خیمه‌کوبی نوش‌آباد؛ آیینی به قدمت یک قرن + تصاویر
شهر نوش‌آباد یکی از شهرهای آیینی کشور محسوب میشود و دو مراسم خیمه‌کوبی و خیمه‌برداری این شهر شهره عام و خاص است که در روز هشتم و یازدهم محرم برگزار میشود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از آران و بیدگل، شهر تاریخی نوش‌آباد در پنج کیلومتری شمال کاشان، با آیین‌های سنتی آن از روز هشتم تا یازدهم محرم، مرکز گردشگری مذهبی است و از صبح روز هشتم، گوشه گوشه شهر، دهان به دهان نقل آیین خیمه‌کوبی است و کاروانی که در بعد از ظهر آن روز، ورود کاروان حسینی به کربلا را بازآفرینی می‌کند.
نوش‌آباد، شهربزرگی نیست اما به روایت اهالی، نزدیک به یک قرن است که بزرگترین آیین‌های عاشورایی در این شهر برگزار میشود؛ پرچم‌های سیاه و سرخ و سفید در مسیر کاشان به نوش‌آباد نصب شده و ادامه آن به همه کوچه پس‌کوچه‌های آن رسیده است.
خبرنگار تسنیم در این رابطه با جلال جلیلی، کارشناس آیینی به گفت‌وگو نشست و وی در رابطه با آیین خیمه‌کوبی و خیمه‌برداری از آیین‌های مهم و شناخته شده نوش‌آباد در ماه محرم توضیحاتی را ارائه داد.
تسنیم: در مورد فلسفه آیین خیمه‌کوبی در نوش‌آباد برای ما بگویید.
جلیلی: نزدیکی ظهر روز هشتم، بازیگران کاروان، خود را به خانه‌هایی می رسانند که برای همه شناخته شده است و غذای سنتی گوشت و لوبیا، بین عزاداران پخش میشود.
آیین سنتی و مذهبی خیمه کوبی نوش‌آباد در سه بخش اجرا میشود؛ گروه اولیا، گروه اشقیا و گروه فرشتگان که هر کدام از گروه‌های کاروان در یکی از خانه‌ها لباس تعزیه می‌پوشند و گروهی در نقش اولیا و کاروان حسینی از کوچه حسینیه حرکت می‌کنند.
لشکر اولیا در خانه‌ای دیگر آماده حرکت شده‌اند؛ جماعتی اندک که لباس سبز پوشیده‌اند، سوار بر اسب و شتر در نقش اولیا به حرکت در می‌آیند با همان غربت کاروانی که به دعوت مردم کوفه روانه دیار عراق شد و پیشاپیش آن‌ها صدای دمام، خبر آمدنشان را آورده است.
کاروان خیمه‌کوبی نوش‌آباد، با حرکت پیامبران از حضرت آدم تا حضرت خاتم، در ابتدای کاروان و با پای پیاده آغاز میشود و شترها با محمل‌هایشان آرام در حرکت هستند اما چون به میانه راه می‌رسند جماعتی با تجهیزات و نفرات دو چندان راه را بر کاروان می‌بندند و آن‌ها را به مسیری دیگر رهنمون می‌شوند و این حربن یزید ریاحی است که قافله را به کربلا روانه می‌کند.
لشگر اشقیا، جماعتی که لباس قرمز پوشیده اند و با تجهیزات نظامی و اسبانی سرکش که به بدرقه کاروان اولیا حرکت می‌کنند که فرمان رسیده است که حسین بن علی(ع) باید به بیابان کرب و بلا روانه شود.
صدای بلند طبل و ضجه دمام و شیهه اسبان سرکش و مردانی که مهار آن‌ها را محکم به دست گرفته‌اند، به تنهایی روضه مظلومیت قافله کربلا را روایت می‌کند و در حلقه تماشای مردم به سمت زمین تعزیه می‌روند.
دو کاروان تعزیه‌خوان «اولیا و اشقیا» با تشریفات خاص در سفر تاریخی خود به وسیله پرچمهایی برافراشته از هم مشخص شده و هر کدام نیز با نوعی از دسته‌های موزیک همراهی می‌شوند.
بدرقه این دو قافله را کاروانی از کودکانی هستند که لباس فرشتگان را پوشیده‌اند و خیمه‌های حسینی را در طبقهایی که با پارچه سبز پوشیده شده دست به دست بر سرهای خود حمل می‌کنند و در مسیر حرکت کاروان، کتیبه‌های متفاوتی نشان‌دهنده عبور کاروان است.
کاروان خیمه‌کوبی نوش‌آباد در حرکت است و راوی در مسیر راه آنچه را که بر قافله مظلومان تاریخ در 14 قرن پیش گذشت، روایت می‌کند و نزدیک غروب آفتاب، کاروان به زمین خیمه‌گاه می‌رسد و تعزیه برپا میشود.
آنگاه، کاروان در سفر خود به خیمه‌گاه می‌رسد و این فرزند رسول خداست که دستور می‌دهد تا خیمه‌ها آنگونه چیده شود که از گزند جنگ در امان باشد و خیمه‌های اولیا در گوشه میدان به شکل نیم‌دایره قرار گرفته و در دیگر سوی این میدان نیز در کنار نهر علقمه خیمه‌های اشقیا برافراشته میشود.
تسنیم: در مورد مراسم خیمه‌برداری نوش‌اباد توضیح دهید.
جلیلی: خیمه‌کوبی عصر هشتم نوش آباد، مقدمه‌ای برای آیین خیمه‌برداری عصر یازدهم محرم است تا حماسه رویارویی حق در برابر باطل را به روشنی روایت کند و آیین خیمه برداری، با تعزیه شهادت حضرت حسین بن علی(ع) آغاز میشود.
آنگاه با شهادت آن حضرت، لشگریان یزید به خیمه‌های حمله برده و پیکر شهیدان را به زیر سم اسبان می‌گیرند و آن‌ها که پیاده هستند با نیزه و سنگ بر پیکر شهدا می‌تازند و انبوهی از جمعیت است که زنان و کودکان را با تازیانه می‌نوازند و خیمه‌ها را به آتش می‌کشند.
هنگامی که آتش خیمه‌ها نشست، جماعتی که سر و روی خود را با پارچه سیاه پوشاندهاند و تکههایی از چوب نی را از بالای سر برهم می‌زنند و به میدان می‌آیند، و نوحه‌گری می‌کنند.
آنان در نوحه‌ها می‌خوانند "ای خیل عرب، خیل عرب، حرمت از این کشته بدارید / هرچند شهید است، غریب است، به خاکش بسپارید" و اینان، حماسه زنان بنی‌اسد را باز آفرینی می.کنند که چون بی‌وفایی مردان را دیدند به یاریپی میهمان کربلا آمدند.
تسنیم: ویژگی برجسته این مراسم‌های آیینی در شهر نوش‌آباد چیست؟
جلیلی: مراسم خیمه‌کوبی تا غروب ادامه یافته و عزاداران به روشنترین تصویر، حماسه کربلا را دیده اند و باید انتخاب کنند که بعد از این حسینی بمانند یا یزیدی شوند.
قریب یک قرن است که مردم نوش‌آباد، چون به یازدهم محرم می‌رسند، حماسه رویارویی حق در برابر باطل را با شیوا ترین تصویر به قضاوت نسل ها و عصرها می‌گذارند تا مباد آنکه این شعله خاموش شود.
انتهای پیام/803/.
