کرامت انسانی؛ زیربنای اخلاق اسلامی و محور حقوق بشر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، حجت‌الاسلام سید مصطفی محقق داماد در اولین کنفرانس بین‌المللی کرامت انسانی که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، گفت: مفهوم کرامت انسانی یکی از اصول بنیادین اسلام است که در آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.

وی تأکید کرد: کرامت انسانی، ریشه در تعالیم دینی دارد و تمام نظام‌های حقوق بشری و اخلاق اسلامی بر محور این اصل استوار است.

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران با اشاره به تاریخچه استفاده از واژه کرامت در ادبیات فارسی و حقوق بشر جهانی، گفت: این واژه در متون حقوقی بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یک اصل اساسی مطرح شد، اما ریشه‌های آن در فرهنگ اسلامی و متون دینی مانند قرآن کریم یافت می‌شود.

حجت‌الاسلام محقق داماد افزود: قرآن کریم با تأکید بر کرامت انسان، این مفهوم را به عنوان یکی از اصول بنیادین برای جامعه بشری معرفی می‌کند.

ارتباط کرامت انسانی با مفاهیم دینی و فلسفی

وی به تفاوت نگاه اسلام و دیگر مکاتب فکری به کرامت انسانی پرداخت و تصریح کرد: از دیدگاه دینی، انسان خلیفه‌الله است و این موقعیت به او کرامت ذاتی می‌بخشد؛ در فلسفه اسلامی نیز، به‌ویژه در آموزه‌های حکمایی چون علامه طباطبایی، انسان به‌عنوان واسطه‌ای میان جهان مادی و معنوی تعریف می‌شود؛ این دیدگاه فلسفی به ما می‌آموزد که همه موجودات از طریق انسان به سوی خداوند حرکت می‌کنند.

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران با اشاره به اینکه تعالیم اسلامی بر اساس کرامت بشری استوار است، افزود: نظام اخلاقی اسلام بر پایه احترام به کرامت انسانی شکل گرفته است و تمام دستورات اخلاقی آن بر حفظ شأن و کرامت انسان تأکید دارد.

کرامت انسانی در حقوق بشر و اخلاق اسلامی

حجت‌الاسلام محقق داماد به بررسی ارتباط میان کرامت انسانی و حقوق بشر پرداخت و بیان کرد: اگر به مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر نگاه کنیم، مشاهده می‌کنیم که تمام اصول آن بر مبنای کرامت انسانی بنا شده است؛ این موضوع در حقوق اسلامی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و احترام به کرامت بشری، محور همه دستورات اخلاقی و حقوقی است.

وی با تأکید بر اینکه آزادی و کرامت دو رکن اساسی حقوق بشر هستند، تصریح کرد: تمام آموزه‌های اخلاقی اسلام از جمله اجتناب از زشتی‌ها، انجام اعمال نیک و احسان به دیگران بر مبنای کرامت انسانی استوار است؛ این اصول اخلاقی، همانند شجره‌ای هستند که ریشه در کرامت انسان دارند و نظام اخلاقی اسلام را تشکیل می‌دهند.

نقش کرامت انسانی در تحولات اخیر جهان

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی عملکرد کشورهای مدعی حقوق بشر پرداخت و گفت: متأسفانه در دنیای امروز، کشورهای غربی که ادعای حمایت از حقوق بشر دارند، در عمل کرامت انسانی را نادیده می‌گیرند. نمونه بارز این موضوع، رفتار آن‌ها با کودکان و خانواده‌ها در مناطق جنگ‌زده نظیر غزه است، جایی که جان هزاران انسان بی‌گناه به خطر افتاده است.

حجت‌الاسلام محقق داماد گفت: اسلام، برخلاف این رویکردها، همواره بر حفظ کرامت انسان‌ها، حتی در شرایط سخت و بحران‌ها تأکید دارد. انقلاب اسلامی ایران نیز یکی از افتخاراتش همین پافشاری بر کرامت انسانی است.

لزوم توجه به کرامت انسانی در نظام‌های اخلاقی

حجت‌الاسلام محقق داماد با تأکید بر اهمیت کرامت انسانی به‌عنوان زیربنای نظام‌های اخلاقی، عنوان کرد: اگر کرامت بشری را محور قرار دهیم، تمام اصول اخلاقی و حقوقی به درستی تعریف خواهند شد؛کرامت انسانی نه‌تنها یک اصل دینی بلکه یک نیاز بنیادین برای جامعه بشری است که باید در همه عرصه‌ها رعایت شود.

وی با اشاره به آموزه‌های اخلاقی سعدی و دیگر ادیبان ایرانی، خاطرنشان کرد:کرامت انسانی تنها یک ویژگی ادبی نیست، بلکه باید به عنوان محور نظام‌های حقوقی و اخلاقی به آن توجه کرد.

انتهای پیام/282