ریشه‌های رشد ۱۲- درصدی بخش آب و برق؛ از سرمایه‌گذاری عقب‌مانده تا خشکسالی
بر اساس تازه‌ترین آمار رسمی، رشد تولید ناخالص داخلی بخش «تأمین آب، برق» در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با کاهش ۱۱.۸ درصدی مواجه شده است؛ عددی که در مقایسه با سایر بخش‌های اقتصادی قابل توجه بوده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، جدیدترین داده‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد رشد محصول ناخالص داخلی و ارزش افزوده بخش‌های عمده اقتصادی در سه‌ماهه نخست سال 1404 به قیمت‌های ثابت سال 1400 اعلام شده است.
در این میان، بخش تأمین آب، برق با رشد تولید ناخالص داخلی منفی 11.8 درصد رکورددار بیشترین افت در میان بخش‌های اصلی اقتصاد کشور بوده است. این آمار در حالی منتشر می‌شود که در سال گذشته همین بخش از رشد مثبت برخوردار بود. کارشناسان اقتصادی این افت کم‌سابقه را نتیجه ترکیبی از عوامل ساختاری و کوتاه‌مدت می‌دانند.
چرا رشد تامین آب و برق در بهار 1404 منفی شده است؟
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد چند عامل اصلی در کاهش عملکرد این بخش نقش داشته است:
کاهش تولید نیروگاه‌ها: خروج از مدار نیروگاه های برق آبی به دلیل خشکسالی یا ورود برخی نیروگاه‌ها به دوره تعمیرات اساسی در سه‌ماهه ابتدایی سال به کاهش عرضه برق منجر شده است.
تداوم خشکسالی و کاهش منابع آبی: افت ذخایر سدها و کاهش جریان رودخانه‌ها، تأمین آب شرب و صنعتی را با چالش مواجه کرده است.
قیمت گذاری نادرست در بخش صنایع و پرمصرف های خانگی: عدم قیمت گذاری مناسب، برای پر مصرف ها چه در بخش صنایع و چه در بخش خانگی منجر به کاهش ارزش افزوده و عدم توجیه سرمایه گذاری در بخش آب و برق شده است.
پیامدهای اقتصادی
کاهش شدید رشد GDP در بخش تأمین آب و برق تنها محدود به این بخش نیست، بلکه به‌عنوان زیربنای فعالیت‌های اقتصادی، سایر حوزه‌ها را نیز متأثر می‌کند. کاهش این شاخص می‌تواند به افزایش هزینه تولید در صنایع و محدود شدن رشد اشتغال در بخش‌های پایین‌دستی منجر شود.
کارشناسان حوزه انرژی و اقتصاد تأکید می‌کنند که این افت 11.8 درصدی هشداری جدی برای برنامه‌ریزان اقتصادی است. به گفته آنان، کشور نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده در بخش‌های تولید و انتقال انرژی و آب است تا ضمن حفظ پایداری شبکه، پاسخگوی رشد جمعیت و توسعه صنعتی باشد.
راهکارهای پیشنهادی
برای عبور از شرایط کنونی و جلوگیری از تعمیق روند منفی در تولید ناخالص داخلی بخش تأمین آب و برق، کارشناسان بر ضرورت سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های جدید و نوسازی تجهیزات قدیمی تأکید می‌کنند. به باور آنان، گسترش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون خورشیدی و بادی می‌تواند فشار بر شبکه برق را کاهش داده و پایداری تأمین انرژی را در بلندمدت تضمین کند.
از سوی دیگر، مدیریت مصرف آب و برق و اصلاح الگوی مصرف در بخش‌های خانگی و صنعتی همراه با تسریع در اجرای پروژه‌های انتقال آب و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و صنعت، به‌عنوان اقدامات مکمل مطرح می‌شود. اجرای این راهکارها علاوه بر تقویت زیرساخت‌های حیاتی، به رشد پایدار اقتصادی و کاهش آسیب‌پذیری کشور در برابر بحران‌های انرژی و آب کمک خواهد کرد.
انتهای پیام/
