: «فوراً تمام عکس‌ها را حذف کنید و حتی یک کلمه هم در مورد جلسه ما با نمایندگان شرکت‌های اسرائیلی منتشر نکنید.» ران تومر در واکنش به این مسئله گفت: «ما شوکه شدیم. در گذشته، همیشه در آنجا به گرمی از ما استقبال می‌شد و قراردادهای عالی امضا می‌شد.»

رئیس انجمن تولیدکنندگان خاطرنشان کرد: «ما انتظار داریم دولت فوراً تشکیل جلسه دهد و با کمک ما، طرحی را برای تشویق صادرکنندگان تهیه کند تا بتوانیم در بازارهای مشکل‌دار راه‌حل‌هایی ارائه دهیم و جایگزین‌هایی پیدا کنیم.»

به گفته یک صادرکننده صهیونیست، اوضاع به ویژه از زمان اعلام اشغال غزه و پخش ویدیوهایی که ساختمان‌ها و مساجد را بمباران و غیرنظامیان غزه را زخمی نشان می‌دهد، بدتر شده است. این صادرکننده گفت: «دیگر نمی‌توان با این تصاویر کنار آمد. ما محکوم به انزوای کامل هستیم. ما در سراسر جهان احساس می‌کنیم که به حاشیه رانده شده‌ایم.»

براین اساس انجمن تولیدکنندگان رژیم صهیونیستی پرسشنامه‌ای را بین تولیدکنندگان ارشد اسرائیلی توزیع کرد که نتیجه آن، تصویر بسیار نگران‌کننده‌ای را نشان داد:

-حدود نیمی از صادرکنندگان اسرائیلی با لغو یا عدم تمدید قراردادهای موجود از سوی مشتریان مواجه شده‌اند.

-71 درصد از صادرکنندگان ادعا می‌کنند لغو قراردادها صرفاً به دلایل سیاسی بوده است.

-38 درصد از صادرکنندگان اسرائیلی لغو قرارداد از سایر کشورهای اروپایی و 31 درصد لغو قرارداد از سوی مشتریان در ایالات متحده را گزارش کرده‌اند. هیچ صادرکننده‌ای لغو قرارداد از آمریکای لاتین را گزارش نکرده است.

-76 درصد از صادرکنندگان گزارش دادند جنگ به صادرات آنها آسیب رسانده است. از این تعداد، 21 درصد گزارش دادند که میزان خسارت از 40 درصد کل صادرات آنها فراتر رفته است.

-54 درصد گزارش دادند مشتریان جدید اکنون از همکاری با اسرائیل خودداری می‌کنند.

-همچنین مشکلات غیرمعمولی در حوزه لجستیک، حمل‌ونقل بین‌المللی، تأخیر در گمرک و بنادر خارج از فلسطین اشغالی و لغو سفارش از سوی تأمین‌کنندگان نیز گزارش شده است.

در ادامه این وضعیت، اقتصاددانان ارشد شرکت رتبه‌بندی اعتباری Moody's هفته گذشته در اسرائیل بوده‌اند و سوالاتی که آنها مطرح کردند و مطالبی که در جلسات با نمایندگان کابینه و روسای اقتصاد گفتند، تصویری بسیار نگران‌کننده را ترسیم می‌کند.

یک مقام ارشد اقتصادی که با مقامات مؤسسه اعتباری مودیز دیدار کرد، خاطرنشان کرد آنها با توجه به عملیات تصرف شهر غزه که آن را به عنوان یک نقطه عطف جدی در جنگ تعریف کردند، بسیار نگران افزایش هزینه‌های دفاعی هستند و ترس واقعی وجود دارد که کابینه اسرائیل کنترل مدیریت بودجه را به طور کامل از دست بدهد و باعث افزایش شدید کسری بودجه و بدهی شود.[12]

پانوشت:

[1]. https://www.ynet.co.il/entertainment/article/bkkct5zsxe#google_vignette

[2] . https://www.ice.co.il/culture/news/article/1083149

[3] . https://www.ynet.co.il/entertainment/article/s1pz0ikige

[4] . https://www.ynet.co.il/news/category/184

[5] . https://www.ynet.co.il/economy/article/bjtnoklogg

[6]. https://www.ynet.co.il/news/article/rkyzr2rkee

[7] . https://www.kan.org.il/content/kan-news/global/953252/

[8] . https://www.mako.co.il/news-military/2025_q3/Article-6814a751ea65991026.htm

[9] . https://www.maariv.co.il/news/military/article-1228963

[10] . https://www.maariv.co.il/news/military/article-1235350

[11] . https://www.ice.co.il/consumerism/news/article/1080657

[12] . https://www.ynet.co.il/economy/article/yokra14523543