سقانفار یادگاری برای نسل‌های مقاومت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بابل، محرم یکی از ماه هایی است که همه ما خاطرات بسیار زیادی، بخصوص در در دوران کودکی و نوجوانی و جوانی از آن داریم. محرم الحرام، ماه پیروزی خون بر شمشیر است. این ماه یادآور رشادت‌های سالار شهیدان ، شباب اهل الجنه آقا امام خسین (ع) و برادر باوفایش قمر بنی هاشم و دیگر اهل بیت عصمت و طهارت است.

یکی از مکان‌هایی که در شهرستان بابل و در بسیاری از شهرهای ایران به نام این دو شهید کربلا بنا و نامگذاری شد تکایا و سقانفارها است.

این دو مکان به‌خصوص در شهر و روستاهای شهرستان بابل در ماه محرم و صفر مملو از دوستداران اهل بیت است.

معمولاً این دو مکان به عنوان عزاخانه امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل مخصوص برپایی عزا در ماه محرم و صفر و از قداست خاصی برخوردار است.

در شهرستان بابل تکیه ها، برای عزاداری بزرگترها به نام امام حسین (ع) و سقانفارها برای عزاداری جوانان و نوجوانان به نام حضرت ابوالفضل (ع) در نظر گرفته می شود.

این رسوم آیینی هنوز هم برقرار است.

صالح طبری، محقق و  نویسنده در حوزه اجتماعی و فرهنگی آیینی مازندران دراین باره به تسنیم گفت: در دهۀ اول ماه محرم، این عزاداری ها همه شب بعد از اقامۀ نماز مغرب و عشا آغاز می شود، و پس از سخنرانی روحانیان و وعاظ، و برگزاری مراسم سینه زنی و کرب زنی، این مراسم  با اطعام گسترده عزاداران و اهالی محل، پایان می یابد. همچنین هزینه های برپایی این آیین ها و اطعام سوگواران از محل موقوفات، و کمک های مردمی تامین و پرداخت می‌شود.

وی افزود: در شب و روز هفتم ماه محرم، مردم عزادار و سوگوار و هیئت های عزادار محلات در تکایا و سقاتالارهای این شهرستان از جمله پیرعلم، امامزاده قاسم، کیجا تکیه، ابوالحسن کلا، شیاده، مشهدی سرا، شهید آباد، لنگور، نوایی کلا، بیشه سر، مقری کلا و سایر سقاتالارهای روستاها، آیین های ویژه سنتی محرم را که منتسب به حضرت باب الحوائج حضرت ابوالفضل العباس(ع) است، با شکوه خاصی به جای می آورند.

طبری عنوان کرد: براساس یک سنت جاری، مردم سوگوار و هیئت های عزادار بابل به انگیزه مصادف شدن روز  مسدود شدن آب بر روی اصحاب با وفای امام حسین (ع)، و به یاد سقای تشنه لب کربلا، با تجمع در این مکان های متبرک و روحانی، برای رفع حاجات خود و برآورده شدن مشکلات و شفای عاجل بیماران، آیین های نذر و نیاز و توسل را به جای می‌آورند. 

سوگواران با خیرات چای، شیر، شربت، حلوا، نان های قندی و سوخاری بین عزاداران، و قربانی کردن گوسفند در این مکان ها به سوگ نشسته و خاطره جانبازی ها و رشادت های سالار دشت نینوا حضرت ابوالفضل علمدار و حماسه سازان عاشورا را گرامی می دارند.

این محقق افزود: روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، این عزاداری ها با مجالس وعظ، تعزیه و دسته روی هیئت‌ها، به اوج خود می رسد، و مردم با پوشیدن جامه سیاه، با حُزن و اندوه خاصی در  تکایا و مکان‌های مذهبی محلات شهر و روستا تجمع کرده و با دسته روی از هر محله به سایر محلات  و روستاهای همجوار عزاداری می‌کنند.

این نویسنده اظهار کرد: دسته هیئت‌های عزادار حسینی شامل دسته  سینه‌زنی، زنجیرزنی و کرب‌زنی در  شهر بابل است، با عبور از محلات در مقابل مسجد یا تکیه هر محله عزاداری می‌کنند. این مراسم  در خیمه گاه  و صحن امامزاده قاسم و تکیه پیر علم بابل از ویژگی های خاصی برخوردار است، و عزاداران در این مراسم سنتی، علاقه و پایبندی خود را به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت ابراز می‌کنند.

صالح طبری بیان کرد: در کنار مرثیه‌خوانی مداحان، مراسم سینه‌زنی، زنجیرزنی، کَرب‌زنی و اخیراً دمام زنی توسط هیئت های عزادار از جمله شیوه‌های عزاداری رایج در این ایام است. کرب که شامل دو قطعه کوچک چوبی استوانه‌ای است و در کف دستان عزاداران  قرار می‌گیرد. اعضای دسته‌های کرب‌زنی با خواندن اشعار توسط مداحان، کرب‌ها را به صورت دو ضرب، سه ضرب، هفت ضرب و چند ضرب به هم می‌کوبند که حکایت از حزن و اندوه در غم مصیبت‌های وارده  بر سالار شهیدان و اصحابش دارد و عزاداری می‌کنند.

وی افزود:  پرده‌خوانی، که شامل پارچه‌های پرده نقاشی از صحنه های درگیری ظهر عاشورا و تصاویر سربازان و افراد شرکت کننده در نبرد حق علیه باطل، اشقیا و اتقیا و ظلم و ستمی که بر امام حسین (ع) و اصحاب با وفایش وارد شده است، توسط نقّال یا پرده خوان در این ماه برای شیفتگان خاندان عصمت و طهارت در نقاط مختلف روایت می‌شود.

وی تصریح کرد:  برپایی آیین‌های نمایشی شبیه‌خوانی و تعزیه که از مشتاقان زیادی به ویژه در ماه محرم بین عامه برخوردار است با حضور تعزیه‌خوان‌ها اجرا می‌شود. تعزیه به علت نمایشی بودن و درک آن، همواره مورد اقبال عموم مردم واقع شده است.

این محقق افزود: از یازدهمین روز محرم، و پس از عاشورا نیز مراسم روضه خوانی و تعزیه در بیشتر حسینیه‌ها، تکایا، زینبیه‌ها و منازل مردم با حضور مشتاقان اهل بیت به تناوب به منظور نذر صاحبِ مجلس عزا، هرچند روز  به مدت یک روز تا یک دهه، تا پایان ماه صفر ادامه می‌یابد.

وی افزود: بر سر درِ منازل که مراسم روضه و سوگواری ماه‌های محرم و صفر برگزار می‌شود، بیرق‌های عزاداری برای همدردی و دعوت مردم به مراسم عزا  تا ماه صفر نصب می‌شود.

انتهای پیام/