لزوم رعایت ۵ مقدمه در پرداخت یارانه؛ از سنجش‌پذیری تا اصابت به هدف
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه پرداخت یارانه مقدماتی دارد که باید این موارد رعایت شوند، گفت: حفظ قدرت خرید و توان تولیدکننده دو علت پرداخت یارانه است که دولت براساس نوع کالا و هدف خود می‌تواند بین پرداخت یارانه به مصرف‌کننده یا زنجیره تصمیم بگیرد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حسن حسن‌خانی کارشناس اقتصادی در خصوص لزوم پرداخت یارانه به زنجیره تولید به‌جای مصرف‌کننده نهایی گفت: پیش از رسیدن به این موضوع باید به چند مقدمه در خصوص یارانه‌ها اشاره کرد؛ نکته اول این است که یارانه باید اصابت‌پذیر باشد، به‌عبارت دیگر یارانه‌ای که هیچ اصابتی نداشته باشد در هیچ ساختار یا منطق حکمرانی جایی ندارد، وقتی شما یارانه‌ای پرداخت می‌کنید که اصابتش قابل رصد نیست، عملاً فلسفۀ خاصی ندارد و قابل دفاع نیست.
لزوم رعایت 5 مقدمه در پرداخت یارانه؛ از سنجش‌پذیری تا اصابت به هدف
حسن‌خانی ادامه داد: نکته دومی که وجود دارد این است که اثرپذیری یارانه باید قابل راستی‌آزمایی باشد، اگر شما اثر را احساس می‌کنید ولی نمی‌توانید راستی‌آزمایی کنید، باز هم باید بازنگری رخ بدهد. مسئلۀ سوم این است که یارانه اثر تخریبی روی تولید نداشته باشد، شما نمی‌توانید به یک زنجیره‌ای، به یک تولیدکننده‌ای به یک مصرف‌کننده‌ای یارانه بدهید منتهی نتیجه این یارانه تخریب تولید باشد، در این شرایط نمی‌توانید از یارانه دفاع کنید.
موضوع چهارم این است که یارانه‌ای که پرداخت می‌شود باید قابل دفاع یا قابل تحمل برای دولت باشد، یارانه‌ای را باید پرداخت کنید که دولت بتواند زیر بار مالی آن یارانه دوام بیاورد و الّا اینکه بخواهید تمام بودجۀ دولت را یارانه پرداخت کنید هم قابل دفاع نیست.
وی افزود: این موارد، شروط استقرار و استمرار درست پرداخت یارانه است، حالا این که؛ "به چه‌موضوعی؟ به چه‌کالایی؟ به‌چه‌صورتی؟" یارانه پرداخت شود، بحث جدایی است.
مسئلۀ آخر که بسیار مهم هم هست، مسئلۀ فساد است، اگر یارانه پرداخت می‌کنیم چه به آخر زنجیره چه به اول زنجیره، این فساد احتمالی ناشی از این پرداخت یارانه باید قابل پیشگیری و مقابله باشد.
اگر ما این قیود و این چارچوب‌ها را بپذیریم، می‌توانیم مورد به مورد در خصوص یارانه حرف بزنیم. گاهی وقت‌ها شما یارانه به کالایی می‌دهید که کالای اساسی است، گاهی وقت‌ها یارانه به کالایی می‌دهید که کالای اساسی نیست، اما تولید آن در کشور پیشران است مثل خودرو.
حفظ قدرت خرید و توان تولیدکننده دو علت پرداخت یارانه
این کارشناس اقتصادی با تصریح به اینکه پرداخت یارانه اصلاً چیز بیهوده‌ای است مگر به دو دلیل؛ حداقل یکی قدرت خرید مردم را حفظ بکند یکی توان تولید تولیدکننده را حفظ بکند، گفت: ببینید شما، سال‌هاست که دولت آمریکا دولت فدرال دارد به کشاورزان آمریکایی به‌انحای مختلف و به‌شیوه‌های مختلف یارانه پرداخت می‌کند.
برای چی؟ برای اینکه کشاورز‌های آمریکایی نسبت به کشاورز‌های اروپایی مزیت رقابتی‌شان را از دست ندهند، پسته‌کار‌های آمریکایی یک‌دفعه درجا نزنند ضعیف نشوند در بازار‌های جهانی که رقابت‌ها خیلی بالاست، پس، من عرضم این است اگر می‌خواهیم راجع به یارانه حرف بزنیم باید راجع به این طرح صحبت کنیم که یارانه موضوعیت ندارد، طریقیت دارد.
وی گفت: به‌قول طلبه‌ها یعنی به‌دلیل یک رسیدن به یک هدف خاصی دارد دنبال می‌شود یا باید حمایت از مصرف‌کننده نهایی باشد یا حمایت از تولید یا هر دو، به این شکل حالا برویم سر شیوۀ پرداخت، ما یک سبدی از روش‌ها داریم در دنیا که یک سری کالا‌ها هستند که به‌صورت مستقیم مصرف‌کنندۀ نهایی‌شان حمایت می‌شود.
یک سری کالا‌ها هستند بلاواسطه یا با واسطه دارد حمایت می‌شود از مسیر چرخه‌های مختلف، چرخه‌های دور، حلقه‌های دور، حلقه‌های نزدیک، اگر ما بخواهیم راجع به این نسخۀ کلی صحبت بکنیم واقعاً نمی‌توانیم جواب خاصی بدهیم، باید مورد به مورد مثلاً کالا‌های اساسی را معمولاً به‌دلیل اینکه کم‌کشش هستند این کالا‌ها عمدتاً پرداخت مستقیم ـ حالا پرداخت که نه منظور اینکه حمایت مستقیم ـ می‌شوند یا کالا‌هایی که برای یک کشور در حکم پیشران هستند صنایع پیشرانی هستند اینها به‌صورت حمایت از تولید دارد از آنها حمایت می‌شود در کشور‌های مختلف.
حسن‌خانی تأکید کرد: در کشورمان ساختار دولت ما و حاکمیت ما اجازه نمی‌دهد، به هدف اصابت نمی‌کند، من اینجا می‌خواهم خدمتتان یک نقدی داشته باشم، ببینید اگر قرار است ما دولت را همین شرایطی که از 30 سال پیش بوده است، در نظر بگیریم، بله، هیچ کاری را نمی‌توانیم انجام بدهیم ولی اگر قائل باشیم به اینکه دولت می‌تواند نظام حکمرانی خودش را اصلاح کند، ترمیم کند، بالاتر ببرد، خودش را رشد بدهد، خطا‌های خودش را جبران بکند و رویه‌های خودش را اصلاح بکند، باید قائل باشیم به اینکه دولت باید بتواند در طول زنجیره شفافیت ایجاد بکند.
اگر یک ریال یارانه می‌خواهد در این زنجیره از ابتدای حلقه تا انتهای حلقه به‌انتخاب خودش پرداخت بکند اولاً هدفش را خوب بتواند رصد بکند، با فسادش خوب بتواند مقابله بکند، بار مالی‌اش را خوب بتواند تحمل بکند، تبدیل به کسری بودجه و از آن طرف هم در بلندمدت تبدیل به تورم نشود اینها را باید دولت و ساختار حکمرانی ما بتواند انجام بدهد.
انتهای پیام/+
