قبرستان ابوطالب؛ عرشی خاکی که خدیجه را در آغوش گرفته است
«شریف‌ترین قبرستان پس از بقیع که در روز قیامت گوشه‌های آن را می‌گیرند و روی بهشت می‌تکانند»؛ این فضیلت عظیم در مدح قبرستان ابوطالب است؛جایی غبارآلود و غریب روی زمین که عرشیانی چون عبدالمطلب، ابوطالب، یاسر و سمیه و جان پیامبر؛ خدیجه در آن آرمیده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، از رسول خدا(ص) روایت است که در روز قیامت گوشه‌های بقیع و حجون قبرستان ابوطالب (کهن‌ترین قبرستان مکه) را می‌گیرند و روی بهشت تکان می‌دهند. با بقیع در مدینه کم‌وبیش آشنا هستیم؛ اینکه نور وجود چهار امام معصوم(ع) به آنجا قداستی ملکوتی بخشیده و حدود هزار نفر از اصحاب و یاران و بستگان پیامبر(ص) و چهره‌های شاخص صدر اسلام در آن آرمیده‌اند.
اما قبرستان ابوطالب یا حجون کجاست و به یمن وجود چه بزرگانی عزیز و عظیم و محترم شده است؟!
شاید به خاطر وجود نازنینی که رسول خدا با دستان مبارک خود او را به آغوش خاک سپرد؛ به خاطر خدیجه(س) که مالک تمام هستی؛ خداوند متعال برایش سلام و درود می‌فرستاد؛ خدیجه‌ای که مادرِ مادر هستی است؛ مادر فاطمه (س).
حتما چنین است؛ مگر می‌شود خدیجه(س) در خاکی آرمیده باشد و آن خاک به بهشت اعلی فخرفروشی نکند؟! خدیجه‌ای که توانسته بود قلب فخر کائنات و اشرف مخلوقات را فتح کند؛ خدیجه‌ای که فاتح الفتوح بود ...
چنین خاکی بی‌شک توتیای چشم بهشتیان و عرشیان است و نورش به هستی روشنایی می‌دهد؛ گرچه در روی زمین، در حصار دامنه‌های ستبر کوه و نرده‌های آهنین اسیر شده و گرد سکوت و غربت روی آن پاشیده شده است.
مقبره حضرت خدیجه(س) در سمت چپ قبرستان حجون و در محوطه نسبتا وسیعی قرار دارد و فقط یک سنگ بر بالای آن نصب شده است. البته همیشه تا این حد غریب و بی‌نام و نشان نبوده و گویا در قرن هشتم بقعه‌ای با گنبدی مرتفع داشته است. سال 950 سلطان سلیمان قانونی؛ پادشاه عثمانی آن را تخریب و به شیوه قبور مصری تجدید بنا کرد و گنبد بلندی بر آن ساخت. تا زمان احداث بنای جدید، مزار حضرت خدیجه(س) فقط یک صندوق چوبی داشت. این آرامگاه، بر اساس کتیبه آن، در 1298 مرمت شد. قائم مقام فراهانی در قرن سیزدهم به وجود ضریح چوبینی که با پارچه مخمل گلابتون‌دوزی شده، پوشیده شده بود، و همچنین به وجود متولی و خادم و زیارتنامه خوان برای این بقعه خبر داده بود. نه تنها قبر مطهر خدیجه (س) که تمام گنبد و بارگاه‌های واقع در قبرستان حجون چندین دهه پیش و پس از تخریب مقابر بقیع، به دست وهابیان ویران و تمام سنگ قبرهای آن کنده شد.
این قبرستان به وجود نازنین عبدالمطلب و ابوطالب می‌نازد
عزت و عظمت و بهشتی بودن قبرستان ابوطالب البته به جز وجود قبر پاک خدیجه (س)، به قبور مطهر بزرگان دیگری چون پدربزرگ، عمو، اجداد پیامبر (ص) و اصحاب بزرگی چون یاسر و سمیه نیز گره خورده است.
نشریه زائر متعلق به سازمان حج و زیارت قبرستان ابوطالب را اینچنین معرفی کرده است: قبرستان ابوطالب در شمال شرقی مکه و در دوراهی خیابان مسجد الحرام - حجون واقع است. این قبرستان به نام‌های مختلفی از جمله «ابوطالب»، «قریش» و «حجون»، «بنی‌هاشم» و «جنة‌المعلى» مشهور است.
گرداگرد این قبرستان که در سمت راست خیابان حجون و انتهای پل هوائی، تقاطع منی و معابده قرار دارد، دیوار کشیده شده و این دیوار تا دامنه‌های کوه امتداد می‌یابد.
در تاریخ آمده که قُصَی بن کلاب؛ جد پنجم پیامبر اکرم(ص)، نخستین کسی بود که در دامنه این کوه به خاک سپرده شد. از آن پس، اهالی مکه در دره سمت راست و چپ حَجون، اموات خود را دفن کردند. به این ترتیب، همزمان با ظهور اسلام، حجون قبرستانی معتبر شد، به ویژه اینکه اجداد پیامبر اسلام(ص)، عبدمناف، هاشم و عبدالمطلب، در آنجا مدفون شده بودند.
قبرستان از دو ناحیه مجزا تشکیل شده است؛ قبور آباء و اجداد پیامبر(ص) و بنی‌هاشم در شمال قبرستان و در دره و دامنه کوهی قرار گرفته و این کوه‌ها از سه طرف آن را احاطه کرده‌اند. سمت جنوبی این قبور به وسیلهٔ دیوار و نرده‌های آهنی از بقیه قبرستان جدا شده است.
برخی از کسانی که در این محل مدفون شده‌اند، عبارت هستند از: عبدمناف جد پیامبر (ص)، عبدالمطلب پدربزرگ آن حضرت، ابوطالب؛ پدر بزرگوار علی(ع) و عموی پیامبر(ص)، حضرت خدیجه (س)؛ همسر فداکار و مهربان رسول خدا، قاسم و عبدالله دو نفر از فرزندان گرامی پیامبر (ص). همچنین بسیاری از سادات و علمای بزرگ از جمله فرزند شهید ثانی، میر محمد مؤمن استرآبادی، محمد شریف استرآبادی و...
در روایات آمده است که این قبرستان پس از بقیع از شریف‌ترین و بافضیلت‌ترین قبرستانهاست و پیامبر (ص)، خدیجه(س) را با دستان مبارک خویش در این قبرستان دفن کرد و در تشییع عبدالمطلب(ع) و ابوطالب(ع) حضور داشت.
رسول خدا(ص) بارها برای زیارت مزار همسر و پدربزرگ و عموی خویش به این قبرستان می‌رفته است.
موقعیت قبور به این شرح است: مقبره حضرت خدیجه(س) در سمت چپ و در محوطه نسبتا وسیعی قرار دارد و فقط یک سنگ بر بالای آن نصب شده است. به فاصلهٔ 40 متر به سمت مشرق در سمت راست دو قبر کوچک متصل به هم وجود دارد که گفته می‌شود قبور قاسم و عبدالله فرزندان پیامبر (ص) هستند.
حدود 130 متر به سوی دامنه شرقی کوه و در سمت راست سه صورت قبر وجود دارد. قبری که جلوتر واقع شده، مرقد مطهر ابوطالب؛ پدر علی (ع) است و قبر بعدی (بنابه نقلی) متعلق به عقیل است، اگرچه به نقل مشهورتر پیکر عقیل در بقیع در مدینه است. چند متر آن طرف‌تر دو صورت قبر دیگر دیده می‌شود که یکی قبر حضرت عبدالمطلب(ع) و دیگری قبر عبدِ مناف؛ پدرِ هاشم و جد اعلای پیامبر(ص) است.
حجون این بزرگان را در آغوش گرفته است
به جز اجداد پیامبر(ص) مانند عبدالمطلب، ابوطالب، عبد مناف و قصی‌بن‌کلاب، چهره‌های بزرگ دیگری در این قبرستان مدفون شده‌اند. برخی مثل سمیه؛ مادر عمار یاسر؛ اولین زن شهید در اسلام/ یاسر؛ پدر عمار/ قاسم فرزند رسول خدا/ محمدبن جعفر؛ نوه امام سجاد(ع)/ میمونه؛ دختر امام هفتم (ع)/ محمدبن‌حسن‌بن‌الشهیدالثانی؛ نویسنده کتاب مشهور استبصار که نزدیک قبر حضرت خدیجه است/ شیخ زین الدین فرزند محمد بن حسن/ میرزا محمد استرآبادی؛ نویسنده کتاب‌های بزرگی چون رجال کبیر و شرح آیات الاحکام/ محمدامین محمد شریف استرآبادی/ صاحب مدارک و معالم/ امیر محمد مؤمن استرآبادی؛ صاحب کتاب الرجعه.
در این قبرستان 39 نفر از صحابه پیامبر نیز مدفون هستند.
متاسفانه درِ این قبرستان در طول سال بسته است و زائران فقط می‌توانند از پشت نرده‌های قبرستان، قبور مطهر را زیارت کنند و زیارتنامه بخوانند.
انتهای پیام/
