ضرورت اجرای صحیح طرح نوین عتبات توسط سازمان حج و زیارت

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اعزام زائران به عتبات عالیات عراق همواره با چالش‌های متعددی روبرو بوده است. بر اساس شواهد موجود، در اوایل دهه هشتاد، سازمان حج و زیارت با مشکلات گوناگونی در حوزه اعزام زائر، مواجه بود. دست اندرکاران امر در آن مقطع، چاره کار را در انجام امور توسط یک مجموعه منحصر به فرد و پاسخ­گو به سازمان دیدند. بنابراین، در راستای سیاست سازمان، شرکت شمسا در تیرماه 1384 تشکیل شد.

در شرکت شمسا به هر یک از شرکت‌های مرکزی استانی با توجه به تعداد دفاتر زیارتی و ظرفیت پذیرش زائرینی که پیش‌بینی می‌شد، داشته باشند، بر اساس ضرایبی که تعیین شده بود، سهام واگذار شد و جمعا 32 شرکت متشکل از 31 شرکت مرکزی استانی و شرکت مرکزی شهرستان کاشان سهام­داران شرکت شمسا شدند. اعزام زائران توسط این شرکت در همان سال همزمان با ولادت حضرت معصومه(س) با دو دستگاه اتوبوس از استان قم و از طریق مرز مهران آغاز شد.

این قالب اعزام با همه ویژگی‌های مثبت و منفی آن تا اواخر دهه 90 نیز ادامه داشت. ولی با افزایش نارضایتی زائران و برخی مشکلات لاینحل و از طرف دیگر، با اعزام گسترده زائران کاروان­‌ها و شرکت­‌های آزادبر، مجموعه حج و زیارت تصمیم گرفت با توجه به مسئولیت خود در این زمینه، روش مذکور را آسیب­‌شناسی کرده و با تجدیدنظر در روش مذکور، طرح جدیدی برای اعزام زائر مهیا کند.

این روند با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی به ارائه طرحی برای اعزام به عتبات عالیات منجر شد که به «طرح نوین عتبات» مشهور گردید. این روش اعزام، به طور رسمی از آذرماه 1400 شمسی آغاز شد و هم اکنون نیز، در حال اجرا است.

البته مانند بسیاری از طرح‌ها در آغاز با مشکلات بسیاری همراه بود که به مرور با پیگیری بعثه مقام معظّم رهبری و اهتمام سازمان، بسیاری از مشکلات آن مرتفع شد ولی هنوز هم مشکلات بسیاری در اجرای این طرح وجود دارد که باید به مرور برطرف شود. همانطور که بیان شد شرکت شمسا به نمایندگی از سازمان حج و زیارت، حدود 16 سال به طور انحصاری وظیفه اعزام زائران را بر عهده داشته است.

به دلیل این سابقه، هنوز هم در «ذهنیت مردم» این موضوع وجود دارد که تغییری در شیوه اعزام رخ نداده است. طیفی دیگری از مردم نیز از وجود کاروان­‌ها و گروه­‌های آزاد اطلاعی ندارند و از اینکه کنار یک سازمان حاکمیتی و دولتی، افراد و مجموعه­‌هایی آزادانه به انتقال زائر به عتبات مبادرت می‌­نمایند، اظهار تعجب می‌­کنند!

با بررسی و تدقیق در فرایند‌های موجود و تحلیل نقایصی که از اجرای فرایند‌های مذکور منتج می‌شود به آسیب ناشی از فقدان «پیوست رسانه­ای طرح نوین عتبات» پی می‌­بریم.

پیوست رسانه‌ای تبیین فرایند‌ها به منظور تأثیرگذاری بر افکار عمومی با بهره‌گیری از ابزار‌های رسانه‌ای متنوع را در دستور کار قرار می‌­دهد. این امر، هم‌زمان با اتخاذ اولین تصمیم‌ها تا آخرین گام‌های پس از اجرای طرح را در بر می‌­گیرد. البته پیوست رسانه‌­ا‌ی هر طرح بستگی کامل به میزان اهمیت آن طرح از منظر مجریان امر دارد به طوری که به هر میزان که طرح مهم باشد، به همان نسبت نیز باید پیوست رسانه‌­ای از ساختار قدرت­مندی برخوردار باشد.

پیوست رسانه­‌ای باید دارای زمان­بندی مشخصی باشد و شاید لازم باشد مدت‌ها قبل از شروع طرح و از ابتدایی‌­ترین مراحل طرح تا پایان آن، تولیدات مناسب رسانه‌­ای در جامعه هدف توزیع شود. در تهیه پیوست رسانه‌ای باید از همه ظرفیت‌های مرتبط استفاده کرد که در این میان مشارکت شخصیت‌های محبوب شامل هنرمندان، ورزشکاران، شخصیت­‌های علمی و فرهنگی از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار است. عمره­‌ی بازیگران و هنرمندان سینما در چند سال قبل، فارغ از اهداف پشت پرده آن، هنوز در صفحات مجازی بازدید دارد.

همچنین انتقادات اخیر تعدادی از رسانه­‌ها، از برخی روند‌های اجرایی را نیز می‌توان با تهیه پیوست رسانه‌­ای پوشش داد زیرا در چارچوب این الگو، همیشه جایی برای مخالفین طرح وجود دارد تا از این مسیر، اشکالات بیان شود و مردم نیز احساس کنند بین دو جبهه فکری، تضارب آرا وجود دارد و بخش دولتی ابایی از مواجهه با انتقادات و ایرادات ندارد. البته مجموعه حج و زیارت باید بداند که قادر نخواهد بود تمامی فضای رسانه‌ای را به نفع خود جهت‌دهی کند، اما حداقل می‌تواند کاری کند که ﻗﻀﺎوت‌ها و ﺑﺮداﺷﺖ‌ها از ﻋﻤ� ﮑﺮد خود در افکار عمومی را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و سوی واقع‌­گرایان‌ه­ای هدایت کند.

نتیجه­‌گیری:

در ارائه‌­ی پیوست رسانه‌ای طرح نوین عتبات، هدف این است که با ایجاد حلقه ارتباطی با خبرگزاری‌ها و سایت‌های مهم خبری، لوازم و شرایط اجرای موفق این طرح تضمین گردد. درباره نوع و نحوه ارتباط و راه‌های تبیین طرح بحث‌های تخصصی زیادی وجود دارد و نیاز است با حضور کارشناسان موضوع، نسبت به طراحی، زمانبندی و اجرای الگوی رسانه‌­ای مورد نظر اقدام کرد.

در شرایط فعلی که گوشی­‌های تلفن همراه، نقش مهمی در ارتباطات بین مردم ایفا می‌­کنند و هر لحظه فضای مجازی عرصه جدیدی را بر روی رسانه­‌ها می‌­گشاید، محصولات رسانه‌­ای باید با رویکرد توزیع غیر خطی در فضای مجازی تولید شوند. برای تهیه یک پیوست رسانه‌­ای باید از قالب­‌های رسانه‌­ای متنوع مانند انواع موشن‌­گرافی، مصاحبه­‌های تخصصی، گفتگو‌های خبری، گزارشات میدانی، کاریکاتور، مصاحبه­‌های مردمی و حتی در صورت امکان، فیلم و مستند نیز استفاده کرد. ضمن این­که برای تهیه یک پیوست رسانه­‌ای تأثیر­گذار باید از عوامل رسانه‌­ای متخصص استفاده کرد و کار‌های غیر حرفه‌­ای و دم دستی و فاقد سناریو نمی‌­تواند به عنوان پیوست رسانه­‌ای تلقی شود.

برخی موضوعات پیشنهادی که در سیاست­گذاری رسانه­‌ای و جریان­‌سازی خبری پیوست رسانه‌­ای طرح نوین عتبات، می‌تواند مدنظر قرار گیرد:

- تشریح مداوم طرح نوین عتبات با اقتضائات خاص خود

- تبیین نقش نظارتی سازمان حج و زیارت و خودداری از تصدی­گری در شیوه جدید اعزام

- عدم انحصار و ایجاد فضای رقابتی از طرف سازمان حج و زیارت برای شرکت­‌های مجری و فعالیت شمسا در کنار شرکت‌های دیگر

- تبیین دلایل دریافت هزینه حاکمیتی از کاروان‌های سازمان حج و زیارت نظیر هزینه‌های فرهنگی، امنیت، بیمه زائران و... و بیان مصادیق مشکلات عدیده­ی پدید آمده برای زائران

- تشریح مخاطرات جانی فقدان حفاظت امنیتی و نیرو‌های امنیت

- هزینه سنگین درمانی در عراق در نبود بیمه برای کاروان‌های آزاد

- سردرگمی زائران و نبود مرجعی برای رسیدگی به مشکلات جدی در داخل عراق

- تعبیه آشپزخانه متمرکز به منظور جلوگیری از خطرات مواد اولیه غیربهداشتی و نامناسب

- رسیدگی فوری به مشکلات زائران با حضور در صحنه به علت وجود ناظرین تغذیه، اسکان، بازرسی و... در ستاد‌های نجف، کربلا و کاظمین

- جریان­‌سازی رسانه‌ای مسئولیت خطیر نیروی انتظامی برای مقابله با کاروان‌های آزاد و کم نمودن مشکلات زائران

- پاسخگو بودن شرکت‌های مجری اعزام به عتبات عالیات به علت بررسی مقدماتی صلاحیت آنان توسط حج و زیارت

- مسدود نمودن ده درصد از وجوه پرداختی زائران به شرکت­‌ها بابت تضمین خدمات مطلوب به زائران

- بازتعریف نقش کنسول­گری­‌های جمهوری اسلامی ایران در عراق به منظور انعکاس مشکلات کاروان­‌ها و اشخاص آزادبر

انتهای پیام/