از محراب تا میدان؛ مساجد هرمزگان روایتگر عهد خون و اذان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس؛ در فرهنگ دینی، نام «مسجد» یادآور بندگی و کرنش در پیشگاه خداوند متعال است؛ در حقیقت، این مکان برترین محل برای عبادت و تقرب جستن و جایگاه عبادت و پرستش خالصانه خداوند متعال مسجد است،در اهمیت این موضوع همین بس که می‌دانیم مسجد در اسلام، قلب تپنده حیات دین اسلام و جایگاه پیوند آسمان و زمین است و نخستین اقدام رسول گرامی اسلام(ص) در فرصت چند روزه اقامت پیامبر اکرم(ص) خارج از شهر مدینه بعد از هجرت از مکه تاسیس مسجد قبا در روستایی به همین نام بود.

بر طبق پروهش‌های انجام شده، کلمه مسجد حدود 28 مورد در قرآن ذکرشده، 22 بار به صورت مفرد (مسجد) و 6 بار به صورت جمع (مساجد) آن 22 موردی که مفرد آمده 15 موردش مقید به قید(الحرام) است که مراد از همه آنها همان مسجد مخصوص و معروف و مقدس مسجد الحرام در مکه بوده و یک مورد هم مقید به قید (الاقصی) که مراد از آن اولین قبله‌گاه مسلمانان مسجدالاقصی در بیت المقدس می‌باشد در مجموع 15 آیه در قرآن اختصاص به مسجدالحرام دارد که آیات 144 و 149 و 150 سوره بقره در رابطه با تغییر قبله است.

در فرهنگ دینی، مسجد برترین جایگاه عبادت و تقرب به خداست، در ایران نیز مساجد ایرانی بازتابی از هنر و معماری اصیل که علاوه بر کارکرد مذهبی، نقشی سرنوشت‌ساز در شکل‌گیری نهضت اسلامی و بسیج سیاسی مردم ایفا کرد، اما مساجد دیار آفتاب و شرجی و جزایر ایرانی خلیج‌فارس، نه فقط ساختمان‌هایی با گلدسته‌های فیروزه‌ای که قلب تپنده ایمان، خونگرمی و سلحشوری مردم هرمزگان‌اند.

 مساجد هرمزگان؛ از طنین «مرگ بر شاه» تا اعزام عاشقان شهادت

از آغاز مبارزات انقلابی در کشور به دلیل فضای امنیتی حاکم بر استان هرمزگان فعالیت‌ نیروهای مذهبی و مبارزان انقلابی با محوریت مساجد و کتابخانه‌های آن به عنوان قرارگاه جاودان شهیدان آغاز شد. به تعبیری از آغاز نهضت حضرت امام خمینی (ره) تا پایان نیمه اول سال 56 مساجد استان هرمزگان به ویژه مساجد کوفه و فاطمیه اصلی‌ترین پایگاه‌های مبارزه با حکومت پهلوی، برپایی جلسات دینی و مذهبی و سیاسی، شعار‌های انقلابی و تظاهرات مردمی با حضور مرحوم آیت الله‌انواری، مرحوم حجت‌الاسلام عباسی، شهیدان حقانی و دقت، محمد و حسن رزم، محمود فلاحتی، احمد و حسین فرج‌زاده، محمد عبدلی‌زاده، حمید اسلام‌زاده تعدادی از مبارزان انقلابی شهر بندرعباس بوده است.

مساجد پیوند عمیق و ناگسستنی بین مردم و مساجد و همچنین تعهد و از خودگذشتگی آنان در قبال آرمان‌های انقلاب اسلامی دارد که یکی از دیگر از کارکردهای بسیار مهم آن، برافراشته شدن پرچم سپاه اسلام و اعزام آنان به جبهه‏‌های هشت سال دفاع مقدس بوده است، با راه‌اندازی کاروان‌های راهیان نور به مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس، هرساله شاهد حضور این کاروان‌ها از محل مساجد به عنوان مراکز اصلی بسیج مردم و یادمان‎های شهیدان دوران دفاع مقدس و مدافع حرم هستیم.

از طرفی در دوران هشت سال دفاع مقدس، مساجد نه تنها محل اعزام رزمندگان بلکه محور پشتیبانی لجستیکی و روحی آنان بودند، لباس، غذا، دارو و دعای مادران و پدران شهدا از همین نمازخانه‌های ساده اما ریشه‌دار برخاست. پس از هشت سال دفاع مقدس نیز، بسیاری از محافل و اجتماعات مردمی از جمله جلسات قرآنی، سخنرانی‌های مذهبی و کلاس‌های آموزشی اخلاق در ترویج ارزش‌های اسلامی، تقویت روحیه ایمان و شهادت‌طلبی در بین جوانان و نوجوانان بوده که یکی از نمونه‌های بارز آن در دهه 90 نیز تربیت جوانان شهید مدافع حرم بود8 که در همین مکان تربیتی درس ایمان و شهادت طلبی را فراگرفتند و خاطرات زیادی از خود به جا گذاشتند.

 از محراب تا خط مقدم؛ قصه شهیدان هرمزگان با پرچم مسجد

اما در خاطرات شفاهی و وصیت‌نامه بسیاری از شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم، به نقش کلیدی مساجد در پرورش و تربیت خود اشاره شده که نشان می‌دهد در خانه‌ای ا‌ست که مؤمنان با دلشان بنا می‌کنند جانشان از ذکر خدا پر می‌شود و از محرابی که بوی تاریخ و سجده‌های پنهان را دارد، تا گلدسته‌هایی که صدای اذانشان چون نخ نقره‌ای به آسمان وصل است، همه نشانی از خلوت اُنس با خدا، انسان‌سازی، تعمیر دل، آرامش و شورآفرینی است. مانند شهید محمد میرشکاری، شهید عباس بازماندگان قشمی و ده‌ها شهید دیگر نیز که بر این باور بودند انقلاب اسلامی از مسجد آغاز شد و صفوف فشرده نماز جماعت دشمن را می‌لرزاند یا از دل همین مساجد، در دهه 90 جوانانی پرورش یافتند که لباس مدافعان حرم پوشیدند؛ مانند شهید خلیل تختی‌نژاد، فرزند مسجد محله آیت‌الله غفاری بندرعباس.

مساجد هرمزگان از دیار بهشت جنوب تا نخلستان‌های سرسبز حاجی‌آباد، نه فقط ساختمان‌هایی با گلدسته‌های فیروزه‌ای، که قلب تپنده ایمان مردم هرمزگان‌اند. همان‌گونه که شهیدان وصیت کردند، این سنگرها را خالی نگذاریم؛ چرا که پیروزی‌ها از همین محراب‌ها آغاز شده و ادامه راه نیز از همین‌جا روشن می‌شود. شهید «عبدالله جلالی» یادگار ابراهیم و سکینه و زاده نوزدهم تیرماه 1340 روستای زیارتعلی شهرستان رودان است که تا مقطع چهارم متوسطه در رشته اقتصاد تحصیل کرد و بعدها به عنوان بسیجی عازم جبهه‌های نبرد شد.

این شهید فوتبالیست که سی‌ام شهریور سال 1361، در کوشک بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید، در بخشی از وصیت‌نامه و نصایح خود به آشنایان و فامیل که به دیدنش می‌آمدند می‌گفت: «شما نمی‌دانید که جبهه و جنگ چه صفایی دارد، نمی‌دانید خواهر و برادرها در بین راه چگونه ما را بدرقه می‌کنند و می‌گویند شما برای آسایش ما به جبهه می‌روید، دست حق به همراهتان باشد، همه چیز در آن‌جا رنگ خدایی دارد، اگر هم شما نمی‌توانید به جبهه بیایید و در جنگ با دشمن شرکت کنید، سنگر شما مسجد است، مسجدها را خالی نگذارید».

زنده‌نوش ناظری یکی دیگر از شهدای هشت سال دفاع مقدس و یادگار «علی‌ناز و صغرا» که با دسترنج نان پدر در باغ‌های کشاورزی روستای گهکم شهرستان حاجی‌آباد تربیت شد، در وصیت‌نامه اش نوشته است: سنگرهای مقاومت مسجد را رها نکنید؛ زیرا که انقلاب ما از همین مساجد شروع شد و با اتکا به همین نیروی مسجدی به پیروزی رسید و اینک با حضور شما در مساجد این انقلاب تداوم می‌یابد. این شهید هرمزگانی که تا پایان دوره متوسطه در رشته اقتصاد درس خواند و دیپلم گرفت و به عنوان سرباز ارتش راهی جبهه شد، 24 آذر 1362 در منطقه نفت‌شهر بر اثر اصابت ترکش خمپاره به سرش آسمانی شد.

محمد میرشکاری دیگر شهید هرمزگانی است که سال 42 در روستای فاریاب ایسین بندرعباس به دنیا آمد و به عنوان یکی دیگر از حامیان امام خمینی(ره) و نظام اسلامی در وصیت نامه اش ضمن سفارش به نمازجماعت گفته است: برادران عزیز از شما می‌خواهم تا جایی که امکان دارد مسجد را خالی نکنید و نماز را که ستون دین است به جماعت بخوانید چون این نماز جماعت هم انسان را می سازد و هم دشمنان را به لرزه درمی‌آورد دیگر این که باهم متحد می‌شوید.

شهید عباس بازماندگان قشمی یادگار «احمد و هاجر» و زاده یکم شهریور سال 48 در روستای حسین مرادی (گورزانگ) میناب که علاقه زیادی به فراگیری علوم قرآنی و تحصیل در حوزه داشت تحصیلات خود را در رشته علوم قرآن و حدیث تا مقطع کاردانی می‌دهد.

این شهید دوران دفاع مقدس استان هرمزگان نیز درحالی که حدود 17 ساله بوده نیز چهارم دی‌ماه در عملیات کربلای چهار در جزیره ام‌رصاص در حادثه درگیری مستقیم با دشمن به شهادت می‌رسد، در بخشی از وصیت نامه خود نوشته است: برادران و خواهران مساجد را خالی نکنید که انقلاب اسلامی از مسجدها شروع شد و سنگر اصلی مسلمانان مسجد است.

شهید «خلیل تختی‌نژاد» دومین شهید مدافع حرم این استان و دانش‌آموخته دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) نیز یکی از جوانان محله آیت‌الله غفاری بندرعباس و پرورش‌یافتگان مسجد حضرت حمزه(ع) و رابط کانون فرهنگی هنری در این مسجد بود که در شب نوزدهم رمضان سال 1397همزمان با شب لیالی قدر و ضربت خوردن حضرت علی(ع) در سوریه در دفاع از حرم حضرت زینب(س) بدنش در آتش کینه نیروهای تکفیری‌ها سوخت و آسمانی شد.

 و اما مساجد هرمزگان نه فقط محراب عبادت که سنگرهای همیشه بیدار ایمان و مقاومت بوده‌اند؛ از شب‌های پرخروش انقلاب تا صبح‌های خاک‌آلود جبهه‌ها، در وصایای شهیدان این دیار مسجد همواره سنگر است؛ سنگری که انقلاب سال 1357 را رقم زد و روح شهادت را در جوانان دمید، وصیت‌نامه‌های شهیدان این استان نیز یک پیام روشن دارد: «مسجد را خالی نگذارید.» این خانه‌های خدا که انقلاب از محرابشان آغاز شد، پس از جنگ نیز پایگاه ایمان و پرورش نسل‌های بعد مانده‌اند.

 برکات مسجدسازی در کلام آیت‌الله نعیم‌آبادی

در کنار جایگاه مسجد و توصیه شهدا به حفظ سنگرهای مقاومت مسجد نمی‌توان از نقش مرحوم «آیت‌الله غلامعلی نعیم‌آبادی» نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه سابق بندرعباس به عنوان یکی از حمایت‌گران اصلی ساخت مسجد و توسعه و تقویت کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در شهرها و روستاهای این استان یاد نکرد.

وی مسجدسازی را مایه برکت می‌دانست و معتقد بود: توجه به خدا نخستین و اصلی‌ترین کارکرد مسجد است که به سبب آن دروغ، تهمت، درگیری و دیگر گناهان از بین می‌رود، در دنیای امروز که جهل، خرافه، کبر، نفاق و دروغگویی بسیاری از مناطق جهان را فراگرفته و بوی استکبار روح معنویت را در جامعه تصعیف کرده مسجد می‌تواند نقش بسیار موثر در ترویج اندیشه‌های ناب اسلام محمدی و معنویت داشته باشد.

طبق گفته حجت الاسلام «احمد پهلوانی»، مسئول هیئت مدیره موسسه سجادیه از خدمات برجسته آن مرحوم می‌توان به ساخت 400 مسجد در هرمزگان و ایجاد بنای مسجد جامع بندرعباس به عنوان یکی از بزرگترین مساجد جهان اسلام، تأسیس و ساخت حوزه‌های علمیه و تالیف 78 کتاب و حمایت از کانون‌های فرهنگی هنری مساجد و فعالیت‌های دینی اشاره کرد.

شهر بندرعباس بیش از 150 مسجد دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به مساجد جامع بندرعباس، کوفه، فاطمیه، ناصری و مسجد علی بن ابیطالب (ع) اشاره کرد.

مسجد ناصری با قدمتی که به دوره قاجار می‌رسد، یکی از مساجد تاریخی و مکان های دیدنی بندر عباس است این مسجد در سال 1304 هجری شمسی، توسط محمد علی ناصری حیدرآبادی بنا شد و در ساخت بنا از معماری سنتی جنوب الهام گرفته‌اند. برای ساخت سقف مسجد ناصری از نوعی چوب مخصوص به نام چوب صندل استفاده شده است که از هند آورده بودند. از دیگر تزیینات خاص مسجد می‌توان به گچ‌بری‌های آن اشاره کرد.

مسجد علی بن ابیطالب (ع) که از دیرباز محل عزاداری‌ها، جشن‌ها و اعیاد مذهبی است از سال 1372با الگو و معماری کاملا سنتی و اسلامی به دستور آیت‌الله محمد انواری(روحانی و مبارز انقلابی و نماینده استان هرمزگان در مجلس خبرگان رهبری در دوره‌های اول، دوم و سوم) بنا شده است و مسجد فاطمیه بندرعباس که کانون اصلی فعالیت‌های انقلابی در شهر بندرعباس به شمار می‌رود. 

به گزارش تسنیم؛ 31 مرداد هر سال بنام روز جهانی مساجد نامگذاری شده است، سال 1348 در چنین روزی مسجدالاقصی که قبله اول مسلمان جهان است توسط صهیونیست‌ها به آتش کشیده شد.

 گزارش از: فرنگیس حمزه‌یی

انتهای پیام/864