پس زمینه کاهش تب مهاجرستیزی در ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، طی چند ماه اخیر، تب مهاجرستیزی و انتشار مطالب و پست‌های تند و خشن درباره آوارگان سوری در ترکیه کاهش یافته است.

البته شواهد نشان می‌دهد که دلیل اصلی این اتفاق، ریشه در تحولات اجتماعی یا تغییر رویکرد‌های فرهنگی مردم ندارد و دلایل سیاسی دارد.

قوه قضاییه ترکیه با دستگیری یک سیاستمدار مشهور، برخورد تند و قاطعانه با پدیده مهاجرستیزی را به شیوه‌ای مدیریت کرد که صاحبان صد‌ها اکانت آشنا و ناشناس در فضای مجازی، به یک باره خاموش شدند و حالا کسی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، حاضر نیست آوارگان سوری، مهاجرین افغانی و اتباع کشور‌های دیگر را تهدید کند.

حبس این مرد، آب‌ بر آتش ریخت

پروفسور امید اوزداغ، استاد دانشگاه در رشته روابط بین‌الملل و دارای تخصص در مطالعات امنیت ملی و مبارزه با تروریسم، شخصیتی مشهور است که مردم ترکیه، هر شب او را در یک گفتگوی داغ در یکی از شبکه های تلویزیونی می‌دیدند.

او متخصص مبارزه با پ.ک.ک بود و در مصاحبه‌ها، اطلاعات گسترده‌ای در اختیار مخاطبان می‌گذاشت.

عواطف ملی گرایانه اوزداغ، کاری کرد که دولت باغچلی یعنی رهبر حزب حرکت ملی و پدرخوانده همه جریانات ملی‌گرایی افراطی، او را به حزب خود دعوت کند.

اما اوزداغ نیز مانند خانم مرال آکشنر، سینان اوغان و دیگران، خیلی زود با باغچلی به ایستگاه اختلاف و انشقاق رسید و از صف یاران او جدا شد. اوزداغ، پس از مدتی با آکشنر نیز دچار اختلاف شد و حزبی به نام «ظفر» تاسیس کرد.

در شرایطی که اغلب احزاب سیاسی ترکیه، شعار‌های خود را حول محور‌های سیاسی، دموکراسی و اقتصادی انتخاب می‌کنند؛ اوزداغ شعار و محور عجیبی انتخاب کرد که تنها در عرض یک ماه، حزب جدیدالتاسیس او را در صدر 10 حزب قدرتمند ترکیه نشاند.

او با هوشمندی دانشگاهی خود و اطلاعاتی که از جوامع، اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و گروه‌های پیدا و پنهان ملی گرای ترکیه داشت، شعار «ضرورت اخراج آوارگان سوری و افغانی» را مطرح کرد و میلیون‌ها نفر از ملی گرایان دوآتشه، به حزب ظفر پیوستند و امید اوزداغ را به‌عنوان یک رهبر شجاع و قهرمان قلمداد کردند.

تاکید مکرر اوزداغ بر خطرات تداوم حضور 5 میلیون آواره سوری و ١ میلیون تبعه افغانی در ترکیه، کاری کرد که این موضوع عملاً به یک تهدید امنیت ملی تبدیل شود و در چندین شهر ترکیه از جمله قیصری و غازی عنتاب، بین شهروندان ترک و آوارگان سوری، نزاع و حملات گسترده روی دهد.

در نتیجه دستگاه امنیتی و دستگاه قضایی ترکیه به فعالیت‌های او حساس شدند.

در همین حال، دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی ترکیه و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور نیز به این موضوع حساس شد. چرا که از یک سو بیم آن وجود داشت که اوزداغ به مهمترین چهره ملی گرای مورد علاقه جامعه ترکیه تبدیل شود و از دیگر سو، حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان، تداوم حضور آوارگان سوری را به‌عنوان منبع تامین کننده کارگر ارزان قلمداد می‌کرد و نمی‌خواست کسی علیه آنها تبلیغ کند.

آش آن‌قدر شور شد که ...

امید اوزداغ در رهبری حزب ظفر، صرفاً به سخنرانی و اعمال و اقدامات مرسوم و مشابه دیگر احزاب اکتفا نمی‌کرد و شخصاً در کوچه و خیابان راه می‌افتاد و به‌عنوان مثال، با گوشی تلفن همراه خود، با یک طلافروش سوری در استانبول مصاحبه می‌کرد و سپس می‌گفت: «مردم دیدید؟ این آقا یک آواره سوری است که حالا در استانبول مغازه باز کرده، شناسنامه ترکیه را دریافت کرده و سلاح دارای مجوز هم حمل می‌کند.»

انتشار این دست از کلیپ‌ها و مشاهدات روزانه اوزداغ طرفداران بسیاری پیدا کرد و او در ادامه، در چندین مقاله مطبوعاتی، به این اشاره کرد که از آغاز بحران سوریه تاکنون، بیش از ششصد هزار نوزاد سوری در ترکیه به دنیا آمده‌اند و عنقریب، ساختار جمعیتی و ویژگی‌های تباری و نژادی ترکیه به‌خاطر حضور آوارگان سوری و اتباع افغانی به هم خواهد ریخت.

این تبلیغات موثر و گسترده، کاری کرد که در سال ٢� ٢٣ میلادی و در جریان انتخابات ریات جمهوری، اوزداغ با دریافت دو وعده طلایی، به صف ائتلاف مخالفین اردوغان پیوست.

ماجرا از این قرار بود که کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و نامزد اصلی اردوغان در انتخابات، این دو وعده را داد: ١. پس از شکست اردوغان، کرسی ریاست سرویس اطلاعاتی میت ترکیه به اوزداغ خواهد رسید. ٢. اوزداغ اجازه خواهد داشت تا با تدوین یک استراتژی ملی، حتی در صورت امکان با توسل به زور، کلیه آوارگان سوری را از ترکیه اخراج کند.

دولت اردوغان، در آغاز ترجیح می‌داد کاری به اوزداغ نداشته باشد. اما رفته‌رفته خطرات حزب ظفر برای حزب حاکم افزایش یافت و کار به‌جایی رسید که اوزداغ در یکی از سخنرانی‌های استانی خود، این دو موضوع را مطرح کرد:
١. در تاریخ ترکیه، هیچ دشمن و مهاجم خطرناکی به‌اندازه دولت اردوغان به ترکیه لطمه نزده و نرمش حزب عدالت و توسعه در برابر پذیرش اتباع سوریه و افغانستان، آینده ترکیه را به خطر انداخته است.

٢. اخراج سریع آوارگان سوری و اتباع افغانی باید به یک مطالبه روزمره تبدیل شود و شهروندان در مورد اجاره‌خانه و مغازه به سوری‌ها سختگیری کرده و از آنها کالا نخرند و خدماتی هم دریافت نکنند.

وقتی که کار به اینجا رسید، قوه قضاییه ترکیه دستور دستگیری امید اوزداغ را صادر کرد و در کمال تعجب و نا‌باوری هواداران و اعضای حزب ظفر، او به اتهام تحریک مردم به نفرت و خصومت و همچنین به اتهام توهین به رییس جمهور، به زندان فرستاده شد.

محاکمه جنجالی

دادستان عمومی آنکارا خواستار مجازات زندان از 1.5 تا 4.5 سال برای اوزداغ شد و در نخستین محاکمه این درخواست تایید شد. اما بسیاری از سیاستمداران و سران احزاب مختلف ترکیه از اوزداغ حمایت کرده و تصمیم دادگاه را سیاسی و غیرقانونی تلقی کردند.

اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق نیز، یکی از سیاستمدارانی بود که آشکارا اعلام کرد: اوزداغ به‌دستور مستقیم اردوغان و از راه استفاده ابزاری اردوغان از دستگاه قضا، به حبس فرستاده شده است.

در جلسه رسیدگی به پرونده که توسط دادگاه بدوی هجدهم کیفری استانبول در زندان سیلیوری برگزار شد، امید اوزداغ، اعلام کرد: «من و حزب من، معتقدیم که سازمان ملل و اتحادیه اروپا در مورد مهاجرت، ظلم بزرگی به ترکیه می‌کنند و کشور ما را به لانه آوارگان تبدیل کرده‌اند. بنابراین ما به این بی‌عدالتی اعتراض داریم. کشور ما تحت‌فشار میلیون‌ها پناهنده و مهاجر غیرقانونی است که از طریق مهندسی استراتژیک مهاجرت، از سوریه و افغانستان می‌آیند و همچنین میلیون‌ها خارجی که از کشور‌های مختلف، به‌ویژه آفریقا و پاکستان، در نتیجه گرمایش جهانی می‌آیند.»

‌اوزداغ در ادامه گفت: «پناهندگان و مهاجران غیرقانونی، بار اقتصادی سنگینی برای ترکیه دارند و من این را به‌عنوان یک معضل ملی بیان کردم. به‌عنوان یک دانشگاهی، مسائلی که فهرست کرده‌ام، مسائلی هستند که سال‌ها روی آنها کار کرده‌ام و حوزه تخصص من هستند. اگر این هشدار‌ها را نداده بودم، خلاف قانون عمل کرده بودم. من زندگی آکادمیک و سیاسی خود را وقف امنیت و رفاه ملت ترکیه و تبدیل شدن جمهوری ترکیه به کشوری قدرتمند کرده‌ام. من هزاران دانشجو را آموزش دادم. صد‌ها افسر و مامور پلیس را آموزش دادم. مطالعات آکادمیک و سیاسی انجام دادم تا تهدیدات کشور و ملتم را شناسایی کنم و برای آنها راه‌حل ارائه دهم. من هیچ جرمی علیه ملت و دولت ترکیه مرتکب نشده‌ام.»

اوزداغ، گریزی هم به مذاکره با اوجالان زده و گفت: «من معتقدم که به سازمان تروریستی پ. ک. ک نمی‌توان اعتماد کرد. فقط در صورتی باید با پ.ک.ک مدارا شود که زانو بزند و بگوید تسلیم می‌شوم. 100 سال دیگر، در کتاب‌های تاریخ نوشته نخواهد شد که امید اوزداغ به دلیل گفتن عبارت (به پ.ک.ک اعتماد نکنید، قانون اساسی را تغییر ندهید) محاکمه شد. با‌توجه‌ به همه این اطلاعات، حکم از آن شماست، عدالت از آن خداست. امیدوارم حکمی که شما از طرف ملت ترکیه صادر خواهید کرد، نمایانگر وجدان ملت و عدالت باشد.»

امید اوزداغ، در ادامه یک بار دیگر عواطف ملی گرایانه خود را به نمایش گذاشته و اعلام کرد: «اینجا ترکیه است و در این کشور، همه ترک هستند. نباید به‌ خاطر مذاکره با اوجالان، قانون اساسی و تعریف شهروندی ترکیه را تغییر دهید. ستون فقرات اصلی این ملت، ترک‌ها هستند. اینجا ترکیه است! من سال‌هاست که با کسانی که سعی در بی‌ثبات کردن کشورمان دارند، مبارزه می‌کنم. من تنها سیاستمداری در جهان هستم که به دلیل مخالفت با مهاجرت غیرقانونی دستگیر شده‌ام».

محاکمه و دفاعیه جنجالی اوزداغ با حضور ده‌ها تن از سیاستمداران ترکیه، توجه رسانه‌ها را به‌سوی خود جلب کرد.

او چند ماه از عمر خود را پشت میله‌های زندان سپری کرد، اما قاضی در‌نهایت، حکم آزادی او را صادر کرد. 

تحلیلگران ترکیه بر این باورند که زندانی شدن امید اوزداغ، عملاً باعث عبرت بسیاری دیگر از منتقدین حزب حاکم شده و حالا کسی به‌دنبال این نیست که موضوع ضرورت اخراج آوارگان سوری را به میان بکشد.
انتهای پیام/