پیاده‌روی اربعین؛ بزرگترین اجتماع انسانی، از منظر تبلیغ بین‌الملل

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، هر سال، با نزدیک شدن به اربعین حسینی، پدیده‌ای عظیم در قلب خاورمیانه شکل می‌گیرد که دنیا را شگفت‌زده می‌کند. دریایی از انسان‌ها، از هر نژاد و ملیت، با هر سن و زبانی، پای پیاده به سمت شهری در حرکتند که هزار و چهارصد سال پیش، شاهد بزرگترین فداکاری تاریخ بود. پیاده‌روی اربعین، دیگر فقط یک مراسم مذهبی نیست؛ این رویداد عظیم، به یکی از قدرتمندترین ابزارهای تبلیغ فرهنگی و بین‌المللی تبدیل شده است.

زیارت اربعین، قدمتی به درازای تاریخ شهادت امام حسین (ع) دارد. نخستین زائر این مسیر، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر (ص) بود که در چهلمین روز پس از عاشورا، خود را به کربلا رساند. این سنت، در طول قرن‌ها، با فراز و نشیب‌های فراوانی روبرو شد.

در دوران حکومت‌های ستمگر، به ویژه رژیم بعث عراق، زیارت امام حسین (ع) ممنوع بود و زائران به سختی می‌توانستند خود را به حرم مطهر برسانند. اما با سقوط صدام حسین، گویی چشمه‌ای جوشید و سیل زائران از سراسر جهان، بار دیگر به سوی کربلا جاری شد. آنچه امروز می‌بینیم، احیای یک سنت دیرینه است که با تکنولوژی و ارتباطات نوین، ابعادی جهانی پیدا کرده است. این پدیده، دیگر محدود به شیعیان عراق و ایران نیست؛ اکنون میلیون‌ها نفر از اروپا، آمریکا، استرالیا و شرق آسیا نیز خود را به این اقیانوس انسانی می‌رسانند.

برای بسیاری از مسلمانان مقیم اروپا و آمریکا، پیاده‌روی اربعین فراتر از یک سفر زیارتی است. این سفر، تجربه‌ای عمیق و چندوجهی است که به آن‌ها حس تعلق خاطر و هویت می‌بخشد. در جوامعی که مسلمانان غالباً در اقلیت هستند و با کلیشه‌های منفی رسانه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، حضور در بزرگترین تجمع انسانی جهان، به آن‌ها حس قدرت و همبستگی می‌دهد.

مریم، دانشجویی از لندن که برای اولین بار تجربه سفر اربعین را دارد ، می‌گوید:در انگلستان، همیشه احساس می‌کردم مسلمان بودن یک بار سنگین است. اما اینجا، وقتی میلیون‌ها نفر را می‌بینی که برای یک هدف مشترک حرکت می‌کنند، متوجه می‌شوی که تنها نیستی و این حس به من قدرت می‌دهد.

برای نسل‌های دوم و سوم مسلمانان که در غرب متولد و بزرگ شده‌اند، اربعین فرصتی برای کشف ریشه‌های فرهنگی و مذهبی است. آن‌ها در این مسیر، با مهمان‌نوازی بی‌نظیر مردم عراق روبرو می‌شوند؛ مردمی که با وجود سال‌ها جنگ و فقر، خانه‌ها، غذا و حتی لباس خود را با زائران غریبه تقسیم می‌کنند. این مهمان‌نوازی خالصانه، تضادی آشکار با چهره‌ای است که رسانه‌های غربی از مسلمانان به تصویر می‌کشند و کلیشه‌های ذهنی آن‌ها را در هم می‌شکند.

احمد، جوانی از آلمان، تجربه خود را این‌گونه بیان می‌کند: در کشور ما، رسانه‌ها از مسلمانان تصویری خشن و عقب‌مانده ارائه می‌دهند. اما در این مسیر، من چیزی جز عشق و مهربانی ندیدم. مردم عراق بدون هیچ چشم‌داشتی به ما خدمت می‌کردند. این تجربه، تصویر ذهنی من را از مسلمانان جهان تغییر داد و به من امید داد که آینده اسلام، آینده‌ای روشن است.

سارا، یک زن فرانسوی که اخیراً به اسلام گرویده، با چشمان گریان از تجربه خود می‌گوید: من پیش از این هرگز چنین اجتماع عظیمی را ندیده بودم. در فرانسه، مسلمانان معمولاً در مساجد محدود می‌شوند. اما در اینجا، همه با هم و به یک هدف حرکت می‌کنند. دیدن این همه انسان که با عشق و بدون خستگی به دیگران خدمت می‌کنند، برای من یک معجزه بود. این راهپیمایی، ایمان من را عمیق‌تر کرد و نشان داد که اسلام واقعی، همان چیزی است که اینجا جریان دارد؛ محبت، ایثار و فداکاری.

علی، دانشجوی پزشکی از سوئد، با لحنی متفکرانه از سفر خود می‌گوید: «در سوئد، همه چیز بر اساس فردگرایی و رقابت است. اما در این راهپیمایی، من چیزی کاملاً متفاوت دیدم. مردم، هر آنچه داشتند را با دیگران تقسیم می‌کردند و هرگز به فکر جبران آن نبودند. این تجربه، نگاه من را به زندگی و موفقیت تغییر داد. فهمیدم که آرامش واقعی در بخشیدن و خدمت به دیگران است، نه در جمع‌آوری ثروت و موفقیت‌های فردی. این پیاده‌روی به من یاد داد که انسان بودن، فراتر از ملیت و مذهب است.

بسیاری از این افراد پس از بازگشت به کشورهای خود، به سفیران اربعین تبدیل می‌شوند. آن‌ها با اشتراک‌گذاری تجربیات خود در شبکه‌های اجتماعی، عکس‌ها و فیلم‌های این سفر را منتشر می‌کنند و پیامی از صلح و محبت را به جهانیان منتقل می‌نمایند. این افراد به طور ناخواسته و از سر عشق و تجربه شخصی، به ابزارهای قدرتمندی برای تبلیغ مثبت اسلام تبدیل می‌شوند.

پیاده‌روی اربعین، تبلیغ عملی اسلام

قدرت واقعی پیاده‌روی اربعین در «تبلیغ عملی» آن نهفته است. این رویداد، با کمترین شعار و بیشترین عمل، آموزه‌های اصلی اسلام را به نمایش می‌گذارد. مهمان‌نوازی مردم عراق، ایثار و فداکاری زائران نسبت به یکدیگر و روحیه برادری و همبستگی در طول مسیر، تصویری عینی و انسانی از اسلام ارائه می‌دهد. این تصویر، به مراتب تأثیرگذارتر از هزاران ساعت تبلیغات حضوری و رسانه‌ای است.

وحدت و همبستگی یکی از برجسته‌ترین پیام‌های اربعین است. در این مسیر، زائران شیعه و سنی، مسلمان و غیرمسلمان، سیاه و سفید، با یکدیگر شانه به شانه قدم برمی‌دارند. این اجتماع عظیم، نمادی از وحدت در عین کثرت است که در جهان پر از تفرقه و درگیری امروز، می‌تواند الهام‌بخش باشد.

پیام جهانی عاشورا نیز از طریق این پیاده‌روی به دنیا منتقل می‌شود. عاشورا، فقط یک واقعه تاریخی برای شیعیان نیست؛ داستان مبارزه با ظلم و ستم و ایستادگی برای عدالت است. این پیامی جهانی است که هر انسانی با هر عقیده‌ای، می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. زائران اربعین، با هر قدم خود، این پیام را زنده نگه می‌دارند.

ظرفیت عظیم پیاده‌روی اربعین برای تبلیغ بین‌الملل، ایجاب می‌کند که به آن به عنوان یک ابزار هوشمند قدرت نرم نگاه شود. این بدان معناست که به جای تمرکز بر تبلیغات مستقیم و شعاری، باید بر تولید محتوای جذاب و تأثیرگذار تمرکز کرد. مستندهای باکیفیت به زبان‌های مختلف، گزارش‌های خبری عمیق، و به اشتراک‌گذاری تجربیات شخصی در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند مخاطبان جهانی را با اربعین آشنا کند.

ایجاد پلتفرم‌های چندزبانه برای انتشار محتوای بصری و متنی از این رویداد، برگزاری نمایشگاه‌های عکس و هنر در کشورهای مختلف و حمایت از تولیدکنندگان محتوا در سراسر جهان، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به معرفی هرچه بهتر این پدیده کمک کند. اربعین، پتانسیل تبدیل شدن به یک «میدان دیپلماسی عمومی» را دارد که می‌تواند تصویری صلح‌آمیز و انسانی از مسلمانان به نمایش بگذارد.

پیاده‌روی اربعین، فراتر از یک زیارت صرف، به یک پدیده اجتماعی، فرهنگی و تبلیغی تبدیل شده است. این رویداد عظیم، به صورت خودجوش و مردمی، ارزش‌های والای انسانی مانند ایثار، همبستگی و عدالت را به نمایش می‌گذارد. برای مسلمانان مقیم غرب، اربعین فرصتی برای بازگشت به ریشه‌ها و کشف هویت است، و برای جهان، پیامی از صلح و محبت به همراه دارد. با توجه به ظرفیت‌های بی‌شمار این مراسم، استفاده هوشمندانه و حرفه‌ای از آن می‌تواند چهره‌ای متفاوت و واقعی از اسلام را به جهانیان معرفی کند و این سفر الهی را از یک مراسم مذهبی به یک پلتفرم جهانی برای صلح و همدلی تبدیل سازد.

یادداشت از: حجت‌الاسلام دکتر محسن اسدی موحد، فعال تبلیغی حوزه بین الملل

انتهای پیام/282