صنعتی که در آن هرکس ساز خودش را می‌زند!
صادرکننده اسباب‌بازی ایرانی معتقد است این صنعت علی‌رغم بهره‌مندی از ظرفیت خوب برای صادرات و اشتغال‌زایی، چندان جدی گرفته نمی‌شود و هرکس ساز خودش را می‌زند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بی‌تفاوتی نسبت به صنایع خلاق، برخی از حوزه‌های این صنایع را در حالت ایستا قرار داده و مانع از رشد و شکوفایی استعدادهای آن شده؛ این در حالی است که صنایع خلاق در ایران طی بیش از یک دهه گذشته تلاش کرده‌اند با عبور از نگاه‌های سنتی و با ارتقای کیفیت، حرفی برای گفتن داشته باشند و حداقل نیاز بازار داخل را مرتفع کنند.
نوشت‌افزار، نمونه‌ای از این صنایع است که با پشتکار تولیدکنندگان توانسته در یک دهه گذشته سهم خود از بازار داخل را افزایش دهد و در برخی از اقلام به صادرات بیندیشد. رشد صنعت نوشت‌افزار نیز در سایه تردیدهای مسئولان رخ داد؛ در حالی که تردیدها به رشد این صنعت در نگاه مسئولان احساس می‌شد، نوشت‌فزار ایرانی کار خود را با دو برند آغاز کرد و حالا پس از گذشت بیش از یک دهه، توانسته با حدود 200 تولیدکننده به کار خود ادامه دهد.
اما این بخت همیشه یار تمام جوانب صنایع خلاق نبوده است. صنعت اسباب‌بازی از جمله این صنایع است که علی‌رغم رشد محسوس در ارتقای کیفیت و ورود نیروهای خلاق به این حوزه، در نگاه مسئولان همچنان جایگاهی ندارد؛ به طوری که هنوز پس از گذشت چند دهه، آمار دقیقی از این حوزه چه از نظر ظرفیت‌های اشتغال‌زایی، میزان تولید، میزان صادرات، گردش مالی و ... وجود ندارد. نگاه دم دستی به اسباب‌بازی، این صنعت را به صنعتی ایستا با چالش‌های متفاوت و متعدد مواجه کرده است؛ این در حالی است که کشورهای مختلف، از جمله برخی ازکشورهای منطقه، با عبور از نگاه سنتی و توسعه این صنعت، توانسته‌اند سهم خود از بازار داخل را افزایش داده و بخش قابل توجهی از نیاز دیگر کشورها را نیز تأمین کنند.
مریم رضوانی، از جمله فعالان صنعت اسباب‌بازی در زمینه صادرات است. او در گفت‌وگو با تسنیم به برخی از مزیت‌های تولیدات ایرانی در منطقه اشاره کرد و از چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان ایرانی در مسیر صادرات گفت. مشروح گفت‌وگوی تسنیم با این فعال صنعت اسباب‌بازی را می‌توانید در ادامه بخوانید:
*تسنیم: صنعت اسباب‌بازی از جمله صنایعی است که آمار و ارقام شفافی در حوزه‌های مختلف ندارد و ظرفیت‌های آن کاملاً مشخص نیست. با توجه به تجربه‌ای که دارید، بفرمایید در حال حاضر صنعت اسباب‌بازی ایران در منطقه از چه جایگاهی برخوردار است و اصلی‌ترین رقبای آن کدامند؟
دقیقا و متأسفانه آمار دقیقی از آمار صادرات اسباب‌بازی وجود ندارد و این موضوع یکی از چالش‌های موجود است که نشان می‌دهد اهمیت خاصی وجود ندارد.
اسباب‌بازی ایرانی؛ گنج پنهان در گمرکات منطقه!
طبق مشاهدات اینجانب می‌توان گفت که در حال حاضر صادرات اسباب‌بازی ایرانی به کشور عراق بسیار خوب و به راحتی و به برخی از دیگر کشورها، از جمله کشورهای آسیای میانه، صادرات به صورت پراکنده انجام می‌شود. صادرات به کشورهایی مانند ترکیه و دبی بسیار کم است؛ در حالی که در این دو کشور ظرفیت بالایی برای واردات وجود دارد.
*تسنیم: صنعت اسباب‌بازی ایران در سال‌های اخیر تلاش کرده که از جهات مختلف توسعه یابد. با توجه به این امر، بفرمایید که واردات اسباب‌بازی ایرانی چه مزیتی برای کشورهای مختلف دارد؟
مزیت‌های واردات اسباب‌بازی ایرانی برای کشورهای مختلف را می‌توان از جهات مختلفی در نظر گرفت. مهمترین و اولین مزیت، نزدیک بودن ایران به کشورهای همسایه است. این امر باعث می‌شود خرید از ایران در مقایسه با کشورهایی مانند چین- که حدوداً 45 الی 50 روز طول می‌کشد تا محصول آنها به دست مشتری برسد- خواب سرمایه کمتری برای مشتری در نظر گرفته شود.
در واقع تجار به سرعت سفارش خود را تحویل می‌گیرند؛ البته به شرط اینکه محدودیت‌های گمرکی و موانعی از این دست برای تولیدکننده و در مسیر صادرات وجود نداشته باشد.
دومین مزیت، همجواری با چندین کشور در همسایگی ایران و نزدیک بودن فرهنگ‌ها و سلیقه‌های مصرف‌کنندگان با یکدیگر است که جذابیت و مطالبه بیشتر برای خرید محصولات ایرانی را برای مشتری منطقه‌ای ایجاد می‌کند.
*تسنیم: مهمترین چالش‌های اسباب‌بازی ایران در بحث صادرات چیست؟
مهمترین موضوع در این زمینه، بحث پرداخت‌های مالی است که مشتریان و تولیدکنندگان را با چالش همراه می‌کند. در واقع تولیدکننده به دلیل تحریم‌ها، نمی‌تواند از روش‌های پرداخت استاندارد جهانی به درستی استفاده کند.
نداشتن استانداردهای بین‌المللی از جمله سی ای اروپایی، از دیگر موانع این مسیر است که سبب می‌شود جایگاه خود را در کشورهایی که قابلیت وارداتی بسیار خوبی دارند از دست بدهد؛ در حالی که بسیاری از محصولات ایرانی از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
از «عدم بازاریابی مناسب در کشورهای دیگر و پیگیری مستمر صادرات» می‌توان به عنوان سومین مانع در این مسیر یاد کرد؛ به طوری که سبب شده که صادرات اسباب‌بازی به صورت نامنظم و پراکنده صورت گیرد.از سوی دیگر، به نظر می‌رسد در نظر مسئولان، اسباب‌بازی یک محصول پیش پا افتاده است و دولت اهمیت چندانی به جایگاه اسباب بازی نمی‌دهد؛ در حالی که به راحتی می‌توان با تولیدات ایرانی بسیاری از محصولات چینی را از صحنه رقابت حذف کرد.
چرا اسباب‌بازی ایران جهانی نمی‌شود؟
موضوع مهم دیگر «بحث قیمت» است. در عین حالی که ما دارای مواد اولیه پتروشیمی هستیم و از نظر انرژی و نیروی انسانی ادعا می‌کنیم که بسیار ارزان‌قیمت است، اما هنوز قیمت بسیاری از محصولات بالاست؛ لذا تولیدکنندگان باید بتوانند ظرفیت تولید خود را بالا ببرند و در عین حال سفارش‌های بالایی از کشورهای حداقل همسایه داشته باشند تا با بالابردن تیراژ تولید، قیمت‌های خوب و رقابتی به مشتریان ارائه دهند.
اسباب‌بازی ایرانی با وجود ظرفیت‌های خوبی که دارد، با وجود شرکت‌های واسطه جهت بازاریابی می‌تواند مسیر خود را در صادرات پیدا کند؛ چون بسیاری از تولیدکنندگان هنوز مستقیم وارد بحث صادرات نشده و متمرکز روی موضوع فروش داخل هستند. اما اگر به موضوع شرکت‌های واسطه اهمیت داده شود و حقوق آنها نادیده گرفته نشود، می‌توانند صادرات بیشتری داشته باشند.
*تسنیم: چطور می‌توان سهم صادرات محصولات ایران را افزایش داد و برای رسیدن به نقطه مطلوب چقدر فاصله داریم؟
به نظر بنده ما در یک نقطه عطف بسیار خوبی قرار داریم. تولیدکنندگان بسیار خوبی در حال حاضر در کشور فعالیت دارند و محصولات خوبی تولید می‌کنند؛ مخصوصاً در زمینه محصولات آموزشی، اما جایگاه خود را هنوز به خوبی نمی‌دانند و بیشتر متوجه بازار داخل هستند.
تولید کنندگان باید علاوه بر بالا بردن کیفیت محصولات و تنوع محصول، نیاز بازار را بیشتر شناسایی کنند و در راستای بازارهای جهانی و متناسب با محصولاتی که در دیگر کشورها تولید می‌شوند، محصولات خود را مدام به‌روز کنند. اگر محصولات را به‌روزرسانی کنند، نه تنها نیاز ما به واردات کمتر می‌شود، بلکه در زمینه صادرات نیز قدرتمندتر وارد عمل خواهیم شد. به عنوان نمونه، ما نباید قالب‌های قدیمی کشوری چون چین را خریداری کنیم که دیگر بازار خود را از دست داده‌اند. اگر خود تولیدکننده ایده جدیدی برای تولید ندارد و قصد دارد که با کپی، محصولی را تولید کند، باید محصول باکیفیت ارائه دهد.
ما نباید از بازار جهانی عقب بیفتم، بررسی و ارزیابی محصولاتی که در کشورهای اروپایی و آمریکا موجود است و مذاکره با کارخانه‌های خارجی، مخصوصاً کشورهای اروپایی، جهت برون‌سپاری و تولید در داخل ایران به منظور تأمین بازار کشورهای حوزه خلیج فارس می‌تواند آنها را ترغیب کند که محصولات خود را در ایران تولید و به کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین کشورهای آفریقایی صادر کنند.
این کار با خرید حق کپی محصولات کارخانجات خارجی محقق می‌شود؛ البته وجود شرکت‌های واسطه‌ای که در خارج از ایران وجود دارند و می‌توانند در بحث تحریم‌ها راهکار ارائه کنند نیز راهگشاست.
در کنار تمام این نکات، آنچه بسیار مهم است و تولیدکنندگان و صادرکنندگان را به تلاش بیشتر تشویق می‌کند، کمک‌ها و حمایت‌هایی است که باید از سمت دولت و دولتمردان صورت بگیرد.
اژدهای چینی در کمین اسباب‌بازی ایرانی
در مجموع باید بگویم، ما نیازمند یک انسجام و نظم‌دهی به سیستم فروش و صادرات هستیم؛ چون به نظر بنده در حال حاضر هر کسی ساز خود را می‌زند و ما حتی آمار درستی از وضعیت صادرات نداریم. از سوی دیگر، حضور ما در نمایشگاه‌های خارجی کمرنگ است؛ به طوری که حتی در بازار عراق- که روزی بازار خوبی داشتیم- ضعیف عمل کرده‌ایم؛ در صورتی که عراق کشور مصرف‌کننده خوبی است، اما درصد بسیار بالایی از واردات آن در حال حاضر از کشور چین است.
شناسایی و تمرکز بر بازارهای خوب منطقه از دیگر نکاتی است که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد. در صورت حمایت، می‌توان به بازار کشوری مانند ترکیه اندیشید که هم توریستی است و هم کشوری است که از طریق آن می‌توان صادرات مجدد داشت. دبی، دیگر کشوری است که ظرفیت خوبی برای ما دارد؛ از این جهت که میزان صادراتش به کشورهای آفریقایی بالاست؛ با این حال چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در صورت تقویت بازارهای صادراتی، تولیدکنندگان نیز تیراژهای خود را بالا می‌برند و قیمت‌ها خود به خود پایین‌تر می‌آید و مسیر صادرات و تقویت بازار داخل هموار می‌شود.
انتهای پیام/
