روایت مرگ تدریجی هویت اقلیمی لرستان/ وداع با آب در سرزمین رودها
خشک‌سالی در لرستان رمق از رودها و سدها ستانده و حجم مخازن سدهای این استان در واپسین روزهای تیرماه فقط ۲۰ درصد پر است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، در لرستان، در میانه چین‌خوردگی‌های باستانی زاگرس، هرچیز ریشه در آب دارد؛ معماری سنگی روستاها، زایش دام‌ها، و کوچ‌های فصلی، اما 1404، سالی بود که روایتِ زمین، خالی از آب، خالی از زندگی، خالی از حافظه شد.
لرستان در سال 1404، دومین جایگاه خشکی را در میان تمام استان‌های کشور در نیم‌قرن اخیر به‌خود اختصاص داد. این آمار نشانی از یک فروریزش بود؛ فروریزش همزمان آب، خاک، معیشت، و هویت اقلیمی.
رودخانه‌هایی که زمانی پیکره اقلیم لرستان را سیراب می‌کردند، حالا خاموش و خشک، چون رگ‌های بسته در بستر خاک مانده‌اند. کشکان، دیگر نه‌تنها نمی‌خروشد، بلکه در پل کشکان، خاک‌خورده، بی‌جان، ترک‌خورده و متروک است.
خشک‌سالی‌های پی‌درپی لرستان را در آستانه فروپاشی بن‌مایه تاریخی‌اش قرار داده‌اند. کاهش بارش‌ها، خشک‌شدن رودخانه‌های فصلی و حتی دائمی، کم‌آبی شدید چشمه‌ها و دشت‌ها، و افت سطح آب‌های زیرزمینی، نه‌تنها کشاورزی و دام‌داری، که بنیاد روانی و اسطوره‌ای زیست‌بوم را نیز تهدید کرده‌است.
در ابتدای سال 1404 آنچه رخ داد، چیزی فراتر از نبودن باران بود. این سال، زخم یک پیوند گسسته بود؛ پیوند آب و خاک. پیوندی که قرن‌ها، بلوط و گندم و انسان را با نخِ باریک چشمه و ریشه و نم باران به هم می‌دوخت، اکنون در آستانه پاره‌شدن بود.
آمارها می‌گویند که بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت، کاهش بیش از 40 درصدی داشته‌اند، اما این کاهش، تنها یک انحراف آماری نیست؛ یک انحراف تمدنی است.
آب رودخانه کشکان، در بسیاری از مقاطع، به خطی مرده بدل شد؛ گویی قلم طبیعت، میان جمله حیات، ناگاه مکثی گذاشته بود. پل کشکان، که روزی صدای خروشان آب را در دل خود حفظ می‌کرد، حالا بر فراز سکوتی ایستاده بود که بوی مرگ می‌دهد.
از سوی دیگر استانی که روزگاری با قوس‌های سبز زاگرس و رودخانه‌های خروشانی، قلب آب و زندگی بود، حالا با کاهش شدید حجم مخازن سدهایش، با خطر کم‌آبی روبه‌رو شده‌است.
داریوش حسن‌نژاد، رئیس شرکت آب منطقه‌ای لرستان، در گفت‌وگو با تسنیم اعلام کرده که مخازن سدهای این استان در حال حاضر تنها حدود 20 درصد پر هستند و این کاهش نسبت به سال گذشته، 35 درصد است.
به‌گفته او حجم کل مخازن سدهای لرستان 208.71 میلیون مترمکعب برآورد شده که از این میزان تا 25 مرداد 1404، 41.85میلیون مترمکعب پر بوده‌است.
رئیس شرکت آب منطقه‌ای لرستان 13 درصد سد مروک، 36 درصد سد ایوشان، 64 درصد سد تنگ هاله، 31 درصد سد خان‌آباد، 24 درصد سد کزنار، و 9 درصد سد حوضیان را هم‌اکنون به‌عنوان پر اعلام کرد.
خشک‌سالی در لرستان نه‌تنها در سدها که بر پوست زمین و نبض درخت و عمق چشمه‌ها نیز سایه انداخته. امسال باران، انگار عهد فراموش‌شده‌اش با کوه و کشت را زیر پا گذاشت و و زمین، بار دیگر به‌جای بذر، ترک به دنیا آورد.
انتهای پیام/ 644/.
