کارخانه فولاد سوادکوه در بن‌بست انفال/ تکرار کابوس ۱۵ ساله کُکسازی/ ماجرا چیست؟
کارخانه فولاد سوادکوه که قرار بود زخم کهنه کُکسازی را التیام بخشد، حالا خودش درگیر بلاتکلیفی زمین و چالش مالکیت انفال است؛ رویایی که همچنان روی کاغذ مانده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، توسعه صنایع به منظور رونق اشتغال همواره یکی از دغدغه‌های حوزه سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، دغدغه‌ای که طرح‌هایش اگرچه به پای میز سرمایه‌گذاران بخش دولتی و خصوصی می‌رسد اما گاهی تن به تحقق نمی‌دهند و یا اینکه امید تحقق طرح سال‌ها به روزرسانی می‌شود اما به پای عملیاتی شدن نمی‌رسد هرچند بسیاری از طرح‌ها نیز هستند که رنگ تحقق و توسعه را به خود می‌بینند و بازار چرخه اقتصادی را به دست می‌گیرند.
طرح "کارخانه فولاد سوادکوه" از آن دست طرح‌هایی به شمار می‌آید که امید زیادی برای تحقق‌اش دیده می‌شود و در حال حاضر تلاش دارد تا مسیر رسیدن به عملیاتی شدن را طی کند ، مسیری که هنوز مشخص نیست که آیا به سرانجام خواهد رسید یا به سرنوشت " کُکسازی" دچار خواهد شد، ککسازی همان طرح شکست خورده‌ای است که حدود 15 سال وعده سیاسیون در سوادکوه بود و سبد آرای خود را با این وعده پر کرده بودند، همان 15 سالی که در سخنرانی‌های خود چنان با قدرت از این طرح سخن می‌گفتند که امید را در دل جوانان این شهرستان کم برخوردار زنده می‌ساختند و پایان مهاجرت شغلی را نوید می‌دادند اما آن طرح هرگز به عملیاتی شدن نرسید، طرحی که از همان ابتدا نیز هیچ وقت مجوز زیست محیطی نیز نداشت.
تجربه تلخ شکست طرح کک سازی در سوادکوه متولیان را بر آن داشت تا صنعت جایگزینی برای آن در نظر بگیرند و در اواخر دهه 90 به طور جدی و رسمی طرح "کارخانه فولاد سوادکوه" را مطرح کردند و در حال حاضر حدود 5 سالی می‌شود که این طرح با وعده اشتغال هزار نفری جزء دغدغه‌های اصلی سیاسیون به شمار می‌رود و محل احداث کارخانه نیز بازدیدهای زیادی به خود دیده است، کارخانه‌ای که قرار است چرخه فولاد مازندران را تکمیل کند و نگاه استانی و ملی به آن وجود دارد با این حال اگرچه به گفته فرماندار شهرستان سوادکوه، عرصه تحویل سرمایه‌گذار بخش خصوصی داده شد اما باید مراحل مختلف گرفتن مجوزها را طی نماید و مشغول پیگیری برای رفع موانع سرمایه‌گذاری است.
با احداث این کارخانه هزار نفر مشغول به کار خواهند شد
رمضان پاریاو فرماندار شهرستان سوادکوه ضمن برشمردن شاخص‌ترین پروژه‌های سرمایه‌گذاری، پروژه فولاد سوادکوه را با اولویت‌ترین پروژه عنوان کرد و گفت: این پروژه قریب به 16 هزار میلیارد تومان ارزش سرمایه‌گذاری دارد با 19 هکتار عرصه و نزدیک به هزار نفر نیروی انسانی به طور مستقیم به کارگیری خواهند شد و همه تلاش دارند تا این اتفاق در سوادکوه شکل بگیرد.
وی، افزود: عرصه تحویل سرمایه‌گذار بخش خصوصی شد که دارای شرکت‌های متعددی بوده و مشغول پیگیری برای رفع موانع سرمایه‌گذاری است.
فرماندار سوادکوه درمورد تامین آب برای این پروژه، اظهار داشت: مجوز تامین آب گرفته شد، مجوز برق نیز صادر شد، درمورد رودخانه نیز که در زمان پروژه ککسازی جابه‌جا شده بود شرکت تهیه و تولید مواد معدنی از آب منطقهای موافقت را گرفته بود و کانالی احداث شده بود و کل رودخانه منطقه ولوپی به آنجا می‌رفت.
مشکلاتی که باید پیگیری و رفع شود
وی، بیان کرد: اما مشکلاتی در حوزه راه، تغییر کاربری و عوض و معوض بستر قدیمی با بستر جدید برای عبور رودخانه دارند، مجوز محیط زیست هم گرفتند و اینها مواردی است که باید انجام شود تا بتوانند پروانه بگیرند.
پاریاو ، یادآور شد: شرکت مکلف شد تا زمانی که آب منطقهای عوض و معوض کند، قرارداد 30 ساله با آب منطقهای ببندد تا مقدمات کار انجام شود.
پاریاو با بیان اینکه بعد تغییر کاربری راه دسترسی مطرح بود، خاطرنشان کرد: در این زمینه جلساتی برگزار شد، پیشنهاد راه دسترسی داده شد و در سطح استان هم پیگیر هستیم.
تا ظرفیت 300 هزارتن در سال مجوز زیست محیطی داده شد
حسین حیدرپور معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه درمورد مجوز زیست محیطی این طرح، خاطرنشان کرد:درمورد شرکت فولاد لوله مازندران که همان فولاد سوادکوه است یک استعلامی از اداره کل صمت برای ما ارسال شده بود که به ظرفیت 300 هزار تن و به کمیسیون ماده 11 رفته بود و در سال 1401 ما مجوز دادیم، درخصوص بحث ارزیابی تا 300 هزارتن نیاز به ارزیابی زیست محیطی ندارد اما بالای 300 هزار تن نیاز به ارزیابی دارد.
افزایش ظرفیت با عدم حضور در جلسه کارگروه ارزیابی کنسل شد
وی، اظهار داشت: این واحد درخواست افزایش ظرفیت از 300 به 600 هزارتن داده است که مطابق مصوبه سال 1395 شورای عالی محیط زیست مشمول گزارش ارزیابی می‌شود، گزارش ارزیابی را تهیه می‌کنند ولی در جلسه کارگروهی که در سال 1402 به همین منظور باید تشکیل می‌شد شرکت طی مکاتبه‌‌ای گفته بود که فعلا نمی‌تواند در جلسات شرکت کند و موضوع افزایش ظرفیت کنسل شد و با همان ظرفیت 300 هزارتن مجاز فعالیت می‌کند.
حیدرپور، گفت: طبق قوانین محیط زیست، ظرفیت‌بندی ایجاد می‌شود و تا ظرفیت 300 هزار تن در آن منطقه محیط زیست استان می‌تواند پاسخ دهد اما بالاتر از آن ظرفیت باید آسیب‌هایی که به منطقه وارد می‌شود بررسی شود و بهترین راهکار را در نظر بگیرند تا کمترین آسیب به منطقه را داشته باشند.
هر واحد صنعتی آسیب‌هایی خواهد داشت
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه آسیب بستگی به کارهای انجام شده در منطقه دارد، گفت: هر واحد صنعتی آسیب‌هایی را خواهد داشت حتی اگر واحد پاکی هم باشد یکسری آسیب‌هایی را دارد که می‌تواند صوتی ، هوا ، خاک یا آب باشد اما در این موارد جلسه کارگروه ارزیابی می‌گذاریم تا آسیب‌های وارده و اثراتی که روی آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌‌گذارد، آلودگی خاک و هوا را ارزیابی و بهترین راهکار برای کمترین آسیب در نظر گرفته شود.
حیدرپور در پاسخ به این سوال که آیا این کارخانه مناسب سوادکوه است، اظهار داشت: بستگی به این دارد که سازمان محیط زیست چه ضوابطی را در نظر گرفته است، مثلا سازمان محیط زیست یکسری از واحدهای صنعتی را در استان‌های شمالی ممنوع کرده است و ضوابطی را سازمان در نظر گرفته است و برای برخی نقاط ضوابط حاکم است، ما به ضوابط نگاه می‌کنیم و برابر همان ضوابط برخورد می‌کنیم و طبق ضوابط برای این کارخانه تا 300 هزارتن ارزیابی مجوز دادیم و بیش از ظرفیت 300 هزار تن هنوز مصوب نشد و کارگروه ارزیابی زیست محیطی خود را ارائه ندادند.
بستر رودخانه متروکه جزء انفال است
محمد موسوی معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقهای مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه شرکت فولاد سوادکوه از چند سال قبل پیگیر احداث کارخانه هست اما اوایل دهه نود برای شرکت فولاد البرز مجوز تغییر مسیر رودخانه صادر شده بود، خاطرنشان کرد: اوایل دهه نود امور منابع آب قائمشهر یعنی خود شرکت آب منطقهای مجوز تغییر مسیر رودخانه را برای شرکت فولاد البرز صادر کرده بود آن هم به تناسب مجوزی که اخذ کرده بودند نسبت به تغییر مسیر رودخانه اقدام کردند اما نکته‌ای که به آن توجه نکردند این است که بستر متروکه یا همان بستر قبلی کماکان در اختیار حاکمیت قرار داشته و جزء انفال است چراکه بستر رودخانه است و در اختیار حاکمیت باید بماند.
وی، افزود: با این حال چون متروکه است و آب در رودخانه جریان ندارد و در معرض خطر سیلاب قرار ندارد می‌شود در قالب عقد قراداد اجاره، کارخانه را احداث کنند و الان همین بحث مطرح است و ما هیچ مشکلی نداریم با وزارت نیرو هم هماهنگ کردیم.
سرمایه‌گذار علاقهای به اجاره بستر رودخانه ندارد و مالکیت 6 دانگ می‌خواهد
موسوی، تصریح کرد: اما سرمایه‌گذار علاقهای به اجاره ندارد و می‌گوید که زمین را به او واگذار کنیم اما از لحاظ قانونی، منع قانونی داریم و نمی‌توانیم واگذار کنیم و فقط در قالب اجاره می‌توانیم.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقهای مازندران، اظهار داشت: درحال حاضر قراردادی منعقد نشده است چون سرمایه‌گذار نمی‌آید، می‌توانیم قرارداد 30 ساله ببندیم و مشکلی نداریم ولی سرمایه‌گذار نمی‌آید و می‌گوید به دلیل اینکه چند میلیارد سرمایه‌گذاری می‌کنم مالکیت زمین 6 دانگ به من منتقل شود درحالی که از نظر قانونی چنین اختیاری نداریم و جزء انفال و در اختیار ولی فقیه است و ارتباطی با دستگاه اجرایی ندارد.
آب منطقهای مخالفتی با عقد قرارداد اجاره ندارد
موسوی، افزود: از سوی آب منطقهای در سطح استان تا ده سال و در سطح وزارت نیرو تا 30 سال می‌توان اجاره تنظیم کرد، با وزارت نیرو هماهنگی‌ها را انجام دادیم و هیچ مشکلی نداریم اما سرمایه‌گذار پای کار نمی‌آید و انتقال مالکیت می‌خواهد درحالی که انتقال مالکیت منع قانونی دارد ولی قرارداد اجاره مشکلی ندارد و هماهنگی‌ها انجام شده است.
این مسئول، یادآور شد: از دید وزارت نیرو انعقاد قرارداد اجاره مشکلی نیست اما سرمایه‌گذار بابت اجاره تمکین نمی‌کند.
زمین قابلیت طرح در کمیسیون را نداشت
محمدعلی سلیمانی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سوادکوه نیز در گفت و گو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه درخواستی از شرکت فولاد مازندران مبنی بر احداث پروژه‌ای در شهرستان داشتیم و ما طبق روال اداری اولین کاری که انجام دادیم موضوع آزمون خاک بود، گفت: نامه‌ای برای مرکز تحقیقات کشاورزی تنظیم و ارسال کردیم تا نوعیت خاک زمین معلوم شود.
وی، افزود:اگرچه ادعایی مطرح شد مبنی بر اینکه که استعلام اراضی را گرفتند و غیر زراعی بوده و کِشتی در آن صورت نمی‌گیرد ولی ما طبق روال قانون باید این استعلام را انجام می‌دادیم،استعلام را انجام دادیم، کل اراضی بیش از 14 هکتار بود که حدوداً بیش از 13 هکتار به دلیل خاک‌ریزی‌هایی که از قبل صورت گرفته بود و ساختار خاک دستخوش تغییراتی شده بود اعلام نوعیت سخت بود چون نخاله‌ها و ضایعاتی از قبل در زمین ریخته شده بود و قابلیت طرح در کمیسیون را نداشت از این رو مکاتباتی انجام دادیم، جلسات متعددی برگزار شد، استاندار جلسه گذاشت، برای کارهای سرمایه‌گذاری این شرکت و اشتغال زایی که گفته شده است ما نگاه مثبت داشتیم به همین دلیل گفتیم مراحل را طی کنید تا کمکی به شما داشته باشیم.
مراحل قانونی باید طی شود
سلیمانی، تصریح کرد: بحث تولید، اشتغال‌زایی و جذب سرمایه‌گذار برای شهرستان است، یکی از اولویت‌های ما و نگاه مثبت فرماندار نیز همین موارد است از این رو با آنها همکاری خواهیم داشت اما یکسری مراحل و کارهای قانونی باید از سوی شرکت و سرمایه‌گذار انجام شود و برای پیشبرد امورات باید اسناد و مدارک را در سامانه ایران لند بارگذاری و ثبت نام کنند تا مراحل کار طبق روال پیش رود.
وی، خاطرنشان کرد: همچنین استاندار در امور اراضی استان جلسه‌ای برگزار کرد، کارگروه شهرستانی به همراه فرماندار و کارگروه استانی تشکیل داد تا کمکی برای تاسیس این کارخانه و سرمایه‌گذاری و اشتغال شهرستان باشد ولی یکسری کارها باید طی شود.
به دلیل وجود نخاله‌ها زمین باید تعیین تکلیف شود
رئیس جهادکشاورزی سوادکوه با بیان اینکه به دلیل ریختن نخاله‌ها و ضایعات ابتدا زمین باید تعیین و تکلیف شود که مراحل قانونی خودش را دارد، گفت:تقریبا 4 هزار هکتار هم غیرمجاز و خارج از محدوده اعلام کردند که نوعیت خاک در این محدوده زراعی است، گفتیم اگر آن بیش از 13 هکتار ثابت شود که از نظر قانونی قابلیت طرح در کمیسیون را دارد و غیر زراعی اعلام شود ما پیشنهاد دادیم که آن 4 هزار هکتار را در قالب فضای سبز و کاشت درختان غیرمثمر قرار دهیم و کمکی داشته باشیم تا به کمک اعضای کارگروه استانی و شهرستانی برای ادامه کار کمکی داشته باشیم.
خاک به دلیل وجود ضایعات قابلیت آزمایش ندارد
سلیمانی، یادآور شد: درحال حاضر خاک به دلیل ضایعات، نخاله و تفاله‌های معادن و زغالسنگ قابلیت آزمایش و طرح در کمیسیون را ندارد و باید به حالت اول برگردد یا اینکه یکسری کارهایی را انجام دهند و آزمون خاک انجام شود و اگر بعد آن بگویند این خاک غیرزراعی است و غیر زراعی بودن اعلام شود بعد در سامانه ایران لند ثبت نام می‌کنند که نیاز است تا یکسری مدارک را ارائه دهند و سپس طرح در کمیسیون برای تغییر کاربری قرار داده می‌شود.
این مسئول، تصریح کرد: اگر خاک زراعی تشخیص داده شود به طور کل فرایند ممنوع می‌شود ،چون حفظ حقوق بیت‌المال مطرح و وقتی نگهداری بستر تولید در شرایط فعلی را دارد باید از این کار منصرف شوند البته الان در حال انجام است چون واقعا زمین از نظر شکل فیزیکی و در نگاه ظاهری از چرخه تولید خارج شد ولی چند سال قبل زمین زراعی بود و کشت انجام می‌شد.
فعلا مجوزی صادر نشده است
سلیمانی، افزود: فعلا هیچ مجوزی صادر نشده است ولی نگاه مثبت این است که کمکی شود البته باید مراحل قانونی طی شود و به مرحله اداری رود شاید روزنه‌ای برای کمک به آنها باز شود.
به گزارش تسنیم، احداث کارخانه فولاد سوادکوه اگرچه طبع بلندی برای رونق اشتغال هزار نفری در این شهرستان به شمار می‌آید ولی تلاش می‌شود تا سرنوشت کک سازی بر اقبال این طرح جایگزین سایه نیفکند ، تلاش برای موقعیتی که می‌تواند تکانی به وضعیت اشتغال سوادکوه دهد و حتی چرخه فولاد استان را تکمیل کند.
چرخه‌‌ای که برای به سرانجام رسیدنش باید مراحل قانونی را طی کرد، مراحلی که گمان می‌شود خیال آن است که می‌توان در پس صفرهای سرمایه میلیاردی نادیده گرفت اما از آنجایی که قوانین باید برای همه یکسان باشد باید منتظر طی شدن مراحل قانونی بود تا بتوان با قدرت از این طرح سرمایه‌گذاری سخن گفت.
انتهای پیام/
