چندشغله شدن کارگران؛ فرار از فقر یا سقوط در مشاغل کاذب؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در سال‌های اخیر با افزایش فشارهای معیشتی و رشد مداوم تورم، بسیاری از کارگران ایرانی ناچار شده‌اند برای تأمین هزینه‌های زندگی به سراغ چندشغله شدن بروند. اشتغال هم‌زمان در دو یا چند کار، که گاه به فعالیت‌های غیررسمی و کاذب نیز کشیده می‌شود، امروز به یکی از واقعیت‌های تلخ بازار کار کشور تبدیل شده است.

چرا کارگران چندشغله می‌شوند؟

کارشناسان دلایل اصلی چندشغله بودن نیروی کار را ناهماهنگی میان دستمزدها و هزینه‌های زندگی عنوان می‌کنند. بر اساس آمارهای رسمی، حداقل دستمزد مصوب کارگران کفاف کمتر از نیمی از هزینه‌های خانوار را می‌دهد. از سوی دیگر، نبود امنیت شغلی، تأخیر در پرداخت حقوق و هزینه‌های بالای مسکن و درمان، کارگران را وادار کرده است که به سراغ مشاغل دوم و سوم بروند.

حمید حاجی اسماعیلی, فعال کارگری معتقد است که مطابق گزارش میدانی, حدود 60درصد افراد شغل دوم یا سوم دارند. طبیعتاً بحران اقتصادی، تورم، گرانی و مشکلات عدیده در سال‌های اخیر کارگران را مجبور به شغل بعدی کرده است تا بتوانند با درآمدی دیگر از پس هزینه های زندگی بر بیایند. اما یکی از مشکلات این است که کارمندان، کارگران و حتی بازنشستگان اگر شغلی رسمی پیدا نکنند، معمولاً در فعالیت‌های غیررسمی مانند رانندگی، حمل و نقل و دلالی کاری برای خود دست و پا می‌کنند.

حاجی اسماعیلی افزود: بنابراین جنبه اقتصادی چندشغله بودن برای عموم مردم مهم است. چون در سال‌های اخیر درآمد و قدرت خرید آنها بصورت روزانه کاهش یافته که ناشی از ساختار بیمار اقتصاد کشور است.متأسفانه، سیاست گذاران نیز نتوانستند تناسبی بین تورم و حقوق و دستمزد ایجاد کنند و شاهد هستیم که ارزش حقوق‌ها نسبت به تورم روند کاهشی به خود گرفته است.

به گزارش تسنیم, بخش قابل توجهی از این فعالیت‌های جانبی، در قالب مشاغل کاذب و غیررسمی مانند دست‌فروشی، رانندگی در تاکسی‌های اینترنتی، یا کارهای فصلی و خدماتی صورت می‌گیرد. این نوع اشتغال اگرچه درآمد اندکی را نصیب کارگران می‌کند، اما به دلیل نبود بیمه، فقدان امنیت شغلی و استهلاک بالای جسمی، فشار مضاعفی بر زندگی آنان وارد می‌سازد.

چندشغله بودن، علاوه بر کاهش کیفیت کار و بازدهی نیروی کار، پیامدهای اجتماعی نیز دارد. کارگران با ساعات طولانی کار، از زندگی خانوادگی و استراحت کافی محروم می‌شوند و این مسئله سلامت جسمی و روحی آنان را تهدید می‌کند. همچنین افزایش اشتغال غیررسمی می‌تواند تعادل بازار کار و فرصت‌های شغلی پایدار را بر هم بزند.

افزایش حقوق و دستمزدها,بهبود شرایط شغلی،اجرای طرح‌های حمایتی و توجه به سلامت کارگران را می توان به عنوان راهکارها برای کاهش  چند شغله بودن کارگران به کار برد. تنظیم دستمزدها بر اساس نرخ تورم و هزینه‌های واقعی زندگی می‌تواند نیاز به چند شغله بودن را کاهش دهد. ایجاد شغل‌های پایدار و باکیفیت همراه با حمایت‌های اجتماعی از کارگران ضروری است.دولت می‌تواند از طریق ارائه یارانه، تسهیلات ارزان‌قیمت و خدمات اجتماعی، به کاهش فشار اقتصادی بر کارگران کمک کند.ارائه برنامه‌های سلامت و حمایت روانی می‌تواند از تأثیرات منفی چند شغله بودن بکاهد.

کارشناسان معتقدند چند شغله بودن کارگران اگرچه پاسخی به مشکلات اقتصادی است، اما نباید به یک رویه دائمی تبدیل شود. نیاز است که دولت، کارفرمایان و جامعه به طور جدی به مسائل معیشتی کارگران توجه کنند تا شرایطی فراهم شود که آنها بتوانند بدون فشار مضاعف، زندگی باکیفیت و با ثباتی داشته باشند. این اقدام نه تنها به نفع کارگران بلکه به نفع کل جامعه خواهد بود.

کارشناسان معتقدند که حل معضل چندشغله بودن کارگران تنها از مسیر اصلاح دستمزدها و ارتقای کیفیت مشاغل رسمی امکان‌پذیر است. افزایش واقعی مزد متناسب با هزینه‌های زندگی، حمایت‌های بیمه‌ای و رفاهی، و ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار از جمله اقداماتی است که می‌تواند کارگران را از ناچار شدن به فعالیت‌های چندگانه نجات دهد.

انتهای پیام/