افق همفکری آمریکا و ترکیه در سوریه - بخش اول

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها که دولت ترکیه و حزب حاکم این کشور، مداوماً از دستاورد مهمی به نام خلع سلاح گروه تروریستی پ.ک.ک حرف می‌زنند، هنوز هم چشم‌انداز روشنی درباره شمال سوریه وجود ندارد. چرا که شبه نظامیان کُرد موسوم به «قسد» (نیروهای سوریه دموکراتیک) و همچنین «ی.پ.گ» (واحدهای مدافع خلق)، گوش به فرمان عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک هستند.

به همین دلیل، آنکارا انتظار دارد که همزمان با اعلام انحلال پ.ک.ک و خلع سلاح اعضای این گروه، شبه نظامیان کُرد سوری نیز، یا سلاح بر زمین بگذارند و یا به ارتش تحت امر احمد الشرع رهبر هیات تحریر الشام و رئیس دولت موقت سوریه بپیوندند. ولی شواهد نشان می‌دهد که این موضوع، حتی از پرونده خلع سلاح پ.ک.ک نیز پیچیده‌تر است. 

ظاهراً همه امید دولت اردوغان، این است که کردهای سوری تحت امر اوجالان، با هماهنگی و همفکری آمریکایی‌ها، نهایتاً از اهداف و برنامه‌هایی همچون خودمختاری نسبی صرف نظر کنند و کنترل مناطق خود را به طور کامل، به دمشق سپارند.

اردوغان و وزیر امور خارجه کابینه او یعنی هاکان فیدان، حالا به شکلی معنی‌دار درباره تحولات کُردی شمال سوریه سکوت کرده‌اند و ظاهراً، گره گشایی از معمای سیاسی شمال و شرق سوریه به تام باراک واگذار شده است.

تام باراک به عنوان سفیر آمریکا در سوریه و همچنین فرستاده ویژه ترامپ در پرونده سوریه، در حال رایزنی و گفتگو با مقامات دمشق و کردهای شمال سوریه است. اما تحلیلگران ترکیه می‌گویند، او نه مانند یک سفیر آمریکایی، بلکه همچون رئیس جمهور ترکیه صحبت می‌کند و خواسته‌هایی که بر زبان آورده، همان نکاتی است که قبلاً توسط رجب طیب اردوغان نیز بارها تکرار شده است.

روزنامه ینی برلیک چاپ آنکارا و از جراید نزدیک به نهادهای امنیتی ترکیه، از قول توماس باراک خطاب به کردها اعلام کرده که یگانه راه کردها در سوریه، پیوستن به دمشق است.

او همچنین تلاش کرده تا گاف مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا را اصلاح کند. چرا که از سخنان روبیو، بوی حمایت از استقلال کامل کردهای عراق به مشام رسیده بود. اما باراک در اصلاح این موضوع اعلام کرد: «منظور روبیو، اعطای استقلال به کردها نبود. او فقط می‌خواست بگوید که باید به کردها احترام گذاشته شود».

یکی از موضوعات مهم در ارتباط با تحولات سیاسی – امنیتی مرتبط با ترکیه و پ.ک.ک، اثرگذاری این موضوع بر تحولات شمال سوریه است. آن هم در شرایطی که انتظار می‌رود بخشی از اعضای پ.ک.ک که اجازه ورود به ترکیه ندارند، پس از پایان رسمی روند خلع سلاح، با هماهنگی و مجوز آنکارا، به مناطق شمالی سوریه منتقل شده و در آنجا مستقر شوند.

باراک: کردها و دمشق، اختلاف نظر دارند

آنکارا نگاه خوشبنانه‌ای به تحولات شمال سوریه دارد و امیدوار است که بنا به توصیه اوجالان، شبه نظامیان کُرد سوری نیز در برابر آنکارا و دمشق کوتاه بیایند. اردوغان امیدوار است که تام باراک، سفیر آمریکا در آنکارا و نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، خیلی زود به نتیجه برسد. چرا که او پس از دیدار با احمد الشرع، با مظلوم عبدی فرمانده کل نیروهای کُرد «قسد» نیز دو بار به صورت تلفنی گفتگو کرده است.

ولی شواهد نشان می‌دهد که دستیابی به توافق، امری زمانبر است و باراک نیز ابایی از این ندارد که درباره مشکلات فعلی، به شکل آشکار اظهار نظر کند.

باراک در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا (AP) اعلام کرده که بین دولت احمد الشرع و کردهای تحت امر پ.ک.ک در شمال سوریه، اختلاف نظرهای جدی بین طرفین وجود دارد.

باراک همچنین اعلام کرده که حل نشدن مساله شبه نظامیان کُرد‌ی به یک مانع مداوم تبدیل شده است. آن هم در شرایطی که دولت جدید سوریه تلاش می‌کند تا پس از سال‌ها جنگ داخلی، کنترل اوضاع را تثبیت کند.

چرا باراک مانند اردوغان حرف زد؟

یکی از دلایل امیدواری دولت اردوغان به رفع مزاحمت «قسد» برای دولت احمد الشرع، اظهارات جدید تام باراک است.

احمد خاقان سردبیر روزنامه حریت چاپ آنکارا و از چهره‌های بسیار نزدیک به اردوغان، بر این باور است که حالا، تام باراک دقیقاً مانند اردوغان حرف می‌زند و پیداست که آنکارا و واشنگتن درباره شمال سوریه کاملاً همفکر و همراه هستند.

خاقان می‌گوید: شعار نماینده آمریکا در سوریه، دقیقاً مانند خواسته‌های اردوغان بود. تام باراک گفت: واشنگتن در سوریه می‌خواهد فقط یک کشور، یک ملت و یک ارتش ببیند. او نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه و از حلقه نزدیکان ترامپ است. وقتی اظهارات او را خواندم، تصور کردم او سخنان رئیس جمهور ترکیه را نقل قول کرده است! چرا که اظهارات او دقیقاً منعکس‌کننده تزهای ترکیه در مورد سوریه است و به طور کامل، با خطوط قرمز ترکیه سازگار است. از نظر من، همه ما باید در مورد سوریه به توافق برسیم و به این نتیجه برسیم که الگویی غیر از یک کشور، یک ملت، یک ارتش، یک سوریه واحد، نمی‌تواند وجود داشته باشد. تام باراک تنها سیاستمدار آمریکایی است که من نسبت به او نگرش مثبتی دارم».

در پاسخ به درخواست مکرر گروه ترورریستی پ.ک.ک برای تاسیس یک واحد سیاسی مستقل در چند دهه متمادی، مقامات ترکیه همواره این شعار را بر زبان آوردند: «یک ملت، یک دولت، یک پرچم». حالا همین شعار در سوریه نیز بازتاب یافته و ظاهراً زمینه و امکانی برای ایجاد هر نوع واحد و ساختار سیاسی ویژه برای کردها وجود ندارد.

وقتی که نماینده ترامپ، کردها را متحیر کرد

توماس باراک، چندی پیش در یک مصاحبه تلویزیونی در شبکه ان.تی.وی ترکیه، در پاسخ به سوالی درباره روابط آتی آمریکا با نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه نظیر قسد و حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د) گفته بود: «آنها متحدین محلی ما هستند و حمایت ما از آنها ادامه خواهد داشت».

این جملات باراک، با واکنش تند و منفی تیم اردوغان روبرو شد. اما او در مصاحبه جدید خود، نه تنها درباره قسد جانبدارانه حرف نزده، بلکه انتقاداتی بر زبان آورده که قطعاً فرماندهان شبه نظامیان کُرد سوری را نومید کرده است.

نماینده ویزه ترامپ گفته است: «اصرار و پافشاری قسد بر اینکه یک بلوک جداگانه در ارتش سوریه باشد، به خودی خود یک مشکل بزرگ است. ما خواهان پیوستن آنها به ارتش سوریه هستیم. اما به نظر من، فرماندهان کُرد درباره این موضوع کُند عمل کرده‌اند. توصیه من به آنها این است که روند کار را سرعت بخشند.» 

تام باراک در ادامه گفته است: «تنها راه ممکن، این است که قسد نیز به دمشق بپیوندد. این پیام روشن من است. ارزیابی ما این است که فدرالیسم در منطقه جواب نمی‌دهد. همه باید این را بپذیرند».

یکی دیگر از اظهارات مهم فرستاده ویژه ترامپ در پرونده سوریه، این است که اعلام کرده، کل روند مذاکره درباره کردها و دمشق را مدیریت خواهد کرد و آنکارا نیز می‌تواند خواسته‌ها و نظرات خود را به او منتقل کند.

با این حال، انتظار می‌رود که در صورت پیشرفت مذاکرات آتی و با میانجیگری آمریکا، دیداری نیز بین آنکارا و فرماندهان کُردی سوری صورت بگیرد.

تام باراک و ژان باپتیست فیور نماینده ویژه فرانسه در امور سوریه، تاکنون دو بار در مذاکرات بین دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه حضور داشته‌اند. هنوز مشخص نیست که باراک، در تماس تلفنی اخیر با مظلوم عبدی فرمانده نیروهای «قسد» (SDF)، دقیقاً بر کدام موضوعات تاکید کرده است.

اما در مصاحبه با خبرنگاران، اعلام کرده که مهمترین اختلاف نظر بین دمشق و کردهای تحت امر پ.ک.ک این است: «دمشق می‌گوید: تمام اعضای شبه نظامی عضو قسد باید در ارتش سوریه ثبت نام کنند و به عنوان جمعی واحدها و یگان‌های مختلف، با صلاحدید دمشق، به مناظق مختلف اعزام شده و در یگان‌ها ادغام شوند. ولی کردها می‌خواهند یک لشکر ویژه در دل ارتش سوریه باشند و این لشکر، فرمانده و قلمرو ویژه داشته باشد. چنین چیزی مورد قبول دمشق، واشنگتن و آنکارا نیست».

در بخش بعدی این گزارش به اظهارات کردها و اختلافات آنان با آنکارا و دمشق و همچنین موضوع نفت و موضوعات نظامی و امنیتی خواهیم پرداخت.

ادامه دارد...

انتهای پیام/