نگاهی به اهداف فضایی ترکیه در سومالی
هدف اولیه از احداث نخستین پایگاه فضایی در آفریقا، پرتاب موشک و آزمایش موشک‌های دوربرد است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها که ترکیه در اوج یک بحران اقتصادی گسترده و فراگیر قرار دارد، اخبار فراوانی در مورد اهداف بلندپروازانه این کشور در رسانه‌ها منتشر می‌شود. یکی از این خبرها، تاسیس پایگاه فضایی ترکیه در سومالی است.
آژانس فضایی ترکیه (TUA)، اعلام کرده که ترکیه اولین کشوری است که در قاره آفریقا پایگاه فضایی می‌سازد و این تأسیسات که انتظار می‌رود در مجموع 350 میلیون دلار هزینه داشته باشد، برای پرتاب موشک و آزمایش موشک‌های دوربرد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
روزنامه ترکیه گازته سی از جراید نزدیک به حزب عدالت و توسعه نوشته است: حسن شیخ محمود، رئیس جمهور سومالی، در دسامبر 2024 میلادی، در دیدار با همتای ترک خود رجب طیب اردوغان درباره این پایگاه به توافق اولیه دست یافت و انتظار می‌رود روند مناقصه برای این پایگاه فضایی در روزهای آینده آغاز شود و کل پروژه ظرف دو سال تکمیل شود.
یکی از مزایای مهم کشور آفریقایی سومالی برای این پروژه، اراضی پهناور و بیابانی است. به نحوی که بر اساس توافق بین ترکیه و دولت سومالی، منطقه‌ای به مساحت 900 کیلومتر مربع (30 در 30 کیلومتر مربع) در ساحل اقیانوس هند برای این پروژه اختصاص داده شده است.
رسانه‌های نزدیک به دولت اردوغان می‌گویند: این تأسیسات استراتژیک سهم قابل توجهی در اهداف ترکیه در فناوری‌های فضایی و دفاعی داشته باشد. چرا که این پایگاه فضایی نه تنها برای پروژه‌های پرتاب ماهواره و موشک، بلکه برای آزمایش سیستم‌های موشکی دوربرد نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
از مزایای دیگر نیز باید به این اشاره کرد که نزدیکی سومالی به خط استوا و کریدورهای پرتاب اقیانوس آزاد، نیازهای سوخت را به میزان قابل توجهی کاهش داده و دسترسی آسان به مسیرهای مداری را بهبود می‌بخشد. این همان مزیت مهمی است که در سایت‌هایی مانند کورو در گویان فرانسه نیز وجود دارد.
تبلیغات سیاسی یا پیشرفت علمی؟
برخی از منتقدین اردوغان می‌گویند: تاسیس آژانس فضایی ترکیه، اعزام فضانور به شکل مهمان – توریست به فضا و اقداماتی از این دست، غالباً اهداف تبلیغاتی دارد و نمی‌تواند نمونه و مصداقی از فعالیت پیشرفت حقیقی در حوزه علم و توسعه باشد.
با این حال، اردوغان اعلام کرده که این اقدامات در راستای هدفی به نام «قرنِ ترکیه» است. قرن ترکیه همان شعاری است که از دو سال پیش بر زبان اردوغان و اعضای اصلی تیم او افتاده و گفته می‌شود که جمهوری ترکیه، به عنوان یک نظام سیاسی که 102 سال از عمر آن سپری شده، حالت در مسیری است که باید صد سال آتی را از آنِ خود کند!
ترکیه دارای یک نقشه راه فضایی 10 ساله است که از سال 2021 میلادی، کار بر روی آن آغاز شده و قرار است تا پایان سال 2026 میلادی، ترکیه در جایگاهی قرار بگیرد که به شکل مستقل، امکان پرتاب استقرار ماهواره را به دست بیاورد.
نقشه راه 10 ساله آژانس فضانوردی ترکیه 10 هدف استراتژیک را تعریف کرد، از جمله توسعه ماهواره، سیستم موقعیت‌یابی منطقه‌ای، ایجاد یک پایگاه فضایی، ماموریت فضانوردان، تحقیقات آب و هوای فضا و موارد دیگر.
برای سال 2026 چنین برنامه‌ریزی شده که تکمیل فضاپیمای AYAP-1 و پرتاب به مدار ماه و پس از آن، احتمالاً یک ماموریت فرود نرم مریخ‌نورد (AYAP-2) ممکن شود. تحکیم زیر ساخت‌های تولید ماهواره تحت یک اکوسیستم داخلی یکپارچه، پرورش فناوری‌های ماهواره‌ای رقابتی در سطح جهانی، از دیگر اهداف نقشه راه مزبور است. همچنین پرتاب ماهواره‌های رصدی Göktürk‑3 و Göktürk‑1Y برای حدود سال‌های 2026-2028 برنامه‌ریزی شده‌اند.
در ادامه تلاش برای یک قابلیت پرتاب داخلی با استفاده از موشک‌های هیبریدی و سوخت مایع، با برنامه‌ریزی یک وسیله نقلیه با ارتفاع متوسط که انتظار می‌رود تا سال‌های 2028-2029 بر اساس فناوری موشک J-600 انجام شود.
مهمترین بخش این نقشه راه، ایجاد یک منطقه توسعه فناوری فضایی، افزایش آگاهی عمومی و آموزش حداقل 10 هزار متخصص در طول 10 سال برای ایجاد سرمایه انسانی در صنایع فضانوردی ترکیه است.
البته این موضوع نیز برای ترکیه اهمیت حیاتی دارد که توان موشکی خود را در سالیان آتی افزایش دهد. در نتیجه بخشی از برنامه‌های آزمایش موشک و اعتبارسنجی سیستم‌ها در شرایط واقعی بر فراز اقیانوس هند، تنها در سومالی امکانپذیر خواهد بود.
روزنامه دیلی صباح از جراید نزدیک به حزب عدالت و توسعه ترکیه اعلام کرده که تاسیس پایگاه فضایی، مکمل استراتژیک همکاری‌های موجود بین ترکیه و سومالی خواهد بود. چرا که این پایگاه فضایی، پیوندهای موجود در زمینه دفاع، زیرساخت‌ها، همکاری‌های دریایی و انرژی را گسترش می‌دهد و یک همکاری جامع بین ترکیه و سومالی را بر اساس منافع اقتصادی و امنیتی متقابل تشکیل می‌دهد.
بر اساس گزارش‌های متخصصین مطالعات امنیت ملی ترکیه و به ویژه کارشناسان «اندیشکده مطالعات سیاسی – اجتماعی ستا» حضور بیشتر در شاخ آفریقا و اقیانوس هند، یکی از مهمترین اهداف ترکیه است.
لذا تاسیس پایگاه فضایی در سومالی، به ترکیه کمک می‌کند تا از طریق فناوری، روابط تجاری، نفوذ دریایی و قدرت نمایی صلح منطقه‌ای، قدرت خود را در منطقه به نمایش بگذارد و نقش میانجیگری در بحران‌هایی مانند اختلاف مرزی اتیوپی و سومالی را پیش ببرد.
ترکیه به طور ویژه در آفریقا، به دنبال ارتقای موقعیت منطقه‌ای در رقابت با سایر بازیگران است. همزمان با گسترش نفوذ قدرت‌های جهانی در آفریقا، ترکیه از این سرمایه‌گذاری برای تثبیت خود به عنوان یک بازیگر جدی در فناوری پیشرفته و دفاع در منطقه اقیانوس هند استفاده می‌کند.
ترکیه، پل روابط سومالی و جمهوری آذربایجان
همزمان با اعلام خبر تاسیس پایگاه فضایی ترکیه در سومالی، روابط این کشور آفریقایی با جمهوری آذربایجان نیز در مسیر تازه‌ای قرار گرفته و دستگاه دیپلماسی ترکیه در این زمینه، نقش جاده صاف کن را بر عهده گرفته است.
در دیدار بین جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان و عبدالسلام عبدی علی وزیر امور خارجه و همکاری‌های بین‌المللی سومالی در باکو، هر دو وزیر از سیاست خارجی ترکیه تعریف و تمجید کردند و عبدالسلام عبدی علی با تأکید بر پیوندهای عمیق بین ترکیه و سومالی گفت: «ترکیه، آذربایجان و سومالی می‌توانند در اکتشاف منابع طبیعی در کشور ما، با یکدیگر همکاری کنند.»
بایراموف نیز گفت: «روابط محکمی بین ترکیه و سومالی وجود دارد. با توجه به مشارکت استراتژیک آذربایجان با ترکیه، فرصت‌های همکاری بین سه کشور مورد بحث قرار گرفت.»
وزیر امور خارجه و همکاری‌های بین‌المللی سومالی، از آذربایجان به خاطر کمک‌هایش به سومالی در بخش‌های انرژی و نفت تشکر کرده و در ادامه افزود: «سومالی تجربه غنی در کشاورزی دارد. ما می‌خواهیم همکاری با آذربایجان را در این زمینه نیز توسعه دهیم. دولت آذربایجان فرصت‌های تحصیلی را برای دانشجویان سومالی فراهم می‌کند. این دانشجویان در اکتشاف منابع طبیعی آینده کشورمان نقش خواهند داشت. ما همچنین همکاری گسترده‌ای در زمینه‌های دفاعی و امنیتی داریم.»
ترکیه با 49 کشور آفریقایی توافق‌نامه همکاری تجاری و اقتصادی، با 32 کشور توافق‌نامه ترویج و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری، با 17 کشور توافق‌نامه اجتناب از مالیات مضاعف، با 35 کشور توافق‌نامه چارچوب نظامی، با 21 کشور توافق‌نامه همکاری آموزش نظامی و با 29 کشور توافق‌نامه همکاری صنایع دفاعی امضا کرده است.
همزمان با برجسته‌سازی خبر تاسیس پایگاه فضایی ترکیه در سومالی، روزنامه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه، چندین گزارش درباره توسعه روابط اقتصادی ترکیه و آفریقا منتشر کردند.
روزنامه آکشام درباره این موضوع نوشت: «حجم تجارت ترکیه با آفریقا تقریباً 9 برابر شده است و از 4.3 میلیارد دلار در سال 2002 به 36.6 میلیارد دلار تا پایان سال 2024 رسیده است. همچنین سرمایه‌گذاری‌های ترکیه در آفریقا از 67 میلیون دلار در سال 2003 به 10 میلیارد دلار در سال 2024 افزایش یافته است. علاوه بر این، پیمانکاران ترک تا پایان سال 2024، 2031 پروژه در آفریقا به ارزش 97 میلیارد دلار انجام داده‌اند».
در پایان لازم است به این نکته نیز اشاره شود که خبر مزبور به آغاز احداث نخستین پایگاه فضایی آفریقا توسط ترکیه، در رسانه‌ها و روینامه‌های منتقد و مخالف حزب حاکم، بازتاب چندانی نداشت و از کنار آن گذشتند.
انتهای پیام/
