افزایش شوری آب قم/ تامین ۷۰ درصد منابع آبی از خارج

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، مهدی نظرزاده امروز در نشست خبری با موضوع "بررسی وضعیت مصرف آب در استان، برنامه‌ها و اقدامات شرکت در حوزه توسعه زیرساخت‌های آب و فاضلاب بویژه در طرح نهضت ملی مسکن، نحوه مدیریت تأمین آب در روستاها و همچنین شیوه محاسبه تعرفه‌های آب" که در ستاد مرکزی شرکت آب و فاضلاب استان قم برگزار شد، با اشاره به اینکه حدود 70 درصد منابع آبی مورد استفاده استان از خارج از قم تأمین می‌شود اظهار داشت: آبی که از سرشاخه‌های دز به استان قم تخصیص یافته، قرار بود نیاز استان را تا افق 1419 و 1420 پوشش دهد. اما با افزایش مصرف و تغییر تخصیص‌ها، این افق به سال 1403 کاهش یافته و دیگر پاسخ‌گوی نیازها نیست.

نظرزاده گفت: کل تخصیص آب از سرشاخه‌های دز به سمت قم، حدود 181 میلیون مترمکعب در سال در نظر گرفته شده بود. از این میزان، 144 میلیون مترمکعب سهم استان قم است و بقیه به شهرهای پیش از قم در استان‌های مرکزی و اصفهان تعلق دارد. در مرحله اول، از این 144 میلیون، 113 میلیون مترمکعب برای مصارف شرب و 41 میلیون مترمکعب برای صنعت تخصیص داده شده بود. به مرور زمان، به دلیل افزایش مصرف و نیازهای صنعتی، تخصیص صنعت افزایش یافت. در حال حاضر، صنعت موظف شده با اجرای برنامه هفتم توسعه، مصارف غیرشرب خود را جدا کرده و آب صرفاً برای نیازهای شرب مصرف شود. 

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم بیان کرد: برنامه‌ای با عنوان «پروژه علاج‌بخشی منابع آب قم» در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای قرار دارد که هدف آن، کنترل سیلاب‌ها، جلوگیری از رسوبات و هدایت تدریجی آب به سامانه اصلی انتقال است. این پروژه، امکان ذخیره‌سازی و مدیریت بهتر منابع آبی را فراهم خواهد کرد.

وی با اشاره به طرح نهضت ملی مسکن، عنوان کرد: اجرای این طرح حدود 27 میلیون مترمکعب به نیاز آبی شهر قم اضافه خواهد کرد که تلاش می‌کنیم بخشی از این نیاز را از طریق منابع یادشده تأمین کنیم.

نظرزاده در خصوص وضعیت کیفی آب در استان تصریح کرد: در حال حاضر، کیفیت آب از نظر استانداردهای بهداشتی مورد تأیید است و شهروندان بدون نگرانی می‌توانند از آن استفاده کنند. با این حال، نسبت به سال گذشته، میزان شوری آب افزایش یافته است. علت این افزایش، کاهش میزان تخصیص منابع آب سطحی به استان است؛ به‌گونه‌ای که در شرایط کمبود، ناچار به افزایش استفاده از آب چاه‌ها و منابع شورتر هستیم.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم ادامه داد: سال گذشته نیز اعلام شد که در صورت تأمین کامل سهم تخصیص، می‌توان منابع کیفی‌تر را برای مناطق خاص حفظ کرد. به عنوان مثال، در مناطقی مانند جاده قدیم، کمربندی، جمکران و بخش‌هایی از صنایع، تلاش شده است آب چاه‌های خالص مورد استفاده قرار گیرد و آب سرشاخه‌ها به این نقاط وارد نشود.

وی همچنین افزود: در مناطق شهری مانند پردیسان شهرک قدس و مسیر شبکه تا روبه‌روی محل، به دلیل محدودیت‌های فنی امکان اختلاط زیادی بین منابع آب وجود ندارد و بخش عمده‌ای از این مناطق از باکیفیت‌ترین منابع تغذیه می‌شوند. هرچند در برخی مواقع برای تأمین کامل نیاز، آب مخلوط با منبع پانزده خرداد نیز وارد شبکه می‌شود که این موضوع می‌تواند باعث افزایش نسبی شوری شود.

نظرزاده با اشاره به اهمیت اجرای پروژه علاج‌بخشی منابع آب در استان اذعان کرد: امید است با کاهش مصرف و پیگیری جدی پروژه علاج‌بخشی، بتوان بخشی از نیاز آبی را از منابع باکیفیت‌تر تأمین کرد و استفاده از منابع شورتر مانند چاه‌ها کاهش یابد.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم با اشاره به وضعیت بحرانی فاضلاب در استان بیان کرد: پوشش فاضلاب در قم حدود 42 درصد است، در حالی که این رقم در سطح کشور به 56 درصد و در کلان‌شهرها به حدود 75 درصد می‌رسد. به‌طور کلی، در زمینه توسعه شبکه فاضلاب، استان قم با عقب‌ماندگی 12 ساله مواجه است.

وی خاطرنشان کرد: مدیریت استان به‌ویژه استاندار و نمایندگان مجلس پیگیر تسریع در اجرای پروژه‌های فاضلاب هستند و نهایت تلاش خود را در این زمینه به‌کار گرفته‌اند. در سفر اخیر ریاست محترم جمهوری نیز مصوبات خوبی برای بهبود شرایط فاضلاب در قم تصویب شده است. هرچند پروژه‌ها زمان‌بر هستند، امیدواریم دست‌کم طی 4 سال آینده، نتایج ملموسی برای مردم حاصل شود.

نظرزاده در خصوص اولویت‌بندی مناطق مختلف استان برای اجرای شبکه فاضلاب عنوان کرد: تقریباً هیچ نقطه‌ای از قم نیست که نیاز فوری به اجرای فاضلاب نداشته باشد. با این حال، اگر بر اساس اولویت واقعی بخواهیم تصمیم‌گیری کنیم، منطقه انسجام در صدر قرار دارد. این منطقه دارای تراکم جمعیتی بالاست و بافت آن قدیمی است. در بسیاری از آپارتمان‌ها امکان حفر چاه وجود ندارد و این مسأله می‌تواند مشکلات سازه‌ای نیز ایجاد کند. در ادامه، مسیر 15 خرداد و نواحی جدیدتر نیز به دلیل قرار داشتن در مسیر خط اصلی انتقال فاضلاب شرق قم، در اولویت اجرا قرار دارند. این خط از انتهای عماریاسر تا انسجام امتداد یافته و تاکنون حدود 6 کیلومتر از محدوده ولیعصر تا بلوار کبیری پیش رفته‌ایم. تلاش داریم که این مسیر را از عرض پیامبر اعظم عبور داده و تا ورودی انسجام ادامه دهیم.

به گفته مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم، اولویت بعدی، بلوار غدیر و محدوده پرتراکم منطقه 4 است. این ناحیه شامل مجتمع‌هایی با 20 طبقه و ساختمان‌های سنگین است که فاقد چاه جذبی بوده و نیاز فوری به شبکه فاضلاب دارند. در حال حاضر، پروژه از دو نقطه آغاز شده است؛ یک‌سو تا میدان نماز و سوی دیگر تا خیابان 37 غدیر پیش رفته است. در مناطق 2، 3 و 6 شهر قم، رهاسازی فاضلاب در سطح زمین و یا داخل انهار شهرداری به معضل زیست‌محیطی جدی تبدیل شده است. 

وی با اشاره به ظرفیت‌هایی مانند ستاد بازآفرینی شهری تصریح کرد: در صورت تخصیص اعتبارات لازم، می‌توان پروژه‌ها را در این مناطق نیز به اجرا رساند. برای اجرای پروژه‌های فاضلاب، تنها درخواست از شرکت آب و فاضلاب کافی نیست. شورای شهر، شهرداری، فرمانداری و استانداری نیز باید به میدان بیایند. صدور مجوز حفاری رایگان، تسهیل مشارکت‌های مردمی و حمایت‌های شهرداری، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در تسریع اجرای این طرح‌ها مؤثر باشد.

نظرزاده ضمن بیان هدف‌گذاری برای افزایش پوشش فاضلاب قم به 70 درصد طی چهار سال آینده اعلام کرد: بر اساس برنامه زمان‌بندی ارائه‌شده از سوی استاندار، مقرر شده است که طی یک دوره 4 ساله، پوشش شبکه فاضلاب استان از 42 درصد فعلی به حدود 70 درصد افزایش یابد.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم با اشاره به حجم بالای مشکلات در حوزه فاضلاب بیان کرد: با این حال، شرکت آب و فاضلاب تلاش کرده است که در تمامی مناطق جدید در حال ساخت، هم‌زمان با احداث منازل، اجرای شبکه فاضلاب نیز در دستور کار قرار گیرد. به‌عنوان نمونه، در منطقه پردیسان و در قالب پروژه نهضت ملی مسکن، با وجود پیشنهاد اولیه برای اجرای صرفاً شبکه آب، شرکت آبفا از ابتدا با این رویکرد مخالفت کرد و بر لزوم اجرای هم‌زمان شبکه فاضلاب تأکید داشت.

وی با تأکید بر اینکه هر پروژه جدیدی که در شهر آغاز می‌شود، الزاماً باید دارای شبکه فاضلاب باشد، عنوان کرد: در خصوص طرح‌های تفکیکی جدید در سطح شهر، پیگیر اجرای هم‌زمان آیین‌نامه 123 قانون زمین شهری با شبکه فاضلاب هستیم تا از بروز معضلات بعدی جلوگیری شود. بخشی از خطوط قدیمی در مناطق مختلف دچار فرسودگی و نشست شده‌اند که نیازمند اصلاح و بازسازی هستند. در عین حال، تلاش می‌شود از فرصت‌های موجود برای توسعه و نوسازی شبکه استفاده شود.

نظرزاده اضافه کرد: طرح جامع فاضلاب شهر قم تهیه شده و دقیقاً می‌دانیم چه مناطقی به چه زیرساخت‌هایی نیاز دارند. نقشه‌های طراحی شده مشخص هستند و فقط موضوع تأمین اعتبار باقی مانده است. برآورد هزینه‌های مورد نیاز برای اجرای این برنامه در بازه 3 تا 4 ساله انجام شده و طبق پیش‌بینی‌ها، برای رسیدن به پوشش 70 درصدی، حدود 8.8 همت اعتبار نیاز است. با تأمین این اعتبار، می‌توان اهداف برنامه‌ریزی‌شده را محقق کرد.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم با اشاره به وضعیت پساب در استان اظهار داشت: سالانه حدود 39 میلیون مترمکعب پساب از شبکه جمع‌آوری فاضلاب قم تولید می‌شود. از این میزان، تنها 18 میلیون مترمکعب تعیین تکلیف شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مجموع پساب موجود، حدود 4.5 میلیون مترمکعب به شهرداری قم اختصاص یافته که در حال حاضر، حدود 3 میلیون مترمکعب آن برای آبیاری رینگ‌های کمربندی و پارک‌های جنگلی اطراف شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود 3.5 میلیون مترمکعب دیگر نیز که کمتر از یک میلیون مترمکعب آن را منابع طبیعی درحال استفاده است.

وی با اشاره به ظرفیت‌های توسعه‌نیافته پساب صنعتی افزود: برای صنایع محور قدیم قم-تهران از جمله شرکت شهرک‌ها استفاده می‌شود. نزدیک به 10 میلیون مترمکعب پساب برای صنایع آماده انتقال است و خط انتقال آن نیز تکمیل شده است.

نظرزاده همچنین از عقد یک قرارداد سرمایه‌گذاری برای انتقال پساب به محور سلفچگان-نیزار خبر داد و گفت: این قرارداد با ظرفیت 13.4 میلیون مترمکعب در سال منعقد شده و اکنون مراحل ابتدایی آن در حال انجام است. بر اساس برنامه سه‌ساله، قرار است این حجم پساب به صنایع منطقه منتقل شده و در فرآیندهای تولید مورد استفاده قرار گیرد.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب استان قم با اشاره به همکاری با دانشگاه‌ها در زمینه مدیریت پساب افرود: سال گذشته طرحی توسط دانشگاه قم برای شناسایی نقاط مستعد مصرف پساب انجام شد و امسال نیز دانشگاه علوم پزشکی قم به این همکاری افزوده شده است. در مناطقی که نیاز آبی بالایی در فضای سبز و مصارف غیرشرب دارند، پساب خام از شبکه جمع‌آوری فاضلاب شناسایی و به صورت هدفمن66هد مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

انتهای پیام/