اجرای کلان پروژه های زیرساختی اراک، نیازمند دانش تامین مالی

عباس خسروانی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر اراک در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در اراک، با بیان اینکه داشتن دانش تأمین مالی در شهرداری‌ کلان‌شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است،گفت: این شهرها با نیازهای روزافزون برای توسعه و نگهداری زیرساخت‌های پیچیده خود مواجه‌ هستند،در حالی که منابع بودجه‌ای سنتی پاسخگوی این نیازها نیست و این موضوع باعث شده تا شهرهای بزرگ با شکاف گسترده‌ای بین هزینه‌های مورد نیاز برای خدمات و منابع در دسترس مواجه‌ شوند.

وی افزود: شهرداری کلان شهرها بدون به‌کارگیری راهبردهای نوین مالی، از جمله مدل‌های بازپرداختی، مشارکت بخش خصوصی، و بهره‌گیری از ابزارهایی مانند اوراق مشارکت یا عوارض کارکردی، قادر به پاسخگویی به تقاضای شهروندان نخواهند بود بنابراین دانش تأمین مالی نه‌تنها ابزار برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع است، بلکه عاملی کلیدی در حفظ استقلال، شفافیت و کارآمدی عملکرد شهرداری در مسیر توسعه پایدار شهری محسوب می‌شود.

خسروانی بیان کرد: ما در مدیریت شهری اراک مثل همه ی کلانشهرهای ایران نقاط ضعف و چالش‌های ساختاری جدی در تأمین مالی پروژه‌های بزرگ داریم که اولین و مهم‌ترین آن‌ها وابستگی شدید به منابع ناپایدار است به طوری که درآمدهایی مانند عوارض ساخت‌وساز و صدور پروانه، که ستون اصلی بودجه بسیاری از شهرداری‌ها را تشکیل می‌دهند، مستقیماً تحت تأثیر نوسانات بازار مسکن و شرایط اقتصادی هستند و برای تأمین مالی پروژه‌های بلندمدت، ثبات و قابلیت پیش‌بینی ندارند و  از سوی دیگر،نبود نظام بودجه‌ریزی چندساله و تعهدی باعث می‌شود شهرداری‌ها نتوانند پروژه‌های چندساله را به شکل برنامه‌ریزی‌شده و مالیاتی پایدار مدیریت کنند.

سخنگوی شورای اسلامی شهر اراک یکی دیگر از نقاط ضعف را ناتوانی در جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی دانست و اظهار کرد: در غیاب چارچوب‌های شفاف حقوقی و مالی و به‌دلیل نبود نهادهای تضمین‌کننده، ریسک سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهری بالاست و سرمایه‌گذاران تمایلی به ورود به این حوزه ندارند، همچنین، شهرداری‌ها از ابزارهای نوین تأمین مالی مانند اوراق مشارکت، اوراق سبز، قراردادهای BOT و مدل‌های مشارکتی به‌صورت محدود، مقطعی و گاه ناکارآمد استفاده می‌کنند، در حالی که این ابزارها می‌توانند منابع مالی بزرگ و پایداری را برای توسعه زیرساخت‌های شهری فراهم آورند.

وی ادامه داد: بسیاری از شهرداری‌ها با شفافیت پایین مالی و فقدان نظام گزارش‌دهی الکترونیک مواجه‌ هستند که مانع اعتمادسازی برای شهروندان و بازارهای سرمایه می‌شود که ضعف جدی در ظرفیت منابع انسانی شهرداری‌ها به‌ویژه در حوزه اقتصاد شهری، مدیریت مالی و تحلیل ریسک باعث شده که تصمیم‌گیری‌ها بیشتر بر مبنای تجربه‌های سنتی و کوتاه‌مدت باشد بنابراین این عوامل در مجموع، شهرداری‌ها را از حرکت به‌سوی تأمین مالی پایدار، هوشمند و مشارکتی بازمی‌دارد.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر اراک یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت شهری امروز را تأمین مالی برای زیرساخت‌های شهری دانست و اظهار کرد: زیرساخت‌های شهری پایه‌های اصلی خدمات شهری‌اند؛از حمل‌ونقل و فاضلاب گرفته تا بوستان‌ها و خیابان‌ها و بدون تأمین مالی پایدار، این زیرساخت‌ها دچار فرسایش یا توقف توسعه می‌شوند،در واقع، توسعه پایدار شهری بدون مدل‌های مؤثر مالی ممکن نیست.

وی عنوان کرد: ما باید در مبحث تامین مالی زیرساخت های شهری دو مفهوم تأمین مالی با بودجه و بازپرداختی را تفکیک کنیم، تأمین مالی با بودجه یعنی هزینه از محل درآمدهای فعلی شهرداری مثلاً بودجه سالانه، اما تأمین مالی بازپرداختی مانند گرفتن وام یا اوراق مشارکت است که منابع را از امروز قرض گرفته و در آینده بازپرداخت می‌کند که این روش دوم، به توسعه زیرساخت‌های بزرگ کمک می‌کند مثلاً در کشور فنلاند شهرداری‌ها بسیار مستقل، شفاف و خودگردان هستند و آن‌ها از طریق موسسه‌ای به نام Munifin وام دریافت می‌کنند و چون اعتبار بالایی دارند، نرخ بهره بسیار پایینی می‌پردازند که این مدل مبتنی بر حسابداری تعهدی، گزارش‌دهی دقیق، بودجه متوازن و نظارت مالی قوی است.

سخنگوی شورای شهر اراک در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم درباره اینکه چطور می‌توان این تجارب را به شهرهای ایران تعمیم داد؟ اظهار کرد: ابتدا باید چارچوبی برای افزایش شفافیت مالی، گزارش‌دهی الکترونیکی، توسعه ابزارهای نوین مثل اوراق مشارکت، عوارض کارکردی مثل عوارض جاده‌ای و مشارکت بخش خصوصی تدوین کرد که البته توانمندسازی نیروی انسانی شهرداری‌ها در حوزه مالی نیز حیاتی است.

وی در خصوص نقش شهروندان و بخش خصوصی در تامین مالی زیرساخت های شهری افزود: بسیار کلیدی که باید مدل‌های مشارکتی طراحی کرد که در آن شهروندان در قبال خدمات مستقیم، عوارض مشخص پرداخت کنند؛ به‌صورت شفاف و دیجیتال و همچنین، از طریق P.P.P یا مشارکت عمومی-خصوصی می‌توان سرمایه بخش خصوصی را وارد پروژه‌های کلان کرد.

سخنگوی شورای اسلامی شهر اراک با اشاره به مقوله ساختارهای نوین مالی اظهار کرد: ساختارهای نوین مالی به مجموعه‌ای از روش‌ها، ابزارها و نهادهایی گفته می‌شود که فراتر از بودجه‌ریزی سنتی و منابع محدود داخلی، امکان تأمین مالی پایدار، هوشمند و مشارکتی را برای پروژه‌های شهری فراهم می‌سازند.

وی افزود: این ساختارها شامل استفاده از اوراق مشارکت، اوراق سبز، صندوق‌های پروژه، قراردادهای BOT و مدل‌های مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) هستند که منابع مالی را از بخش خصوصی، بازار سرمایه یا منابع بین‌المللی جذب می‌کنند، همچنین، نظام‌های حسابداری تعهدی، بودجه‌ریزی چندساله، گزارش‌دهی مالی شفاف و سامانه‌های الکترونیکی مدیریت مالی بخش مهمی از این ساختارها را تشکیل می‌دهند و زمینه را برای افزایش اعتماد عمومی، ارتقای اعتبار شهرداری‌ها و تسریع توسعه زیرساخت‌ها فراهم می‌کنند.

خسروانی با اشاره به چگونگی جلب اعتماد عمومی  در تامین مالی پروژه ها افزود: ایجاد اعتماد عمومی در تأمین مالی پروژه‌های شهری نیازمند شفافیت، پاسخ‌گویی و مشارکت واقعی شهروندان است که شهرداری‌ها باید با راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی شفاف‌سازی مالی، گزارش‌های منظم از محل هزینه‌کرد منابع و پیشرفت پروژه‌ها ارائه دهند و شهروندان را در فرآیند تصمیم‌گیری و اولویت‌بندی پروژه‌ها مشارکت دهند و استفاده از ابزارهای نوین مانند اوراق مشارکت شفاف، قراردادهای مشارکت عمومی-خصوصی با نظارت اجتماعی، و ایجاد سازوکارهای نظارتی مردمی، می‌تواند حس مالکیت و اطمینان را در مردم تقویت کند و زمینه‌ساز مشارکت داوطلبانه، سرمایه‌گذاری خرد و حمایت اجتماعی از پروژه‌ها شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر شهرداری‌ها بخواهند از وابستگی به منابع دولتی خارج شوند، باید به سمت اقتصاد زیرساختی پایدار بروند زیرا امروز دیگر ساخت زیرساخت با بودجه محدود امکان‌پذیر نیست بلکه باید داده‌محور،هوشمند،مشارکت‌جو و مالی‌محور عمل کنند و اگر شهرداری‌ها بخواهند با چالش‌های مالی مقابله کنند، باید ساختارهای نوین مالی، اعتماد عمومی، و نهادهای پشتیبان ایجاد کنند.

انتهای پیام/711/