کابوس هفت اکتبر ۲۰۲۳ به بنیامین نتانیاهو رسید

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، با گذشت حدود 23 ماه از عملیات طوفان‌الاقصی و آغاز جنگ در نوار غزه و علی‌رغم تلاش همه‌جانبه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای فرار از مسئولیت شکست‌های هفت اکتبر 2023 سرانجام «متانیاهو انگلمن»، بازرس کل این رژیم نتانیاهو و برخی مسئولان امنیتی و نظامی پیشین را احضار کرد.

این اقدام، که عملاً اولین گام جدی به سوی تشکیل یک «کمیسیون حقیقت‌یاب حاکمیتی» است، پایانی بر ماه‌ها تلاش مذبوحانه نتانیاهو برای مهار تحقیقات و محدود کردن آن به رده‌های نظامی است. بر اساس بیانیه رسمی دفتر بازرس کل، این نهاد در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری جلسات بازجویی فشرده با افراد زیر است:

• بنیامین نتانیاهو: نخست‌وزیر و رئیس کابینه که مسئولیت نهایی شکست راهبردی 7 اکتبر متوجه اوست؛
• یوآو گالانت: وزیر جنگ سابق که در بطن تصمیم‌گیری‌های نظامی پیش و پس از عملیات مقاومت قرار داشت؛
• هرتسی هالوی و آویو کوخاوی: رؤسای سابق ستاد کل ارتش که فرماندهی نیروهای مسلح را در دوره منتهی به این شکست و حین آن بر عهده داشتند؛
• مقامات ارشد شاباک: رؤسای سازمان امنیت داخلی که مسئول اصلی برآوردهای اطلاعاتی نادرست و غافلگیری بزرگ تاریخی این رژیم محسوب می‌شوند.

این فهرست نشان می‌دهد که تحقیقات دیگر محدود به فرماندهان میدانی نخواهد بود و مستقیماً عملکرد «کابینه امنیتی»، فرآیندهای اطلاعاتی معیوب، و سیاست‌های دفاعی فاجعه‌بار در مرز غزه را در بالاترین سطح سیاسی و استراتژیک به چالش می‌کشد.

شکست 7 اکتبر و فرار مقامات اسرائیلی از پاسخگویی 

از همان روزهای نخست پس از عملیات طوفان الاقصی، که به هلاکت حدود 1200 صهیونیست و اسارت بیش از 250 تن دیگر به دست رزمندگان مقاومت فلسطین منجر شد، فشار افکار عمومی و محافل سیاسی و قضایی برای تشکیل یک «کمیسیون تحقیق حاکمیتی» با اختیارات فرا قوه‌ای، کابینه نتانیاهو را تحت فشار قرار داده است. با این حال، نتانیاهو با آگاهی از اینکه چنین کمیسیونی می‌تواند به پایان حیات سیاسی او منجر شود، با تمام قوا در برابر آن مقاومت کرده است.

تاکتیک اصلی او، بهانه قرار دادن «شرایط جنگی» و لزوم حفظ تمرکز فرماندهان بود تا هرگونه تحقیق جامعی را به آینده‌ای نامعلوم موکول کند. همزمان، او تلاش می‌کرد با سوق دادن ارتش و شاباک به انجام تحقیقات داخلی و نمایشی، روایت شکست را مدیریت کرده و با قربانی کردن چند فرمانده نظامی، خود و کابینه‌اش را از زیر تیغ مسئولیت سیاسی برهاند. این استراتژی، تلاشی آشکار برای کنترل روایت شکست و فرار از پذیرش نقش مستقیم خود در ایجاد بزرگ‌ترین بحران امنیتی تاریخ رژیم صهیونیستی بود.

ورود بازرس کل به پرونده

تحقیقات دفتر بازرس کل که از ژانویه 2024 کلید خورده بود، به دلیل همین کارشکنی‌ها و مقاومت سیستماتیک از سوی کابینه و سران ارشد کابینه، برای نزدیک به 15 ماه عملاً در حالت تعلیق قرار داشت. از ابتدا نیز مشخص بود که همچون موارد پیشین از جمله تشکیل کمیته حقیقت‌یاب آگرانات پس از غافلگیری جنگ یوم کیپور 1973 و کمیته حقیقت‌یاب وینوگراد پس از عدم دستیابی به اهداف جنگ در سال 2006، این بار نیز نهایتاً کمیته حقیقت‌یابی برای بررسی عوامل شکست 7 اکتبر 2023 تشکیل خواهد شد.

در طول این مدت نتانیاهو به ارتش و شاباک دستور داد کمیته‌های حقیقت‌یاب داخلی تشکیل دهند. این اقدامات از یکسو برای کاهش فشارها به منظور تشکیل کمیته مذکور بود و از سوی دیگر نیز شکست را به سطح امنیتی و نظامی محدود می‌ساخت.

با این وجود حکم دیوان عالی در ماه آوریل 2025 که کابینه را وادار به تعیین زمانی برای تشکیل کمیته حقیقت‌یاب حاکمیتی می‌ساخت باعث شد این موضوع پشتوانه حقوقی نیز پیدا کند.

در طول ماه‌های اخیر کابینه نتانیاهو دو مرتبه درخواست کرده دیوان عالی مهلت تشکیل کمیته مذکور را تمدید کند و دیوان نیز موافقت کرده است. اما متانیاهو انگلمن با لحنی قاطع و بی‌سابقه، خط و نشان آشکاری برای نخست‌وزیر کشیده است. او در بیانیه‌ خود با اشاره به فشارهای پشت پرده، گفت: «حملات طرف‌هایی که به دنبال فرار از پاسخگویی هستند، ما را از انجام وظایف بازرس کل کشور به حرفه‌ای‌ترین شکل ممکن باز نخواهد داشت.» این بیانیه هشدار می‌دهد پرسش‌های دقیق و طبقه‌بندی‌شده‌ای با مهر «فوق محرمانه» برای این مقامات ارسال شده و هیچ‌کس، حتی نخست‌وزیر، از الزام به همکاری و ارائه اسناد و مدارک معاف نخواهد بود.

تردیدها و چشم‌انداز آینده

با وجود اهمیت این تحول، بسیاری از منتقدان در سرزمین‌های اشغالی همچنان با دیده تردید به آن می‌نگرند. این گروه خاطرنشان می‌کنند قدرت دفتر بازرس کل به مراتب کمتر از یک کمیسیون تحقیق دولتی است و نمی‌تواند احکام الزام‌آور صادر کند. علاوه بر این، این نگرانی جدی وجود دارد که انگلمن، که خود در دوران کابینه نتانیاهو منصوب شده و فاقد سابقه حقوقی مستقل است، ممکن است در نهایت به عنوان یک سوپاپ اطمینان عمل کرده و با تحقیقی کنترل‌شده، مسئولیت سیاسی نتانیاهو در این شکست همه‌جانبه را کمرنگ جلوه دهد.

با این همه، نفسِ کشاندن نتانیاهو و حلقه نزدیکانش به اتاق بازجویی، یک پیروزی نمادین بزرگ برای مخالفان وی و شکستی دیگر برای نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی محسوب می‌شود. این اقدام، جنگ قدرت را در راس هرم سیاسی تل‌آویو علنی‌تر از همیشه کرده و نشان می‌دهد که پیامدهای راهبردی و سیاسی عملیات طوفان الاقصی، همچون یک دومینو، در حال فروریختن ساختارهای قدرت در این رژیم است و کابوس 7 اکتبر، دست از سر معماران جنگ در نوار غزه، لبنان، یمن، کرانه باختری و ایران بر نخواهد داشت.

انتهای پیام/