دانشگاه‌ها در خط مقدم گفتمان مهدویت/ پاسخ بومی به منجی‌گرایی تحریف‌شده غرب
دانشگاه صرفاً محل آموزش نیست، بلکه پایگاه تولید فکر و تربیت مهدی‌یاورانی است که قرار است در میدان علم، رسانه و فرهنگ، گفتمان مهدویت را به یک جریان زنده و تمدنی بدل کنند، گفتمانی که می‌تواند نسل جوان را به پیشران‌های معنوی و فرهنگی جامعه تبدیل کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، در دنیای امروز که تحولات فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای با شتابی بی‌سابقه در حال شکل‌گیری است، مسئله هویت جوانان و ریشه‌های فکری آنان بیش از گذشته در معرض توجه قرار گرفته است. دانشگاه‌ها به عنوان مراکز اصلی اندیشه‌ورزی، نه تنها نقش محوری در تولید دانش دارند، بلکه بستر پرورش نسل آینده مدیران، اندیشمندان و رهبران جامعه نیز به شمار می‌روند. از همین رو، هر گفتمان فکری و فرهنگی که بتواند در فضای دانشگاهی نهادینه شود، به تدریج به بدنه جامعه منتقل خواهد شد و در مسیر تاریخ آینده کشور اثرگذاری مستقیم خواهد داشت. یکی از این گفتمان‌های راهبردی، گفتمان مهدویت است؛ گفتمانی که برخلاف تصور رایج، صرفاً به یک شعار مذهبی یا آیین خاص محدود نمی‌شود، بلکه ظرفیت تمدنی و اجتماعی بزرگی را در دل خود جای داده است.
مهدویت در فرهنگ شیعی نه فقط یک اعتقاد فردی، بلکه یک جهان‌بینی اجتماعی است که بر مبنای آن، امید به آینده، انتظار فعال، تلاش برای عدالت‌خواهی و آمادگی برای ساخت جامعه مطلوب معنا پیدا می‌کند. این گفتمان می‌تواند به نسل جوان انگیزه‌ای تازه برای تلاش علمی، فرهنگی و اجتماعی بدهد و آنان را از انفعال و سرگردانی نجات بخشد. اگر امروز دانشگاه‌ها بتوانند این گفتمان را به شکل صحیح و عالمانه تبیین کنند، نسل دانشجو نه‌تنها به‌عنوان نیروهای متعهد به آینده انقلاب شناخته خواهند شد، بلکه خود به کنشگرانی فعال در عرصه‌های مختلف تبدیل می‌شوند؛ کنشگرانی که هم از سرمایه علمی برخوردارند و هم از انگیزه‌های معنوی و فرهنگی.
استان هرمزگان به دلیل موقعیت راهبردی، تنوع فرهنگی و ترکیب جمعیتی خاص خود، یکی از نقاطی است که ظرفیت ویژه‌ای برای ترویج گفتمان مهدویت دارد. حضور دانشگاه‌های مختلف در بندرعباس و شهرستان‌های تابعه، جمعیت جوان پرشمار و همچنین بافت اجتماعی پویا، باعث شده است که مهدویت به عنوان یک گفتمان تمدنی در این خطه جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. در سال‌های اخیر، کانون‌های مهدویت دانشجویی در بندرعباس توانسته‌اند فعالیت‌های ارزشمندی را سامان دهند و هسته‌های فکری پایداری ایجاد کنند. اما این حرکت به مرکز استان محدود نمانده و مأموریت آن به شهرستان‌هایی چون میناب، رودان، بندرلنگه، قشم و هرمز نیز گسترش یافته است؛ اقدامی که نشان‌دهنده نگاه شبکه‌ای و جامع به مسئله مهدویت در فضای دانشگاهی هرمزگان است.
این کانون‌ها در سال‌های اخیر، تلاش کرده‌اند تا مهدویت را از یک باور ذهنی و فردی به یک جریان اجتماعی و فرهنگی بدل کنند. تربیت «مهدی‌یاوران» در دانشگاه‌ها، برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاه‌های مهارتی، کرسی‌های آزاداندیشی و نشست‌های گفت‌وگو، تنها بخشی از برنامه‌هایی است که در راستای این هدف دنبال می‌شود. اهمیت این اقدامات در آن است که دانشجویان نه صرفاً شنونده و مخاطب، بلکه خود به بازیگران فعال عرصه مهدوی تبدیل می‌شوند. به‌ویژه زمانی که برنامه‌ریزی برای تربیت 313 مهدی‌یاور به عنوان یک شاخص نمادین مطرح می‌شود، این حرکت رنگ و بوی تمدنی به خود می‌گیرد و از سطح یک فعالیت فرهنگی روزمره فراتر می‌رود.
از سوی دیگر، ورود جدی به عرصه رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی، بخش مهمی از استراتژی کانون‌های مهدویت را شکل می‌دهد. تجربه نشان داده است که نسل جدید بیشترین زمان و انرژی خود را در فضای دیجیتال سپری می‌کند و اگر گفتمان مهدویت نتواند در این میدان حضور مؤثر داشته باشد، میدان به رقبای فکری و فرهنگی واگذار خواهد شد. تولید پویش‌های رسانه‌ای، طراحی پادکست‌ها، برنامه‌های چندرسانه‌ای و حتی فعالیت‌های خیابانی نظیر میزهای پاسخگویی اعتقادی، نشانه‌ای از این تغییر رویکرد است؛ تغییری که تلاش دارد ارتباط زنده و دوطرفه‌ای میان نسل جوان و مفاهیم مهدوی برقرار کند.
البته این حرکت تنها به عرصه فرهنگی و رسانه‌ای محدود نشده است. حضور سازمان‌یافته دانشجویان در آیین‌های دینی مانند پیاده‌روی اربعین، تشکیل موکب‌های دانشجویی و ارتقای برنامه‌هایی نظیر «موعود دانشجویی»، همگی نشان می‌دهد که گفتمان مهدویت در هرمزگان به‌دنبال ساختن هویت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان است. این هویت‌سازی نه‌تنها در سطح فردی و معنوی، بلکه در سطح جمعی و تمدنی نیز معنا پیدا می‌کند.
اما در کنار همه این فرصت‌ها، چالش‌های جدی هم وجود دارد. یکی از مهم‌ترین آنها جنگ روایت‌هاست؛ جریانی که غرب سال‌هاست از طریق سینما، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و ادبیات دنبال می‌کند تا نوعی منجی‌گرایی سکولار و تحریف‌شده را در ذهن جوانان نهادینه کند. در برابر چنین هجمه‌ای، مهدویت تنها با تکرار شعارها نمی‌تواند دوام بیاورد، بلکه نیازمند تولید محتوای حرفه‌ای، روایت‌سازی دقیق و بهره‌گیری از ابزارهای نوین رسانه‌ای است. به همین دلیل، تشکیل مراکز تخصصی نقد و تحلیل رسانه در دانشگاه‌ها اقدامی راهبردی محسوب می‌شود تا دانشجویان علاوه بر مصرف‌کننده، به تولیدکننده روایت‌های اصیل مهدوی نیز تبدیل شوند.
از همه مهم‌تر، پایداری و استمرار این حرکت به ساختار شبکه‌ای آن وابسته است. تشکیل «شبکه مهدی‌یاوران» در سطح استان هرمزگان دقیقاً با همین هدف طراحی شده است؛ شبکه‌ای که مأموریت دارد نیروهای متعهد، دغدغه‌مند و توانمند را شناسایی، آموزش و سازماندهی کند تا فعالیت‌های مهدوی نه به صورت مقطعی، بلکه به شکلی دائمی و پایدار دنبال شود.
تمامی این روندها نشان می‌دهد که مهدویت در فضای دانشگاهی هرمزگان در حال عبور از مرحله نخستین خود و ورود به فاز جدیدی است؛ فازی که در آن، گفتمان مهدویت به‌عنوان یک پروژه تمدنی و اجتماعی در حال نهادینه شدن است. حال پرسش اساسی اینجاست: این حرکت دانشجویی چه برنامه‌هایی برای آینده دارد؟ چگونه می‌خواهد با چالش‌ها و تهدیدهای فرهنگی مقابله کند و در عین حال ظرفیت‌های تازه‌ای برای جوانان بیافریند؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها و بررسی دقیق‌تر ابعاد این حرکت، با ابوالفضل ناظمی‌فر، مسئول کانون مهدویت دانشجویی استان هرمزگان به گفت‌وگو نشستیم.
تربیت 313 مهدی‌یاور در هر کانون
ابوالفضل ناظمی‌فر، مسئول کانون مهدویت دانشجویی استان هرمزگان در این باره با خبرنگار تسنیم به گفت‌وگو پرداخت و اظهار کرد: دانشگاه نقطه شروع گفتمان مهدویت است گفتمانی که نه یک شعار محدود به مناسبت‌ها، بلکه یک جریان اجتماعی پویا و زنده است.
وی با اشاره به رسالت دانشگاه‌ها در ترویج گفتمان مهدویت گفت: دانشگاه صرفاً یک نهاد آموزشی نیست، بلکه مرکز تولید اندیشه و تربیت نیروهای انسانی برای آینده کشور است و اگر قرار باشد مهدویت به‌عنوان یک گفتمان زنده و تمدنی در متن جامعه جاری شود، بی‌تردید نقطه آغاز آن دانشگاه خواهد بود؛ جایی که جوانان به‌عنوان کنشگران اصلی آینده، هم ظرفیت علمی دارند و هم قدرت اجتماعی.
مسئول کانون مهدویت دانشجویی استان هرمزگان در تبیین اقدامات صورت‌گرفته بیان کرد: امروز در تمامی دانشگاه‌های شهر بندرعباس کانون مهدویت فعال است و خوشبختانه این کانون‌ها توانسته‌اند هسته‌های فکری و فرهنگی پایداری ایجاد کنند، اما مأموریت ما تنها محدود به مرکز استان نیست؛ در سال جدید با اولویت شهرستان‌های بندرلنگه، میناب، رودان، قشم و هرمز، تأسیس کانون‌های دانشجویی مهدویت را در دستور کار داریم.
ناظمی‌فر با بیان اینکه این گسترش جغرافیایی موجب می‌شود که شبکه مهدوی استان، همپوشانی کامل‌تری با فضای دانشگاهی پیدا کند و ظرفیت‌های نهفته در مناطق مختلف به میدان بیاید، ادامه داد: سال گذشته هدف‌گذاری ما تربیت 50 مهدی‌یاور در هر کانون بود که با استقبال دانشجویان مواجه شد و توانست نیروهای جوان و دغدغه‌مند را به عرصه بیاورد، اما چشم‌انداز امسال بسیار بلندپروازانه‌تر خواهد بود.
وی افزود: هدف‌گذاری امسال این است که در هر کانون، این تعداد «مهدی‌یاور» تربیت شوند و مهم‌ترین بخش این طرح عدد خاص 313 است، این عدد تنها یک شاخص آماری نیست، بلکه یادآور جایگاه عددی یاران خاص حضرت ولی‌عصر(عج) در منابع روایی است و می‌تواند برای جوانان یک نماد و انگیزه تمدنی باشدچراکه هدف این است؛ دانشجویان نه‌تنها به سطحی از معرفت مهدوی دست یابند، بلکه به نیروهایی توانمند در عرصه‌های علمی، رسانه‌ای، فرهنگی و اجتماعی تبدیل شوند.
تقویت مشارکت اجتماعی و برپایی مجدد کرسی‌های گفت‌وگو در بین دانشجویان
این فعال دانشجویی کانون مهدویت دانشجویی هرمزگان از دیگر محورهای اصلی و مهم در سال جدید به توانمندسازی و آموزش تخصصی در قالب چند اقدام پیش‌بینی شامل برگزاری دوره‌های «تربیت مدرس مهدویت» برای دانشجویانی که قابلیت آموزش و انتقال مفاهیم به دیگران را دارند، برگزاری کارگاه‌های مهارتی ویژه دبیران و اعضای شورای مرکزی کانون‌ها در حوزه‌های مختلف مانند «مدیریت فرهنگی، تولید محتوای رسانه‌ای، آینده‌پژوهی و اندیشه تمدنی و تدوین محتوای آموزشی» متناسب با نیازهای نسل امروز؛ محتوایی که هم پاسخ‌گوی شبهات فکری باشد و هم نگاهی کاربردی به مفاهیم مهدوی ارائه دهد، اشاره کرد.
ناظمی‌فر با بیان اینکه مهدویت یک مسئله فردی صرف نیست، بلکه ماهیتی اجتماعی دارد، اظهار داشت: تلاش ما بر این است که کانون‌ها به کانون‌های گفت‌وگو و تعامل اجتماعی تبدیل شوند، طراحی و اجرای مسابقات علمی ـ فرهنگی با موضوعاتی چون «مهدویت در گفتمان انقلاب اسلامی»، «انتظار فعال» و «آینده‌پژوهی مهدوی»، همچنین برگزاری پیش‌اجلاس‌های استانی با مشارکت اقشار دانشگاهی و فرهنگی از برنامه‌های پیش‌ِرو خواهد بود زیرا به باور ما، گفتمان مهدویت وقتی به قدرت اجتماعی بدل می‌شود که بتواند میدان گفت‌وگو و مشارکت را باز کند.
مسئول کانون مهدویت دانشجویی استان هرمزگان در ادامه یکی از چالش‌های امروز را ارتباط مؤثر با نسل جوان دانست که عمدتاً در فضای رسانه‌ای و دیجیتال زندگی می‌کند و در این رابطه بیان کرد: نوآوری نیز بخشی جدایی‌ناپذیر از این مسیر است از همین رو، کانون‌ها به سمت تولید و ارتباط تعاملی در شبکه‌های اجتماعی رفته‌اند، از طراحی پویش‌های رسانه‌ای و تولید پادکست‌های مهدوی گرفته تا برگزاری نمایش‌های خیابانی و میزهای پاسخگویی اعتقادی، این فعالیت‌ها و روش‌ها علاوه بر جذابیت زمینه ایجاد تعامل واقعی با جوانان را فراهم می‌کند، همچنین ارتباط مؤثر از طریق شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوای تعاملی، بخشی جدانشدنی از استراتژی کانون‌ها خواهد بود.
مشارکت در هویت‌سازی فرهنگی
وی با اشاره به نقش آیین‌های دینی در هویت‌سازی فرهنگی ابرازداشت: در سال گذشته تجربه موفق حضور دانشجویان در موکب‌های اربعین را داشتیم و امسال نیز قصد داریم این حضور را سازمان‌یافته‌تر کنیم، موکب‌های اربعین با مشارکت دانشجویان نه‌تنها نماد هویت فرهنگی دانشگاه‌ها هستند، بلکه بستری برای تربیت اجتماعی جوانان در ذیل فرهنگ مهدوی‌اند، افزون بر این، ارتقای برنامه «موعود دانشجویی» با رویکردی چندرسانه‌ای، کاربردی و مسئله‌محور از دیگر اهداف ما در سال جدید است.
ناظمی‌فر با اشاره به اهمیت جنگ روایت‌ها در عصر جدید یادآور شد: غرب سال‌هاست از طریق هالیوود، صنعت بازی‌های رایانه‌ای و موسیقی جریان‌سازی کرده و نوعی منجی‌گرایی سکولار و تحریف‌شده را در ذهن جوانان نهادینه می‌کند و اگر بخواهیم در این میدان پیروز باشیم، بی‌شک باید به سمت کار رسانه‌ای حرفه‌ای و تخصصی برویم، لذا تشکیل «مرکز تخصصی نقد و تحلیل رسانه» در دانشگاه‌ها یکی از برنامه‌های راهبردی ماست که به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا ضمن تحلیل محتوای تولیدشده در غرب، توان تولید روایت‌های اصیل مهدوی را پیدا کنند.
وی در پایان این گفت‌وگو از حمایت‌های حجت‌الاسلام و المسلمین محمد عبادی‌زاده نماینده ولی‌فقیه در استان، پشتیبانی‌های مسئولان استانی و همراهی و پیگیری‌های مدیران بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان به عنوان پشتوانه گسترش گفتمان مهدویت در دانشگاه‌ها قدردانی کرد و افزود: به‌دنبال ارتقای ساختار شبکه‌ای کانون‌ها هستیم به همین منظور «شبکه مهدی‌یاوران» در دستور کار قرار گرفته که مأموریت اصلی آن شناسایی، آموزش و جذب نیروهای فعال، معتقد و توانمند برای مأموریت‌های بلندمدت خواهد بود، این شبکه قرار است به‌عنوان یک پشتوانه دائمی برای فعالیت‌های مهدوی در استان عمل کند و استمرار و پایداری برنامه‌ها را تضمین کند.
گفت‌وگو از فرنگیس حمزه‌یی
انتهای پیام/864/.
