کاوش فصل هفتم ویرانشهر/ کشف رازهای چند هزار ساله دشت فاروج

دکتر میثم لباف خانیکی، عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بجنورد اظهار داشت: هم‌زمان با شروع فصل هفتم کاوش در محوطه تاریخی ویرانشهر فاروج، عملیات گمانه‌زنی محوطه امام مرشد از 7 شهریورماه آغاز شده و تا 7 مهرماه ادامه خواهد داشت.  

وی با اشاره به یافته‌های شش فصل گذشته کاوش در ویرانشهر گفت: نتایج این مطالعات حاکی از آن است که دشت حاصلخیز فاروج در سرچشمه‌های رودخانه اترک، مطابق با گزارش‌های تاریخی، خاستگاه نهضتی بود که منجر به اخراج سلوکیان یونانی و بازگشت ایران به دست ایرانیان شد.

به گفته وی، پهلوانان و فرماندهان اشکانی از همین منطقه برخاستند و زمینه‌ساز خروج بیگانگان از کشور شدند؛ رخدادی که موجب استمرار زبان ایرانی و تداوم آیین‌هایی چون نوروز پس از سقوط هخامنشیان و فتوحات اسکندر مقدونی شد.

لباف خانیکی افزود: دشت فاروج ظرفیت‌های باستان‌شناسی گسترده‌ای دارد و در کنار ویرانشهر، محوطه امام مرشد یکی از مهم‌ترین نقاط تاریخی این منطقه به شمار می‌رود. این محوطه همچنان میزبان آیین‌های کهن چند هزار ساله، از جمله کشتی پهلوانی و مراسم ایرانی ـ اسلامی در ایام محرم و نوروز است.  

وی خاطرنشان کرد: براساس شواهد به‌دست آمده، محوطه امام مرشد از دوره اشکانی مورد استفاده قرار گرفته و شواهد فرهنگی سطحی نشان می‌دهد که سکونت در این مکان تا دوره سلجوقی ادامه داشته است.  

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پایان از مردم و مسئولان منطقه خواست با حمایت از مطالعات باستان‌شناسی و ساماندهی این محوطه، مسیر شکوفایی فرهنگی، گردشگری و اقتصادی شهرستان فاروج و منطقه را هموار کنند.  

گفتنی است براساس منابع معتبر تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی، حضور اشکانیان در شمال خراسان نقشی بنیادین در ساختار سیاسی و فرهنگی ایران‌زمین داشته است.  

پس از فروپاشی هخامنشیان و شکست سلوکیان، شمال خراسان –به‌ویژه گذرگاه‌های کپه‌داغ و آلاداغ– به عنوان خاستگاه اولیه حکومت اشکانیان شناخته می‌شود. این منطقه به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش، نه‌تنها پایگاه نظامی برای دفع تهاجمات اقوام شرقی و حفاظت از فلات مرکزی ایران بود، بلکه به مرکزی برای سازمان‌دهی نیروها و بازسازی هویت ایرانی بدل شد.  

بررسی‌های میدانی پژوهشگران در محوطه‌هایی چون تاس‌تپه و  ویرانشهر فاروج نشان می‌دهد که استقرارهای اشکانی با معماری منحصربه‌فرد قلعه‌ها، ترکیبی از کارکرد نظامی و بازرگانی داشته‌اند. این استحکامات ضمن کنترل مسیرهای تجاری، پیونددهنده شرق و غرب امپراتوری بودند و حضور فعال سیاسی–اجتماعی منطقه را تضمین می‌کردند.  

تأثیر اشکانیان بر شمال خراسان تنها به بُعد نظامی محدود نمی‌شود. استمرار زبان ایرانی، حفظ آیین‌هایی چون نوروز و کشتی پهلوانی، و انتقال این میراث به دوره‌های بعدی، نشان می‌دهد که این خطه نه‌تنها سنگر دفاعی، بلکه قلب تپنده هویت فرهنگی ایران در دوران گذار بوده است.  

انتهای پیام/311/.