مصرف آنتی‌بیوتیک و نقش رسانه در خودپزشک‌پنداری مردم!
پزشکان سال‌ها درباره تبعات مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک هشدار داده‌اند. رئیس نظام پزشکی همدان درباره بخشی از دلایل آن می‌گوید: نتیجه برنامه‌های پزشکی صداوسیما این بود که مردم احساس کارشناس‌بودن می‌کنند و حتی برای درمان دیگران، نسخه تجویز می‌کنند!
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای قدرتمندی هستند که می‌توانند به مبارزه با عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها کمک کنند. با این‌حال، آنها در برابر ویروس‌ها، مانند ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی، آنفلوانزا یا کرونا می‌شوند، موثر نیستند؛ بنابراین، استفاده از آنها تنها در صورت تجویز پزشک و رعایت دقیق دستورالعمل‌ها ضروری است.
اما بیشتر مردم بدون توجه به این نکات که سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، با کوچکترین علائم سرماخوردگی یا بیماری‌های ویروسی، فوری به داروخانه می‌روند و یک یا دو ورق قرص از انواع آنتی بیوتیک تهیه و مصرف می‌کنند.
برخی از بیماران هم آنقدر به آنتی بیوتیک علاقمندند و آنها را دوای دردشان می‌دانند که حتی هنگام مراجعه به پزشک هم بدون توجه به اینکه بیماریشان از نوع عفونی یا ویروسی است، تقاضای تجویز آنتی بیوتیک دارند.
این موضوع شاید ساده یا بی‌اهمیت به نظر برسد اما، داستان واقعی از آنجا شروع می‌شود که بیمار به دلیل مصرف خودسرانه و غیرمنطقی دارو، دچار مقاومت میکروبی شده و هنگامی که برای یک بیماری جدی نیاز به آنتی بیوتیک دارد دیگر هیچ داروی آنتی بیوتیکی به بدنش جواب نمی‌دهد.
حال برای روشن شدن موضوع به سراغ متخصصان این امر رفتیم تا نظر آنها را درباره مصرف خودسرانه دارو و عوارض ناشی از آن بدانیم.
هیچ پرونده‌ای از توزیع غیرقانونی آنتی‌بیوتیک در داروخانه‌های همدان تشکیل نشده
قدرت‌الله رستمی معاون غذاودارو دانشگاه علوم پزشکی همدان در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، با بیان اینکه تاکنون هیچ پرونده‌ای مربوط به توزیع غیرقانونی و بدون نسخه آنتی‌بیوتیک در داروخانه‌های همدان، تشکیل نشده و جزو شکایات مردمی هم نبوده است، گفت: به دنبال ایجاد برنامه‌ای هستیم که از طریق آن موجودی داروخانه‌ها و عرضه آن از طریق نسخ، بررسی و قابل رصد باشد. فعلا این برنامه عملیاتی نشده اما در آینده نزدیک راه‌اندازی خواهد شد.
وی تصریح کرد: مصرف نابجا و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها در مواردی که به نظر فرد دچار بیماری عفونی شده و به علت عدم تشخیص ویروس یا میکروبی بودن نوع عفونت، با مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها روند درمان واقعی دچار وقفه می‌شود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: به علت مصرف اشتباه داروهای ضد میکروبی در مقابل عفونت، درصورتیکه اصلا میکروبی نیست و ویروسی است، بیمار نه‌تنها هیچ پاسخی به درمان نمی‌دهد بلکه هیچ سودی هم برای بیمار نداشته و مجبور هست عوارضی را هم متحمل شود.
رستمی گفت: با توجه به موضوعات گفته شده بهتر است هر فردی که به سلامت خود اهمیت می‌دهد از استفاده خودسرانه داروها پرهیز کند و حتما بعد از مراجعه به پزشک داروها را از داروخانه های مجاز تهیه و طبق دستور مصرف کند.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها در مقابل میکروب‌هایی که موجود زنده هستند می‌خواهند یک اقدامی انجام دهند و آنها را از بین ببرند یا جلوی رشدشان را بگیرند، اگر مصرف خودسرانه باشد و مقدار آنتی بیوتیک کافی نباشد یا دوره درمان ناقص باشد این میکروب‌ها می‌توانند علیه همین آنتی‌بیوتیک مقاومت نشان دهند، در صورتی که قبلا به این آنتی بیوتیک مقاومتی نداشته و حساس بودند.
رستمی با تاکید بر اینکه مقاومت میکروب علیه آنتی بیوتیک سبب کاهش حساسیت یا از بین رفتن اثر آن می‌شود، گفت: به همین سادگی ما آنتی‌بیوتیک‌هایی که قبلا برایمان با ارزش بوده الان با این مصرف خودسرانه داروها، به تدریج از دست می‌دهیم و زمانی که دچار یک بیماری جدی و خطرناک میکروبی شویم، دیگر به آنتی‌بیوتیک‌های موجود جواب نداده و آنتی بیوتیک جدیدی هم برای عرضه و مقابله با میکروب‌های مقاوم شده در دست نداریم.
معاون سازمان غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: گاهی مواقع نیاز است چندین آنتی بیوتیک را باهم برای بیمار به کار گیریم تا شاید بتوانیم میکروب مقاوم شده را از بدن بیمار خارج کنیم. همه این موارد نشان‌دهنده این است که عوارض مصرف خودسرانه‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها به ویژه در این زمانی که به سمت سرما می‌رویم و درواقع عفونت‌های تنفسی مثل سرماخوردگی‌های ویروسی شیوع دارد، باعث می‌شود برخی افراد برای عفونت‌های ویروسی به سراغ آنتی بیوتیک‌های قوی بروند.
وی گفت: مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک و عوارض آن، در واقع یک خسارت جبران‌ناپذیری به سرمایه آنتی بیوتیکی جهان می‌زند که اگر مقاومت نسبت به داروها ایجاد شود برای کل دنیا اتفاق تلخی رقم خواهد خورد و به مرور این بیماری‌هایی که در اثر عفونت‌های میکروبی به وجود می آید این مقاومت را از خود نشان خواهند داد.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان با تاکید بر اینکه عرضه بدون نسخه آنتی بیوتیک در داروخانه ها ممنوع است، گفت: در صورت مشاهده بازرسان ما یا ارائه گزارش های مردمی؛ حتما با متخلفین برخورد می‌شود.
سرماخوردگی‌های ویروسی نیازی به آنتی بیوتیک ندارد
مجید حنیفه کارشناس تجویز و مصرف منطقی دارو در دانشگاه علوم پزشکی همدان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، با تاکید بر اینکه برخی از مردم بدون آگاهی از عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک، اقدام به استفاده غیرضروری از آن می‌کنند، گفت: هنگام ابتلا به سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی هیچ نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نیست. حتی مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک طول دوره بیماری را در برخی بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
وی با بیان اینکه هر نوع آنتی‌بیوتیک با دستور پزشک تعداد و دوره مصرف مشخصی دارد، عنوان کرد: اتمام دوره درمان یک موضوع مهم است و نباید نادیده گرفته شود. مثلا وقتی پزشک 14 عدد قرص تجویز میکند باید همین تعداد در ساعت مشخص و تا آخرین دانه از قرص مصرف شود.
حنیفه با تاکید بر اینکه برخی از بیماران تمایل دارند که پزشک معالج اقلام زیادی دارو برای آنها تجویز کند، گفت: پزشک حاذق پزشکی است که بیماری را به درستی تشخیص داده و با تجویز حداقل دارو بتواند بیمار خود را درمان کند. مصرف هر دارو در کنار فوایدی که برای درمان بیماری‌ها دارد، دارای عوارضی برای بدن است. حتی مصرف خودسرانه قرص های سرماخوردگی و آنتی هیستامین ها نیز در بعضی از گروه‌ها، ممنوع است.
توصیه یک داروساز و داروخانه‌دار
دکتر محمد ناصر خواجوی پور که خود داروساز و صاحب داروخانه است، در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، با تاکید بر اینکه باید در داروخانه بیماران را نسبت به مصرف داروهای خودسرانه آگاه کرد، گفت: در بسیاری از موارد شاهد تقاضای خودسرانه برای دریافت انواع داروها به ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها هستیم.
وی با بیان اینکه متاسفانه جرأت ناشی از ناآگاهی در جامعه بسیار زیاد شده که این خطرناکترین اتفاق است، تصریح کرد: باید سواد سلامت مردم را افزایش دهیم و به آنها آموزش دهیم که مصرف خودسرانه هر دارویی نه تنها به بهبود بیماری کمک نمی‌کند بلکه ممکن است مشکلات مضاعفی را هم برای بیمار ایجاد کند.
دبیر انجمن داروسازان استان همدان با تاکید بر اینکه مصرف خودسرانه و ناقص آنتی بیوتیک‌ها سبب مقاومت میکروبی در جامعه می‌شود که آسیب‌های زیادی را به دنبال دارد، گفت: بهتر است قبل از خرید و مصرف خودسرانه هر دارویی با پزشک داروساز مستقر در داروخانه‌ها مشورت و راهنمایی‌های لازم دریافت شود.
مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک تاثیرپذیری دارو را کاهش می‌دهد
علیرضا مدرکیان، رئیس سازمان نظام پزشکی استان همدان نیز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در همدان، گفت: الان بسیاری از داروهای آنتی بیوتیک عملا دیگر تاثیری ندارد و علت آن هم مصرف بدون دلیل و خودسرانه است. عرضه بدون نسخه آنتی بیوتیک در داروخانه‌ها، ممنوع و تخلف است و از همکاران محترم داروساز خواهش می‌کنم این موضوع را مد نظر قرار دهند.
وی ادامه داد: البته الان شرایط تجویز دارو نسبت به سال‌های قبل خیلی بهتر شده و نسخی که اقلام دارویی‌اش زیاد باشد نداریم.
رئیس نظام پزشکی همدان با تاکید بر اینکه آنچه امروزه مصرف دارو را در کشور ما زیاد کرده علاوه بر مصرف خودسرانه داروها، مراجعه غیر ضروری به پزشکان است، اظهار داشت: یعنی شرایط به گونه‌ای است که بیمار با کوچکترین مشکل به چند پزشک مراجعه میکند و نسخ دارویی مختلفی را دریافت و گاها همه این داروها را باهم مصرف میکند و مسئله تداخل دارویی را هم در نظر نمی‌گیرید.
پزشک خانواده و نظام ارجاع پیگیری جدی شود
مدرکیان با بیان اینکه باید پزشک خانواده و نظام ارجاع به جد پیگیری شود، تصریح کرد: اگر این کار به صورت اصولی و درست انجام شود بدون شک جلوی همه آسیب‌ها را خواهد گرفت و از طرفی هم هزینه‌های درمان کاهش می‌یابد.
وی از دخالت برخی بیماران در امور درمان و تجویز داروی پزشکان خبر داد و گفت: متاسفانه در 20 سال گذشته یک اتفاقی افتاد و صداوسیما برنامه‌های پزشکی زیادی پخش کرد، نتیجه این برنامه‌ها این بود که بعضی از مردم با نشستن پای این برنامه‌ها، احساس کارشناس‌بودن می‌کنند و در مورد درمان بیماری‌ها به دیگران هم توصیه می‌کنند و بدون توجه به عوارض هر دارو از پزشکان تقاضای تجویز بعضی داروها را دارند.
به گزارش تسنیم از همدان، با توجه به اینکه پزشکان و متخصصان رشته داروسازی مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک را امری خطرناک و جبران ناپذیر برای سلامتی می‌دانند اما باز هم شاهد مصرف بالا و البته تخلف داروخانه‌ها در عرضه بدون نسخه این دارو به مردم هستیم.
با توجه به اهمیت این موضوع بهتر است بازرسان نظارت بر داروخانه‌ها توجه بیشتری به این امر داشته باشند و مردم هم در صورت مشاهده تخلف در توزیع دارو، داروخانه متخلف به معاونت غذا و دارو گزارش دهند.
انتهای پیام/
