واکاوی برزخ انجیلسی و کوه ۳هزارتنی زباله/ ۲۷سال ترک‌فعل و وقت‌کشی!
انجیلسی، روستای سرسبز بابلکنار، امروز نمادی از ناکارآمدی مدیریتی و کوتاهی چندین دهه‌ای مسئولان است؛ محلی که قرار بود تنها یک سال میزبان زباله‌های شهرستان باشد، حالا پس از ۲۷سال به «بمب ساعتی زیست‌محیطی» شمال کشور تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بابل، روستای سرسبز انجیلسی به عنوان یکی از مناطق بکر مازندران و شمال ایران این روزها حال‌وروز خوشی ندارد و اسیر زباله‌هایی شده که طی سالیان اخیر بارها و بارها وعده جمع آوری آنها داده شده اما در طول 27 سال گذشته فقط شاهد ترک فعل و وقت کشی مسئولان بوده‌ایم، به همین دلیل دفتر خبرگزاری تسنیم در مازندران در میزگردی با حضور مسئولان مرتبط با موضوع، به بررسی آخرین وضعیت این منطقه پرداخت که از نظر خوانندگان تسنیم می‌گذرد.
مهم‌ترین عناوین مطرح‌شده در میزگرد تسنیم
انجیلسی؛ 27 سال بحران زیست‌محیطی و ناکارآمدی مدیریتی
از بهشت گردشگری تا «بهشت زباله‌ها»؛ سقوط روستای سرسبز بابلکنار
میلیون‌ها تن زباله و شیرابه‌های سمی تهدیدی ملی برای مازندران
مدیران کوتاهی کردند، مردم و محیط زیست هزینه دادند
بارش‌های فصلی، رودی آلوده به‌سمت بابلرود و دریای خزر
حکم قضائی برای توقف سایت زباله انجیلسی اجرا نمی‌شود؛ هشدار نماینده مردم بابل
انباشت زباله و بی‌توجهی به محیط زیست؛ انجیلسی بمب ساعتی زیست‌محیطی است
بحران زباله انجیلسی؛ هشداری برای سایر مناطق کشور
رویکرد دانش‌بنیان و فناوری نوین تنها راه‌حل پایدار بحران پسماند
قصور مدیران و تعلل دستگاه‌ها؛ آیا آینده انجیلسی باز هم آلوده خواهد بود؟
داستان منطقه گردشگری و روستای سرسبز انجیلسی با زباله‌ها
ماجرای منطقه گردشگری و روستای سرسبز انجیلسی، امروز بیش از هر زمان دیگری نمادی از ناکارآمدی مدیریتی و بی‌توجهی به محیط زیست است. سال‌ها پیش، پس از کش‌وقوس‌ها و مناقشات فراوان، این روستای زیبا که در منطقه بابلکنار واقع شده است، به‌عنوان محل دپوی زباله شهرستان بابل و شش شهر اقماری آن انتخاب شد. این انتخاب، قرار بود صرفاً موقت و محدود به یک سال باشد و طبق اسناد رسمی فرمانداری بابل، هیچ برنامه‌ای برای دائمی کردن آن پیش‌بینی نشده بود، اما متأسفانه، بر اثر غفلت و کوتاهی مسئولین وقت، این تصمیم موقت به‌تدریج شکل یک بحران بلندمدت به خود گرفت و اکنون، انجیلسی بیش از دو دهه و نیم است که شاهد تخریب محیط زیست و کاهش کیفیت زندگی مردمش است. این روزها، این محل دپوی زباله، 27ساله شده و همچنان شاهد تأثیرات ویرانگر خود بر این منطقه است.
طبق قوانین موجود، جانمایی محل دپوی زباله بر عهده وزارت کشور است و با همکاری جهاد کشاورزی و تحت نظارت سازمان محیط زیست انجام می‌شود. مردم بابلکنار که بیشتر به دامداری، برنج‌کاری، باغداری مرکبات و سایر فعالیت‌های کشاورزی مشغولند، طی این سال‌ها آسیب‌های جبران‌ناپذیری را متحمل شده‌اند. این آسیب‌ها نه تنها از بعد بهداشتی و سلامت انسانی و دام‌ها محسوس است، بلکه اثرات اقتصادی و اجتماعی نیز به وضوح در کاهش درآمد و کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در منطقه مشاهده می‌شود. انجیلسی که روزگاری به‌عنوان یکی از قطب‌های گردشگری و تفریحی شهرستان بابل شناخته می‌شد و قیمت زمین و ملک آن از بسیاری نقاط شهرستان بالاتر بود، امروز با بوی آزاردهنده زباله‌ها، حضور حیوانات موزی و حشرات و آلودگی‌های ناشی از زباله‌های دپو شده، تصویر خود را به‌کلی تغییر داده است. مشتریان و سرمایه‌گذاران دیگر رغبت چندانی به حضور در این منطقه ندارند و کاهش شدید قیمت ملک و زمین، یکی از ملموس‌ترین پیامدهای این بحران است.
در 15 اردیبهشت 1403، ورود زباله به انجیلسی ممنوع اعلام شد، اما میلیون‌ها تن زباله که طی سال‌ها دپو شده بودند، بلا تکلیف باقی ماندند و این مکان به‌نوعی به «بهشت زباله‌ها» و محل تجمع حیوانات موزی و بیماری‌زا تبدیل شد. اعتراضات پی‌درپی مردم، دامداران و فعالان محیط زیست نهایتاً به صدور حکمی قضایی منجر شد که مسئولین و شهرداری را موظف به حل مشکل سایت و احداث تصفیه‌خانه انجیلسی در فرصت یکساله کرد. اما با گذشت یک سال، هیچ اقدام مؤثری انجام نشد و حکم مبنی بر توقف فعالیت سایت در اردیبهشت 1403 اجرا شد؛ هرچند که بحران زباله‌های دپو شده همچنان پابرجاست.
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های موجود، بارش‌های فصلی و جاری شدن شیرآبه‌های زباله است که مانند رودی آلوده در زمین‌های شیب‌دار انجیلسی جاری شده و پس از گذر از مسیرهای طولانی، به بابلرود و در نهایت به دریای خزر می‌رسد. این مسئله نه تنها تهدیدی جدی برای منابع آب و محیط زیست منطقه است، بلکه سلامت مردم، دام‌ها و کشاورزی را نیز به خطر انداخته و پیامدهای زیست‌محیطی آن تا سال‌ها احساس خواهد شد.
این واقعیت نمونه‌ای آشکار از ناکارآمدی مدیریت شهری و استانی و اهمال در اجرای قوانین زیست‌محیطی است و نشان می‌دهد که بحران‌های محیط زیستی تنها با توجه به قوانین، نظارت دقیق و مشارکت جدی مردم و مسئولین قابل حل و فصل هستند. انجیلسی امروز، نه تنها روستای گردشگری بابلکنار، بلکه نمادی از پیامدهای طولانی‌مدت تصمیم‌گیری‌های نادرست در حوزه محیط زیست و خدمات شهری است که می‌تواند هشداری برای سایر مناطق کشور باشد.
به همین منظور، دفتر خبرگزاری تسنیم در استان مازندران اقدام به برگزاری میزگردی جامع و تخصصی با حضور جمعی از مسئولان و مدیران مرتبط با موضوع مدیریت پسماند و محیط زیست شهرستان بابل کرد؛ هدف از این نشست، واکاوی دقیق و همه‌جانبه بحران مزمن سایت زباله انجیلسی بود؛ منطقه‌ای که سال‌ها به عنوان محل دپوی زباله‌های شهرستان بابل و شهرهای اطراف، به معضلی زیست‌محیطی، بهداشتی و اقتصادی تبدیل شده است. در این میزگرد، مسئولان مربوطه به تشریح دلایل طولانی شدن بحران، مشکلات اجرائی و قانونی موجود، و موانع پیش روی ساماندهی این سایت پرداختند و در کنار آن راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای حل مشکل مطرح شد. برگزاری این نشست، تلاشی روشن و شفاف برای به‌روزرسانی وضعیت سایت زباله، بررسی مسئولیت‌ها و اقدام عاجل مسئولان در جهت رفع این معضل جدی بود و هدف نهایی آن، تحقق مدیریت صحیح و پایدار پسماند و پیشگیری از وقوع بحران‌های زیست‌محیطی و انسانی در آینده نزدیک اعلام شد.
خبرنگار تسنیم میزگرد را با طرح سؤالات زیر آغاز کرد و از مسئولان و کارشناسان حاضر در میزگرد خواست با توجه به وضعیت بحرانی این موضوع به آن پاسخ دهند:
علت تبدیل شدن روستای انجیلسی به «بهشت زباله‌ها» چیست و این بحران چه‌مدت طول کشیده است؟
پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی دپوی زباله در انجیلسی برای مردم و کشاورزی منطقه چه بوده است؟
چه‌اقداماتی تاکنون برای توقف فعالیت سایت زباله و حل بحران انجیلسی انجام شده و چه مشکلاتی مانع اجرای مؤثر آنها شده است؟
چگونه بارش‌های فصلی و جاری شدن شیرآبه‌های زباله تهدیدی برای منابع آب و محیط زیست منطقه ایجاد می‌کند؟
نگرانی نسبت به وضعیت زباله‌های دپوشده در سایت انجیلسی
یک کارشناس ارشد محیط زیست در ابتدای سخنان خود در میزگرد تسنیم در پاسخ به این سؤال که علت تبدیل شدن روستای انجیلسی به «بهشت زباله‌ها» چیست و این بحران چه مدت طول کشیده است؟ با نگرانی نسبت به وضعیت زباله‌های دپو شده در سایت انجیلسی هشدار داد و اظهار داشت: گازهای متصاعد شده از این حجم عظیم زباله، به ویژه در فصل گرما، می‌توانند به شدت خطرآفرین باشند. این گازها، اگر با کوچک‌ترین منبع حرارت یا جرقه‌ای تماس پیدا کنند، امکان وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در منطقه را افزایش می‌دهند.
وی با اشاره به شرایط خاص طبیعی انجیلسی افزود: با توجه به جنگلی بودن منطقه و حضور انبوه درختان هیرکانی پهن برگ، احتمال گسترش آتش و تخریب زیستگاه‌های طبیعی چندین برابر می‌شود. این درختان نه تنها سوخت آتش را فراهم می‌کنند، بلکه تنوع زیستی جنگل را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند.
این کارشناس ادامه داد: زباله‌های دپوشده در انجیلسی، عملاً مانند یک بمب خنثی‌نشده عمل می‌کنند و تهدیدی بالقوه برای محیط زیست، سلامت مردم و دامداری‌های اطراف هستند. هرگونه تأخیر در تعیین تکلیف این زباله‌ها می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
وی تصریح کرد که مهم‌ترین خطر این زباله‌ها، تولید شیرآبه‌های سمی و آلوده است که می‌تواند منابع آب سطحی و زیرزمینی منطقه را آلوده کند و به مرور زمان وارد زنجیره غذایی انسان و دام شود. شیرآبه‌های حاصل از این زباله‌ها، اگر تصفیه نشوند، به بابلرود و نهایتاً به دریای خزر راه پیدا می‌کنند و آسیب‌های زیست‌محیطی و اقتصادی شدیدی ایجاد خواهند کرد.
این کارشناس در نقد اقداماتی که تاکنون برای کنترل وضعیت انجام شده است، گفت: اکنون تنها اقدام مسئولان ریختن خاک و آهک بر روی زباله‌هاست، اما این روش به هیچ عنوان بازدارنده نیست. این اقدام ممکن است در روزهای خشک اندکی از انتشار بو جلوگیری کند، اما در بارش‌های فصلی اثرگذاری خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند از نفوذ شیرآبه‌ها به زمین و آب جلوگیری کند.
وی افزود: برای خنثی‌سازی کامل این خطر، نیازمند اقدامات جدی، شامل جمع‌آوری، تفکیک، بازیافت و یا تصفیه تخصصی شیرآبه‌ها هستیم. هرگونه تأخیر در این زمینه، گسترش آلودگی هوا، خاک و آب را تشدید می‌کند و تهدیدی جدی برای سلامت مردم، دام‌ها و اکوسیستم جنگل‌های هیرکانی ایجاد می‌کند.
وی در پایان با تأکید بر ضرورت ورود فوری سازمان‌های محیط زیست، جهاد کشاورزی و شهرداری‌ها به این بحران گفت: سایت انجیلسی یک بمب ساعتی زیست‌محیطی است و اگر به سرعت برای حل آن برنامه‌ریزی و اقدام نشود، پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت. این بحران تنها با مدیریت علمی، اجرای استانداردهای تصفیه و پایش مستمر محیط زیست قابل مهار است.
وضعیت نابسامان سایت‌های دفن زباله بابل
سیدمصطفی میرتبار، فرماندار شهرستان بابل نیز در ادامه این میزگرد تسنیم با اشاره به معضل دیرینه زباله و پسماند در این شهرستان و در پاسخ به این سؤال که که پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی دپوی زباله در انجیلسی برای مردم و کشاورزی منطقه چه بوده است؟ اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی که امروز شهرستان بابل با آن روبروست، موضوع زباله و پسماند است. این مسئله نه تنها مختص بابل بلکه یک معضل استانی است و بسیاری از شهرهای شمال کشور، به ویژه استان‌های مازندران و گیلان، با مشکلات مشابه و فشارهای ناشی از مدیریت نامناسب زباله دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی با تأکید بر وضعیت نابسامان سایت‌های دفن زباله در شهرستان افزود: در زمان حاضر، متأسفانه هیچ محل دفن زباله بهداشتی و استانداردی در بابل وجود ندارد و این باعث شده است که حجم زیادی از زباله‌ها به مناطقی خارج از استان منتقل شود. این موضوع نه تنها هزینه‌های سنگینی را بر دوش شهرداری و دستگاه‌های مسئول تحمیل می‌کند، بلکه پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی قابل توجهی هم ایجاد می‌کند، زیرا انتقال زباله‌ها به مسافت‌های طولانی باعث افزایش انتشار آلاینده‌ها، آلودگی هوا و خطرات بهداشتی می‌شود.
میرتبار در ادامه، ضمن اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی بلندمدت و اقدامات فوری، دو راهکار اصلی برای برون‌رفت از این بحران زیست‌محیطی ارائه کرد. وی گفت: اولین اقدام ضروری، تعیین تکلیف و ساماندهی زباله‌هایی است که طی سال‌های گذشته در سایت انجیلسی دپو شده‌اند. این زباله‌ها اکنون به تهدیدی بالقوه برای سلامت مردم، دامداری‌ها و محیط زیست تبدیل شده‌اند و هرگونه تأخیر در رسیدگی به آنها می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
فرماندار بابل افزود: راهکار دوم مربوط به مدیریت شیرآبه‌های حاصل از بارش‌های فصلی است که از زباله‌های سایت انجیلسی جاری می‌شوند. برای این منظور، مناقصه‌ای برای اجرای طرح‌های تصفیه و جمع‌آوری شیرآبه‌ها باید هر چه سریع‌تر برگزار شود تا از نفوذ این مواد آلوده به زمین‌های کشاورزی، منابع آبی و رودخانه‌ها جلوگیری شود.
وی با اشاره به اهمیت ساماندهی کلی سایت انجیلسی گفت: سایت زباله انجیلسی باید به صورت جامع و استاندارد ساماندهی شود. این اقدام شامل نصب سیستم‌های کنترل بو و شیرآبه، تفکیک زباله‌های قابل بازیافت و غیرقابل بازیافت، احداث لاین‌های دفن بهداشتی و نظارت مستمر بر فعالیت‌های سایت است. تنها از طریق این اقدامات می‌توان جلوی مخاطرات زیست‌محیطی که روز به روز گسترش می‌یابد، گرفته شود.
میرتبار همچنین تأکید کرد که موضوع زباله شهرستان بابل برای مسئولان استانی نیز حیاتی است و استاندار مازندران اهتمام ویژه‌ای برای حل این معضل دارد: با حمایت و نظارت استاندار، تلاش داریم تا اقدامات عملی و اجرایی برای ساماندهی سایت انجیلسی، جمع‌آوری زباله‌های دپو شده و مدیریت شیرآبه‌ها سرعت بیشتری پیدا کند. این موضوع نه تنها سلامت مردم و محیط زیست را تضمین می‌کند، بلکه می‌تواند بازتاب مثبت اقتصادی و اجتماعی برای شهرستان به همراه داشته باشد.
وی در پایان گفت: حل بحران زباله و پسماند در بابل نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی، شهرداری، محیط زیست و مردم است. با برنامه‌ریزی دقیق و اقدام فوری، می‌توان امیدوار بود که این شهرستان دوباره به محیطی پاک، سالم و قابل زندگی برای مردم و دامداران بازگردد.
اجرای دقیق حکم قضائی و ساماندهی وضعیت پسماندهای انباشته در انجیلسی
عباس پوریانی رئیس‌کل دادگستری مازندران نیز در این میزگرد در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی تاکنون برای توقف فعالیت سایت زباله و حل بحران انجیلسی انجام شده و چه مشکلاتی مانع اجرای مؤثر آنها شده است؟، درباره بحران انباشته زباله در سایت انجیلسی بابل، با تأکید بر اهمیت اجرای حکم قطعی دادگاه مبنی بر ممنوعیت ورود زباله جدید به این سایت، بر ضرورت مدیریت فوری و جامع وضعیت موجود تأکید کرد و اجرای دقیق حکم قضائی و ساماندهی وضعیت پسماندهای انباشته در انجیلسی را از مهم‌ترین اولویت‌های دستگاه قضائی استان دانست و هشدار داد که هرگونه تأخیر یا کوتاهی در این زمینه می‌تواند تبعات زیست‌محیطی و بهداشتی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد.
وی ضمن تأکید بر اهمیت رعایت قوانین و مقررات، بر ضرورت همکاری و هماهنگی کامل تمامی دستگاه‌های اجرائی، به‌ویژه وزارت کشور، شهرداری بابل و سایر نهادهای مرتبط، برای شناسایی و معرفی مکان جایگزین مناسب جهت دفن زباله شهرستان تأکید کرد و یادآور شد: هرگونه بازگشت زباله‌ها به سایت انجیلسی نه تنها مغایر با حکم قضائی است، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و محیط‌زیست منطقه محسوب می‌شود.
رئیس کل دادگستری مازندران همچنین به ضرورت تسریع در اجرای پروژه‌های ساماندهی و مدیریت شیرابه‌ها و پسماندهای دپو شده در سایت انجیلسی اشاره کرد و گفت: این اقدامات باید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مشارکت فعال بخش خصوصی انجام شود تا از بروز بحران‌های زیست‌محیطی و انسانی جلوگیری شود؛ عدم اقدام مناسب و به‌موقع، علاوه بر تهدید سلامت مردم و محیط زیست، می‌تواند تبعات قانونی و قضائی گسترده‌ای برای مسئولین محلی به همراه داشته باشد.
یک بحران زیست‌محیطی تمام‌عیار در بابل
ناصر کیایی رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بابل نیز در این میزگرد در واکنش به اظهارات مطرح شده فرماندار با ابراز نگرانی جدی از وضعیت سایت دپوی زباله انجیلسی، اظهار داشت: مهم‌ترین معضل محیط زیستی که امروز شهرستان بابل با آن مواجه است، سرریز شدن شیرآبه‌های زباله‌های دپو شده در سایت انجیلسی است. متأسفانه این معضل، نه تنها تهدیدی جدی برای سلامت مردم و دامداری‌ها محسوب می‌شود، بلکه در سال‌های آینده می‌تواند به یک بحران زیست محیطی تمام‌عیار تبدیل شود.
وی افزود: منطقه انجیلسی به‌دلیل داشتن شیب‌های تند طبیعی، شرایطی دارد که شیرآبه‌های حاصل از زباله‌ها را به مناطق پایین‌دست هدایت می‌کند، این امر باعث می‌شود علاوه بر آلودگی مستقیم زمین‌های کشاورزی، سفره‌های زیرزمینی نیز آلوده شوند و رودخانه‌های منطقه به‌ویژه بابلرود با حجم قابل توجهی از مواد سمی و شیمیایی مواجه شوند. این یک فاجعه زیست محیطی است که در صورت استمرار، آثار آن نه تنها محلی، بلکه ملی خواهد بود.
رئیس محیط زیست شهرستان بابل با تأکید بر نقش بارندگی در تشدید مشکل گفت: شیرآبه‌ها در اثر بارش‌های فصلی، به ویژه در بالادست سایت انجیلسی، چند برابر افزایش پیدا می‌کنند. شدت بارش در این مناطق، فشار مضاعفی بر سیستم ناکارآمد تصفیه‌خانه ایجاد می‌کند و باعث می‌شود حجم عظیمی از مواد آلوده مستقیماً وارد زمین‌ها و منابع آبی پایین‌دست شود. این وضعیت نه تنها بهداشت محیط زیست را تهدید می‌کند، بلکه زندگی کشاورزان و دامداران منطقه را نیز با خطر جدی مواجه می‌سازد.
کیایی با لحنی انتقادی، مسئولیت این وضعیت را متوجه مدیریت شهری دانست و گفت: متأسفانه شهرداری شهرستان بابل در موضوع ساماندهی سایت انجیلسی به شکل آشکار و مکرر ترک فعل کرده است. زباله‌هایی که طی دهه‌های گذشته در این منطقه دپو شده‌اند، بدون هیچ برنامه‌ریزی و اقدام مؤثر باقی مانده‌اند و تصفیه‌خانه موجود نیز نه تنها پاسخگوی حجم فعلی نیست، بلکه حتی توان مقابله با اثرات بارش‌های اخیر را ندارد.
وی ادامه داد: برای حل این بحران، دستگاه قضا اقدام به صدور دستور عاجل کرده و اجرای اصلاح و افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه در سایت انجیلسی را با ضرب‌الاجل هشت ماهه الزام‌آور کرده است. این اقدام قانونی، نشان‌دهنده جدیت نهادهای قضایی در حفظ محیط زیست و سلامت عمومی است، اما این سؤال باقی می‌ماند که آیا مسئولین اجرایی و شهرداری توان و اراده لازم برای اجرای این دستور را دارند یا خیر؟
رئیس محیط زیست بابل ضمن هشدار جدی نسبت به تبعات کوتاهی در این زمینه افزود: اگر مسئولین در مدت زمان تعیین شده اقدام عاجل انجام ندهند، با فاجعه‌ای زیست محیطی مواجه خواهیم شد که نه تنها محدود به انجیلسی و شهرستان بابل نمی‌شود، بلکه پیامدهای آن به صورت زنجیره‌ای، تمام استان مازندران و حتی حوزه دریای خزر را در بر خواهد گرفت. نفوذ شیرآبه‌ها به سفره‌های زیرزمینی، آلوده شدن منابع آبی و تهدید امنیت غذایی، تنها بخشی از تبعات این کوتاهی است.
کیایی در پایان گفت: حل این بحران نیازمند عزم جدی، برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر است. شهرداری باید به سرعت تکلیف زباله‌های دپو شده را مشخص کند، تصفیه‌خانه را اصلاح و گسترش دهد و برنامه‌ای عملیاتی برای پیشگیری از نشت شیرآبه‌ها ارائه دهد. در غیر این صورت، مسئولیت مستقیم هر گونه آسیب زیست محیطی و اقتصادی، بر دوش مدیران فعلی خواهد بود.
واکنش نماینده بابل به بحران زیست‌محیطی انجیلسی
احمد فاطمی نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از این میزگرد با انتقاد شدید از بحران زیست محیطی انجلیسی و با اشاره به حکم قطعی دادگاه مبنی بر تعطیلی سایت زباله انجیلسی، اظهار داشت: منطقه انجیلسی در بابلکنار، قرار بود صرفاً به مدت یک سال میزبان زباله‌های شهرستان بابل باشد و مسئولان وقت متعهد شده بودند که پس از این مدت، محل دفن زباله‌ها به مکان مناسبی منتقل شود. اما متأسفانه و به دلیل غفلت و کوتاهی متولیان امر، این تصمیم موقت به یک بحران 27 ساله تبدیل شد. طی این مدت، مردم منطقه علاوه بر تحمل بوی نامطبوع و مشکلات بهداشتی، صدمات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی قابل توجهی را تجربه کرده‌اند و زندگی روزمره آنها با مخاطراتی جدی مواجه شده است.
فاطمی با انتقاد از تعلل و بی‌توجهی دستگاه‌های اجرایی افزود: سال‌ها طول کشید تا حتی دستوری قضائی برای ساماندهی این سایت صادر شود و حالا با وجود صدور حکم قطعی دادگاه برای تعطیلی سایت، متأسفانه هنوز بسیاری از مراحل اجرایی آن به کندی پیش می‌رود. این وضعیت نشان‌دهنده ضعف مدیریت و کم‌توجهی به مطالبات مردم و الزامات قانونی است.
وی در ادامه بر ضرورت اجرای فوری حکم قضائی و انتقال سایت زباله به مکان مناسب تأکید کرد و گفت: اجرای سریع این حکم نه تنها یک ضرورت قانونی است، بلکه یک الزام اخلاقی و انسانی نیز محسوب می‌شود. سلامت مردم و محیط‌زیست منطقه نمی‌تواند تاوان کوتاهی‌ها و بی‌توجهی‌های گذشته را بدهد. هر تأخیر اضافی، خطرات بهداشتی ناشی از انتشار شیرابه‌های زباله و آلودگی منابع آب زیرزمینی و خاک را افزایش می‌دهد و پیامدهای جبران‌ناپذیری برای ساکنان منطقه به همراه خواهد داشت.
نماینده مردم بابل همچنین با اشاره به اهمیت رعایت عدالت زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: مردم بابلکنار طی سال‌ها متحمل بار سنگین زیست‌محیطی شده‌اند، در حالی که شهرهای دیگر استان از چنین مشکلاتی در امان بوده‌اند. اکنون وظیفه مسئولان استانی و ملی است که با اتخاذ تصمیمات سریع و مؤثر، شرایط را برای جبران این بی‌عدالتی فراهم کنند و مسیر قانونی و اجرایی انتقال سایت زباله را به درستی دنبال کنند.
وی در پایان تأکید کرد: اجرای حکم دادگاه باید بدون تأخیر و به‌طور کامل انجام شود تا مردم منطقه از امنیت زیست‌محیطی برخوردار شوند و دیگر شاهد پیامدهای ناگوار ناشی از تعلل و کوتاهی مسئولان نباشیم. هیچ دلیلی برای ادامه تعلل وجود ندارد و زمان آن رسیده که تصمیمات جدی و عملی برای سلامت شهروندان و حفظ محیط‌زیست منطقه اتخاذ شود.
انباشت میلیون‌ها تن زباله و شیرابه‌ها در انجلیسی
حسن حسن‌نتاج، دیگر نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی، در این میزگرد با قدردانی از دغدغه خبرگزاری تسنیم در برگزاری این جلسه، وضعیت بحرانی سایت زباله انجیلسی را یک تهدید جدی برای سلامت مردم و محیط‌زیست منطقه توصیف کرد و اظهار داشت: انباشت میلیون‌ها تن زباله طی سال‌ها و انتشار شیرابه‌های ناشی از آن، معضلی است که نمی‌توان نادیده گرفت. این حجم عظیم زباله و مواد آلوده، سلامت ساکنان منطقه و اکوسیستم طبیعی انجیلسی و پایین‌دست را به خطر انداخته و پیامدهای بلندمدتی برای کشاورزی، دامداری و منابع آب زیرزمینی به همراه دارد. مسئله‌ای که سال‌هاست انتظار می‌رفت با بررسی کارشناسانه مسئولان و اتخاذ راهکارهای علمی و عملی، کنترل شود، اما متأسفانه تا امروز به طور کامل مورد توجه قرار نگرفته است.
وی با انتقاد صریح از کم‌توجهی برخی دستگاه‌های مسئول، افزود: سال‌ها تعلل و عدم اقدام به موقع، باعث شده تا خطرات زیست‌محیطی و بهداشتی تشدید شود. شیرابه‌های حاصل از زباله‌ها با بارش باران به زمین‌ها و رودخانه‌ها نفوذ می‌کند و ضمن آلودگی منابع آبی، کیفیت زندگی مردم منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. متأسفانه بخش عمده‌ای از این مشکلات قابل پیشگیری بود، اگر اقدامات لازم در زمان مناسب و بر اساس مطالعات کارشناسی انجام می‌شد.
نماینده مردم بابل با اشاره به مسئولیت وزارت کشور در ساماندهی دفن زباله‌ها و مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی، تأکید کرد: وزارت کشور به عنوان متولی اصلی ساماندهی محل‌های دفن زباله در سطح استان، موظف است هر چه سریع‌تر اقدام عملی و مؤثر برای مهار و مدیریت بحران زباله‌ها در بابل انجام دهد. این اقدام باید شامل تعیین تکلیف زباله‌های دپو شده در سایت انجیلسی، اصلاح و گسترش تصفیه‌خانه شیرابه‌ها، و ایجاد مکان‌های دفن بهداشتی و پایدار باشد تا از بروز فجایع زیست‌محیطی بیشتر جلوگیری شود.
حسن‌نتاج با تأکید بر ضرورت نظارت دقیق و اقدام عاجل، خاطرنشان کرد: تأخیر در اجرای اقدامات اصلاحی، مسئولیت قانونی و اخلاقی مسئولان را سنگین‌تر می‌کند. این بحران نه تنها سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، بلکه اثرات اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی نیز دارد، به ویژه برای کشاورزان و دامداران منطقه که زندگی و معیشت آنان با آلودگی زمین‌ها و منابع آب به خطر افتاده است.
وی در پایان با بیان اینکه حل مسئله زباله انجیلسی باید به یک اولویت جدی و فوری تبدیل شود، گفت: انتظار می‌رود دستگاه‌های اجرایی مرتبط با جدیت و سرعت عمل، همراه با مشارکت کارشناسان محیط زیست و دانشگاه‌ها، طرح‌های جامع و پایدار برای جمع‌آوری، مدیریت و دفع بهداشتی زباله‌ها در سطح شهرستان بابل اجرا کنند. تا زمانی که اقدامات عملی و قابل اجرا انجام نشود، مردم و محیط‌زیست منطقه همچنان در معرض تهدید جدی قرار خواهند داشت و این بی‌توجهی، بی‌عدالتی آشکاری نسبت به ساکنان انجیلسی است.
قصور و کوتاهی‌های جدی مدیران در وضعیت بحرانی زباله
علی خضریان، عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی نیز با حضور ویدئوکنفرانسی در میزگرد تسنیم با اشاره به وضعیت بحرانی مدیریت زباله در شمال کشور اظهار داشت: با توجه به بازدیدهای میدانی که از دو شهرستان شمالی کشور، به ویژه بابل و آمل داشتیم، مشخص شد که در مدیریت سایت‌های زباله این دو شهرستان، قصور و کوتاهی‌های جدی از سوی برخی مدیران محلی و حتی مسئولان ملی وجود دارد. این وضعیت نه تنها سلامت مردم را تهدید می‌کند، بلکه تبعات زیست‌محیطی و اقتصادی قابل توجهی نیز به دنبال دارد.
وی افزود: در راستای رسیدگی به این مسائل، کمیته ویژه قضایی تشکیل شده و لازم است که پرونده مدیرانی که نسبت به انجام وظایف سازمانی و قانونی خود کوتاهی کرده‌اند، بدون هیچ‌گونه اغماض مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع صرفاً یک توصیه یا هشدار نیست؛ بلکه ضرورت قانونی و اخلاقی است که باید با قاطعیت دنبال شود تا دستگاه‌های اجرایی متوجه مسئولیت و تعهد خود باشند.
خضریان با تأکید بر اهمیت اقدام فوری گفت: مشاهدات ما نشان می‌دهد که کم‌کاری در مدیریت پسماند در برخی موارد، نه تنها محلی بلکه حتی ملی نیز نمود پیدا کرده است. این قصورها باعث شده که سایت‌های زباله به معضلی فراگیر تبدیل شوند و اگر اقدامات عاجل صورت نگیرد، این بحران نه‌تنها تشدید خواهد شد، بلکه به یک معضل بزرگ و غیرقابل کنترل تبدیل خواهد شد.
وی ادامه داد: نباید اجازه داد که مشکلات زیست‌محیطی به دلیل کوتاهی مدیران، به فاجعه‌ای انسانی و محیط زیستی بدل شود. ضروری است که مسئولان با پاسخگویی دقیق و اجرای فوری تدابیر اصلاحی، اقدامات لازم برای ساماندهی و مدیریت هوشمند سایت‌های پسماند در این دو شهرستان را به انجام برسانند.
خضریان در پایان با لحنی انتقادی خاطرنشان کرد: دستگاه‌های نظارتی و قضایی باید ضمن پیگیری پرونده مدیران کم‌کار، گزارش عملکرد دقیق و اقدامات اصلاحی آنها را به افکار عمومی ارائه دهند. تاخیر در این مسیر نه تنها مشکلات موجود را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد مردم به مسئولان و نظام مدیریتی را نیز تضعیف خواهد کرد.
ورود زباله به سایت انجیلسی ممنوع است
رمضان جمشیدی دادستان بابل نیز در این میزگرد با تأکید بر اجرای حکم قضائی صادره اعلام کرد: ورود زباله به سایت انجیلسی ممنوع است و وزارت کشور موظف به شناسایی و معرفی مکان جایگزین مناسب برای مدیریت پسماند شهرستان بابل است.
وی همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی فوری و اقدام عاجل برای ساماندهی شیرابه‌های دپو شده در این سایت، کنترل جریان آنها به مناطق پایین‌دست و پیشگیری از نفوذ به سفره‌های زیرزمینی تأکید کرد و افزود: پیگیری اجرای این اقدامات نه تنها یک ضرورت قانونی و قضایی است، بلکه یک مسئولیت اخلاقی و اجتماعی نیز محسوب می‌شود و هرگونه تعلل یا کوتاهی می‌تواند به بحران‌های زیست‌محیطی گسترده و آسیب‌های جبران‌ناپذیر منجر شود.
دادستان بابل تأکید کرد: دستگاه قضائی استان مازندران نظارت مستمر خود را بر روند ساماندهی سایت انجیلسی حفظ خواهد کرد و مسئولان اجرائی موظفند ضمن رعایت دقیق قانون، اقدامات فوری برای مدیریت کامل پسماند و جلوگیری از مخاطرات زیست‌محیطی انجام دهند؛ بحران زباله انجیلسی نه تنها یک معضل محلی، بلکه یک مسئله حاد زیست‌محیطی و بهداشتی است که نیازمند توجه فوری، همکاری بین‌بخشی و استفاده از روش‌های علمی و مدرن برای حل و فصل آن است.
رویکردی علمی و مبتنی بر دانش و فناوری‌های نوین در انجلیسی
عبدالرضا دادبود، معاون عمرانی استاندار مازندران، در جمع‌بندی میزگرد خبرگزاری تسنیم درباره بحران زباله‌های سایت انجیلسی بابل و در پاسخ به این سؤال که چگونه بارش‌های فصلی و جاری شدن شیرآبه‌های زباله تهدیدی برای منابع آب و محیط زیست منطقه ایجاد می‌کند؟ با تأکید بر اهمیت اتخاذ رویکردی علمی و مبتنی بر دانش و فناوری‌های نوین، اظهار داشت: مسئله زباله در انجیلسی، اگرچه در طول سال‌ها به یک بحران جدی زیست‌محیطی تبدیل شده، اما با بهره‌گیری از روش‌های دانش‌بنیان و مدیریت هوشمند می‌توان آن را به‌طور مؤثر حل کرد. در این زمینه، اتخاذ تصمیمات شتاب‌زده و بدون شناخت کامل از تمامی ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
وی افزود: حل مشکل زباله انجیلسی تنها محدود به جمع‌آوری و دفن آن نیست، بلکه نیازمند طراحی سیستمی پایدار و مبتنی بر فناوری‌های نوین است که بتواند فرآیند مدیریت پسماند را از ابتدا تا انتها شامل تفکیک، بازیافت، کاهش حجم و کنترل آلودگی‌های ناشی از شیرآبه‌ها تحت پوشش قرار دهد. این مسئله، علاوه بر حفاظت از محیط‌زیست، سلامت عمومی مردم و امنیت غذایی منطقه را نیز تضمین می‌کند.
دادبود با اشاره به نقش بخش خصوصی در ساماندهی سایت زباله بابل گفت: با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، اقدامات اجرایی در سایت انجیلسی آغاز شده و روند فعالی را طی می‌کند. این پروژه با رویکرد مشارکتی و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، می‌تواند علاوه بر مدیریت پسماندهای دپو شده، ظرفیت تولید انرژی از طریق زباله‌های قابل بازیافت و کاهش مخاطرات زیست‌محیطی را نیز فراهم کند.
وی در ادامه بر اهمیت نظارت دقیق و ارزیابی مستمر پروژه تأکید کرد و گفت: اجرای این طرح نیازمند تعامل و هماهنگی بین نهادهای دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و کارشناسان حوزه محیط‌زیست است. تنها از طریق یک برنامه جامع و علمی می‌توان اطمینان حاصل کرد که نه‌تنها بحران فعلی حل شود، بلکه از بروز مشکلات مشابه در آینده نیز جلوگیری شود.
معاون عمرانی استاندار مازندران در پایان اظهار داشت: با توجه به اهمیت حیاتی این موضوع برای سلامت مردم و محیط‌زیست منطقه، انتظار می‌رود تمامی نهادهای مسئول با جدیت، تعهد و شفافیت کامل در کنار بخش خصوصی و کارشناسان علمی، روند ساماندهی سایت انجیلسی را به پیش ببرند تا هرچه سریع‌تر این بحران دیرینه پایان یابد و شاهد احیای محیط‌زیست و کاهش مشکلات زیست‌محیطی شهرستان بابل باشیم.
آینده سایت انجیلسی به کجا ختم می‌شود؟
بحران زباله‌های سایت انجیلسی در شهرستان بابل، که بیش از دو دهه و نیم است به معضلی مزمن و زیست‌محیطی تبدیل شده، نمونه‌ای بارز از پیامدهای کوتاهی، غفلت و ناکارآمدی مدیریتی در سطح محلی و استانی است. آنچه در طول این سال‌ها مشاهده شد، نه تنها شکست در اجرای تصمیمات قانونی و مدیریتی، بلکه بی‌توجهی به سلامت مردم، محیط‌زیست و اقتصاد منطقه بود. انجیلسی، که روزگاری روستایی سرسبز و مقصدی گردشگری برای شهرستان بابل و شهرهای اطراف به شمار می‌رفت، اکنون با زباله‌های انباشته شده، انتشار شیرآبه‌های آلوده، بوی نامطبوع و حضور حیوانات موزی و بیماری‌زا، تصویر خود را به‌کلی از دست داده و تبدیل به نمادی از بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از تصمیم‌گیری‌های نادرست شده است.
مشاهدات میدانی، گزارش‌های کارشناسان و اظهارات مسئولان مختلف نشان می‌دهد که انباشت میلیون‌ها تن زباله و جریان شیرآبه‌های سمی به پایین‌دست، تهدیدی جدی برای منابع آب، سلامت انسان و دام‌ها و فعالیت‌های کشاورزی ایجاد کرده است. هر گونه تأخیر در تعیین تکلیف این زباله‌ها و مدیریت شیرآبه‌ها می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری در حوزه محیط‌زیست و اقتصاد منطقه به همراه داشته باشد. همچنین، ضعف و قصور برخی مدیران اجرایی و کم‌کاری دستگاه‌های مسئول، نشان‌دهنده آن است که بحران‌های زیست‌محیطی تنها با اقدامات فوری، مستمر و هوشمندانه قابل کنترل هستند.
از سوی دیگر، رویکرد علمی و دانش‌بنیان، که توسط معاون عمرانی استاندار مازندران و سایر مسئولان تأکید شد، مسیر اصلی برای حل پایدار این بحران است. طراحی و اجرای سیستم‌های جامع مدیریت پسماند، شامل تفکیک، بازیافت، تصفیه شیرآبه‌ها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، می‌تواند نه تنها بحران فعلی را مهار کند، بلکه از بروز مشکلات مشابه در آینده نیز جلوگیری نماید. مشارکت بخش خصوصی، نظارت دقیق دستگاه‌های دولتی و همکاری کارشناسان محیط زیست و دانشگاه‌ها، مولفه‌های ضروری برای موفقیت این برنامه‌ها هستند و بدون چنین هماهنگی‌ها، هیچ اقدام مقطعی نمی‌تواند به‌طور کامل بحران انجیلسی را حل کند.
حضور نهادهای قضائی و صدور احکام قطعی برای توقف فعالیت سایت و ساماندهی فوری زباله‌ها، نشان‌دهنده اهمیت قانونی و اجتماعی این مسئله است. اجرای دقیق این احکام و همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی، از وزارت کشور گرفته تا شهرداری و سازمان‌های مردم‌نهاد، تنها راه بازگرداندن آرامش زیست‌محیطی و سلامت عمومی به منطقه است. علاوه بر این، نظارت مستمر بر پروژه‌ها و اقدامات اصلاحی، ضرورت حیاتی دارد تا از هرگونه کوتاهی یا سوءمدیریت مجدد جلوگیری شود.
به‌طورکلی، بحران زباله انجیلسی نه‌تنها یک مسئله محلی بلکه یک هشدار ملی برای سایر مناطق کشور است. این بحران نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌های موقت و بدون مطالعه کارشناسی، عدم نظارت مستمر، کم‌کاری مدیران و نادیده گرفتن حقوق زیست‌محیطی مردم می‌تواند منجر به فجایعی شود که آثار آن تا نسل‌ها باقی بماند. بنابراین، ضرورت دارد که با اتخاذ سیاست‌های مدیریت پایدار، اقدامات عاجل و علمی و مشارکت واقعی همه ذی‌نفعان، این بحران برای همیشه مهار شده و شرایط بازگشت زندگی سالم، اقتصادی و زیست‌محیطی به انجیلسی فراهم شود.
در نهایت، سلامت محیط زیست، امنیت غذایی و رفاه مردم، تنها با مدیریت حرفه‌ای، علمی و مسئولانه ممکن است و انجیلسی به عنوان یک نمونه عملی، درسی بزرگ برای همه مدیران و سیاست‌گذاران کشور محسوب می‌شود. با اهتمام جدی مسئولان و اجرای سریع تصمیمات قانونی، امید است که این منطقه سرسبز دوباره به نماد زیبایی، سلامت و زندگی پایدار در شهرستان بابل و استان مازندران تبدیل شود.
انتهای پیام/
