«چرخ گردون» تلویزیون ۹۰ شبی‌ها را در پارک لاله زنده کرد/ بازگشت دوباره جعفر «نوروز رنگی»، ۲۰ کیلو سبک‌تر!

خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر: «چرخ گردون» و صحبت درباره 90 شبی‌های تلویزیون ما را به تاریخ گذشته جعبه جادو می‌برد.جایی که تماشاگران تلویزیون هر شب منتظر می‌نشستند و یک 90 شبی را به نظاره می‌نشستند. کارگردان‌هایی که می‌کوشیدند نقدهای اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی‌شان را با زبان تصویر آن هم کمدی و طنز مطرح کنند.

اما لازم است قدری به عقب برویم؛ ابتدای دهه 70 زمانی که مهران مدیری به همراه تیمی جوان، با انرژی و با استعداد، برنامه آیتمی و طنز «ساعت خوش» را برای تلویزیون تولید کرد. این برنامه به صورت هفته‌ای یک‌ بار از شبکه دو سیما روی آنتن می رفت که سرآغازی برای معرفی بازیگران طنز به دنیای تلویزیون بود. علاوه‌بر مهران مدیری، سعید آقاخانی، رضا عطاران، رضا شفیعی‌جم، حمید لولایی، نادر سلیمانی، رامین ناصرنصیر و بسیاری از بازیگران و چهره‌های طناز تلویزیون در این برنامه دیده و به عنوان چهره طنز به مخاطبان معرفی شدند.

نمایی از «ساعت خوش»

در دهه 1370 و پس از برنامه «ساعت خوش»، برنامه‌های طنز دیگری مانند «سیب خنده»، «این چند نفر (هژیرها)» و «قطار ابدی» با ترکیبی از همان بازیگران توانستند جایگاه ثابتی را برای خود در این برنامه‌ها ایجاد کنند اما گویا مخاطب از یک زمانی به بعد انتظار خلاقیت بیشتری از مجموعه‌های طنز داشت و دیگر برنامه‌های آیتمی، تاریخ مصرف خود را از دست داده بودند. به همین دلیل در دهه 80 کارگردان‌ها به فکر ساخت سریال‌های کمدی و طنز افتادند و شاید «زیر آسمان شهر» مهران غفوریان را بتوان سرآغازی برای تولید سریال‌های طنز طولانی‌مدت و اصطلاحاً 90 شبی در تلویزیون نامید.

.

مهران غفوریان با ساخت سریال «زیر آسمان شهر» به اوج محبوبیت خود رسید؛ سریالی که رضا عطاران نویسندگی آن را برعهده داشت و جمعی از بازیگران طناز آن روز مانند حمید لولایی، یوسف تیموری، نصرا... رادش و خود مهران غفوریان نقش‌های اصلی این سریال را برعهده داشتند. شاید نقش «خشایار» با بازی حمید لولایی در این سریال هیچ‌گاه از ذهن مخاطبان تلویزیون فراموش نشود، به‌طوری که تکیه‌کلام معروف «نه... غلام؟!» خشایار تا مدت‌ها بر سر زبان‌ها می چرخید.

سریال طنز «بدون شرح» مهدی مظلومی یکی دیگر از سریال‌های 90 شبی ماندگار تلویزیون بود که در سال 1381 و پس از «زیر آسمان شهر»  روی آنتن شبکه سه سیما رفت. سریالی با بازی هنرمندانه زنده‌یاد فتحعلی اویسی در نقش آقای کاووسی که مدیر نشریه شهر قشنگی بود که خاطرات خوشی را برای تماشاگران تلویزیون به یادگار گذاشت.  امیر جعفری، رضا شفیعی‌جم، لیلی رشیدی، مریم سعادت، بیژن بنفشه‌خواه، محمود بصیری و امیر نوری از دیگر بازیگران این سریال بودند که با نویسندگی برادران قاسم‌خانی، خشایار الوند، حمید برزگر و ریما رامین‌فر یکی دیگر از سریال‌های طنز این جعبه جادویی را خلق کردند.

سال 1381 بود که دوباره مهران مدیری با تیم جدید خود این بار «پاورچین» را در قالب سریالی 90 قسمتی برای شبکه 5 سیما روی آنتن برد. یک کمدی موقعیت با بازی جواد رضویان، شقایق دهقان، سحر ولدبیگی، سحر زکریا، محمدرضا هدایتی در نقش طغرل و سرایدار خانه و خود مهران مدیری در نقش فرهاد که از روستایی به نام «برره» در ناکجاآباد به تهران آمده بود تا زندگی جدیدی را شروع کند.

پس از موفقیت سریال بدون شرح با کاراکتر آقای کاووسی، رضا صفدری تصمیم گرفت تا سریالی طنز به نام «باغچه مینو» با محوریت شخصیت فتحعلی اویسی در نقش منوچهر مینو را جلوی آنتن شبکه سه ببرد. سریالی با بازی بیژن بنفشه‌خواه، رضا و زهرا داوودنژاد، سید جواد رضویان و گروهی از بازیگران طنز سیما که علی‌رغم تلاش بسیار، نتوانست آنچنان رضایت مخاطبان را به دست آورد.

مهران مدیری پس از موفقیت پاورچین این بار با تیم هنری خود، سریال «نقطه چین» را در دی‌ماه 82 به کنداکتور شبکه 3 سیما رساند. سریالی به تهیه‌کنندگی برادران آقاگلیان که بیش از همه بازیگران این سریال، رضا شفیعی‌جم با نقش «بامشاد» در آن به‌خوبی درخشید و در ذهن تماشاگران تلویزیون جاودانه ماند و ترانه «بی‌وفایی...» او نقل بسیاری از مردم شد.

سعید پیردوست، سیامک انصاری، سحر ولدبیگی، سحر جعفری‌جوزانی، محمدرضا هدایتی و ساعد هدایتی از دیگر بازیگران این مجموعه دوست‌داشتنی بودند. ماجرای این سریال در یک آپارتمان چند طبقه می‌گذشت. مهران مدیری در نقش اردلان با رضا شفیعی‌جم در نقش بامشاد باجناق بودند و داستان این سریال در موقعیت‌های طنز پیش می‌رفت.

رضا عطاران پس از تجربه کارگردانی مجموعه‌های طنز «سیب خنده، مجید دلبندم و قطار ابدی» در دهه 70، در سال 82 سریال 90 شبی و طنز «کوچه اقاقیا» را برای شبکه پنج سیما به روی آنتن برد. سریالی با بازی به‌یادماندنی مرحوم استاد منوچهر نوذری که در یک خانه‌باغ داستان آن روایت می‌شد.

مهران مدیری مهرماه 84 با همان تیم همیشگی خود و با کوله‌باری از تجربه ساخت سریال‌های طنز، این بار دست به شاهکاری زد و «شب‌های برره» را به آنتن رساند. سریالی که هرچند با حاشیه‌هایی در زمان پخش خود مواجه شد و به انتها نرسید، اما توانست به یکی از سریال‌های ماندگار تلویزین تبدیل شود. داستان در زمان رضاشاه رخ می‌دهد و مصیبت‌های کیانوش در روستای خیالی برره را به تصویر می‌کشد. سیامک انصاری، شقایق دهقان، سعید پیردوست، محمد شیری، فلامک جنیدی، محمدرضا هدایتی، رضا شفیعی‌جم، هادی کاظمی و بهنوش بختیاری از جمله بازیگران این سریال بودند.

مهران مدیری و «مرد هزار چهره»

مهران مدیری پس از تجربه سریال‌های مناسبتی «مرد هزار چهره و دو هزار چهره» در نوروز، شهریور 1389 سریال «قهوه تلخ» را این بار برای شبکه نمایش خانگی کارگردانی کرد اما به دلیل محبوبیت مدیری در بین مخاطبان و جنس طنزی که تولید می‌کرد، این سریال نیز مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفت و به‌خوبی دیده شد. 

شاید آخرین 90 شبی تلویزیون «پلاک 13» به کارردانی آرش معیریان باشد که البته چندان موفق هم نبود. اما شروع دوباره تلویزیون برای احیای 90 شبی‌های تلویزیون در دهه 1400 بود.  محمود جعفری، علی صادقی، نگار عابدی، سیاوش مفیدی، حسین رفیعی، مهران ضیغمی، اردلان شجاع‌کاوه، امیرحسین صدیق و گروهی از دیگر بازیگران در این سریال به ایفای نقش پرداختند.

برای رسیدن به «چرخ گردون» که سال 1402 تولید خود را آغاز کرده و مهیای آنتن شبکه دو سیما می‌شود این بازخوانی لازم بود. اهمیت و نوع استقبال مخاطبان را می‌توان در هرکدام این سریال‌ها جستجو کرد و دید که چقدر مخاطبان منتظرِ چنین سریال‌ها و طنزهایی از تلویزیون‌اند. حتماً جعبه جادو دو کاراکتر کریم آشی و غلام عدسی با بازی حمید لولایی و علیرضا خمسه را در تاریخ 90 شبی‌های خود ثبت خواهد کرد.

اما همه این کارها در آپارتمان و لوکیشن‌هایی مرسوم تولید شده‌اند و «چرخ گردون» از این مرسوم‌ها و آپارتمانی‌ها فراتر رفته است. این بار با یک پارک لاله  33 هکتاری و چندین لوکیشن خلاقانه روبروییم. همین که وارد صحنه می‌شویم گاری دورگردیِ کریم آشی به چشم‌مان می‌خورد. حمید لولایی و حمیدرضا حافظ شجری در کنار همدیگر قرار دارند که لولایی نقش کریم آشی را بازی می‌کند.

علیرضا خمسه و حمیدرضا حافظ شجری در نمایی از سریال «چرخ گردون»

در صحنه علیرضا خمسه هم با نقش غلام عدسی و یک گریم متفاوت حضور دارد. مجید شهریاری را می‌بینم که اینجا آقای سیرآبی را بازی می‌کند. ساقی زینتی از بازیگران قدیمی سینما و تلویزیون هم دیده می‌شود. مهرداد ضیایی، افشین سنگ‌چاپ و خیلی‌ از بازیگران دیگر حضور دارند.

سعید مرادی تهیه‌کننده در لوکیشن حضور دارد و جواد مزدآبادی هم گرفتن پلان پایانی است تا پس از آن با هم به گفت‌وگو بپردازیم.

می‌توان سختی‌های تولید یک مجموعه نمایشی را در پارک لاله از نزدیک دید؛ وقتی مردم دورتا دور ایستاده‌اند و تصویربرداری سکانس‌های «چرخ گردون» را می‌بینند یا صداهای مختلف و شرایط جوّی همه باعث می‌شود کار از آن حالت عادی خودش خارج شود و شرایط ساخت را سخت‌تر کند.

اما همه عوامل و هنرمندان این سختی‌ها را به جان خریده‌اند. از نزدیک می‌توان این نکته را به وضوح مشاهده کرد همه سعی می‌کنند کاری خوب راهی آنتن تلویزیون شود.

سریالی که با حضورش در لوکیشن (پارک لاله) به نظر می‌رسد در تلاش است یک جامعه کوچکی با کاراکترهایی کاملاً آشنا را طراحی کند تا یک طنزِ دور از مردم روایت نشود. (چرا که برخی از طنزها و سریال‌ها با نشان دادن خانه‌های اشرافی و تمولِ بیش از حد مخاطب را از خودش دور می‌کند تا بتواند یک ارتباط صمیمانه برقرار کند.)

اما اینجا گویی «چرخ گردون» قرار است ما را با خودش به همان طنزهایی ببرد که زندگی مردم را روایت می‌کرد یک زندگی واقعی؛ همان طنزهای اجتماعی که هنرمندان این سریال اعتقاد داشتند مردم به این نوع کارها نیاز دارند و این طنزها را دوست دارند. سریال‌هایی که بخشی از آن را در ابتدای گزارش موردنظر قرار دادیم سال‌های پیش از این جنس تلویزیون تولید می‌کرد گویا دوباره به همین طنزها روی آورده است. (اساساً مأموریت مرکز سیمرغ صداوسیما احیای همین ژانرها و گونه‌های نمایشی مغفول مانده است.)

نکته‌ای که سعید مرادی تهیه‌کننده سریال در جلوی دوربین تسنیم مطرح کرد گویای همین نکته است؛ تلویزیون در دوران تحول ژانرها و گونه‌های مغفول‌مانده را احیاء می‌کند و مرکز سیمرغ به همین خاطر راه افتاده است. تهیه‌کننده «چرخ گردون» تأکید کرد: سریال 90 شبی «چرخ گردون» در قالب 35 دقیقه هر قسمت برای پخش از شبکه دو سیما آماده می‌شود. البته که چه زمانی پخش می‌شود را مدیران سیمافیلم و مرکز سیمرغ درباره آن تصمیم می‌گیرند. پیرو جریان جدید سازمان صداوسیما و موضوع تحول در سازمان صداوسیما و راه‌اندازی مرکز سیمرغ سیما به عنوان اولین محصول نمایشی مرکز سیمرغ این اثر در حال تولید و فیلمبرداری است.

سعید مرادی تهیه‌کننده و جواد مزدآبادی کارگردان

وی افزود: از آنجایی که کارهای آپارتمانی ممکن است در راستای ساختار، دکوپاژ و میزانسن به نوعی فضا را یک مقداری به سمت تله‌تئاتر کند دوری کردیم و مصائب آن را به احترام مردم به جان خریدیم و در حدود 40 لوکیشن در مجموع 33 هکتار در پارک لاله را فیلمبرداری می‌کنیم. قطعاً کار در محیط های خارجی سختی‌های مختص خودش را دارد. گاهی اوقات از 8 تا 10 ساعت مفید کاری، شاید 6 ساعت را داشته باشیم و تعهد هم داریم زمان مشخصی در روز تصویربرداری کنیم.

البته این تهیه‌کننده شناخته شده که «بانوی سردار» را روی آنتن داشت از آمادگی ساخت فصل دوم این مجموعه تلویزیونی در صورتی‌که نظر مخاطبان و تصمیم مدیران تلویزیون بر ادامه آن داشته باشند، خبر داد.

جواد مزدآبادی در ادامه این گزارش به این نکته اشاره کرد: وقتی قرار بر این شد سریالی را طراحی کنیم و بسازیم خیلی مصرّ بودم حتماً این سریال، کمدی باشد. برای اینکه بتواند در این فضایی که مردم هستند و شرایط مالی خوبی نداشته باشند بتوانند از طریق یک سریال داستانی طنز یک مقدار حال و هوای‌شان عوض شود لذا براساس این سیاستگذاری‌ها سریال «چرخ گردون» را نوشتم و الان در مرحله ساخت هستیم.

** وقتی نگاهی به بازیگران در صحنه می‌اندازیم حضور حمیدرضا حافظ شجری که ما را یادِ جعفر سریال «نوروز رنگی» می‌اندازد جالب است. او 20 کیلو وزن کم‌کرده و جلوی دوربین ما درباره‌اش صحبت کرد.

حمیدرضا حافظ شجری گفت: خوشحالم مردم خیلی با جعفر «نوروز رنگی» ارتباط گرفتند. شما پرسیدید 20 کیلو وزن کم کرده‌ام؛ بله برای اینکه یک دارویی استفاده می‌کنم آن زمان کورتون آن دوز بالایی داشت و 60 کیلو شدم و حالا 20 کیلو وزن کم کرده‌ام و حالم بهتر شده است و بعد از سه سال به کار برگشتم.

نکته‌ای که توجه ما را جلب کرده بود او از مشهد به تهران آمده است؛ این مسیر طولانی سؤال دیگری بود که از حافظ شجری پرسیدیم و او این‌گونه پاسخ داد: «نه برای من سخت نیست؛ علاقه دارم و علاقه است که باعث شده دستمزدم که خیلی عدد قابل توجهی هم نیست از انگیزه‌ام کم نکند. چون آنقدر علاقه دارم حاضرم پولی هم از جیبم بگذارم که کار کرده باشم.»

مجید شهریاری که خودش می‌گوید در «چرخ گردون» هم مثلِ سریال‌های کمدی دیگر تلویزیون آوازی هم می‌خواند و آن طنازی‌های گذشته را با قدرتِ بیشتری دنبال می‌کند درباره نقش خودش توضیح بیشتری می‌دهد. او گفت: اولاً اینجا هم با آقای حمید لولایی خاطره‌های‌مان زنده خواهد شد این نوید را به مخاطبان هم بدهم اتفاقات جالبی در راه است. اما این خاطره را دارم که در جریان سریال «پیامک از دیار باقی» داستانی داشتیم؛ آمدم آقای شریفی‌نیا را بدزدم اشتباهاً حمید لولایی را در صندوق عقب انداختم و به ایستگاه هفت توچال بردم. اینجا هم در «چرخ گردون» از این خاطره‌ها خواهیم داشت.

او همچنین خاطرنشان کرد: نقشِ من در سریال «چرخ گردون» آقای سیرآبی است اما به من می‌گویند سیرابی که به کاراکترهای دیگر ایراد می‌گیرم که من سیرآبی هستم.

حمید لولایی و علیرضا خمسه در نمایی از سریال «چرخ گردون»

حمید لولایی و علیرضا خمسه هم خیلی اهل مصاحبه کردن نیستند. اما نکته جالب حمید لولایی که به دلیل اینکه می‌خواست زودتر به کار دیگری برسد نتوانست این گفت‌وگو را ویدئویی انجام دهد. اما در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به همین جمله بسنده کرد: امیدوارم مخاطبان با دیدن «چرخ گردون» خاطره کارهای قبلی من برایتان تکرار شود؛ برای همه مردم عزیزم، آرزوی موفقیت دارم؛ شاد باشید.

همچنین علیرضا خمسه که «غلام عدسی» را بازی می‌کند از بازگشت سریال‌های طنز و ساخته شدن این گونه‌های نمایشی استقبال کرد و به این نکته تأکید داشت که مردم به طنزهای اجتماعی خوب و با نشاط نیاز دارند و اگر برخی از کارهای کمدی تلویزیون توانست از توفیق زیادی برخوردار شود به این خاطر بود که کارهایی از جنسِ مردم ساخته می‌شد.

اما بخش پایانی گزارش گفت‌وگو با ساقی زینتی بود. بازیگری که در «پس از باران»، «ستایش» و خیلی از کارهای دیگر نقش منفی و خاکستری ایفا کرده و حالا با یک کمدی به تلویزیون برمی‌گردد. در میان اشاره به ساخت کارهای طنز و حضورش و نقش خود که همسر آقای سیرآبی را بازی می‌کند اما خواست جلوی دوربین تسنیم از تبعیض‌ها و دستمزدهای پایین بازیگران پیشکسوت بگوید.

ساقی زینتی تأکید کرد:  32 سال است جلوی دوربینم و خوشبختانه نقش‌های متعددی را در سینما، تئاتر و تلویزیون تجربه کرده‌ام. حتی این افتخار نصیب من شده در رادیو هم خدمت مردم بوده‌ام. واقعاً عمر و جوانی‌ام را گذاشتم. بعد از 32 سال الان هم سابقه کاری ما را درنظر نمی‌گیرند و قراردادها بسیار پایین است. تورم روز به روز بالاتر می‌رود و اصلاً با زندگی ما همخوانی ندارد. در پرند مستأجرم و زندگی شرافتمندانه‌ای دارم اما این سؤال را دارم بعد از 32 سال باید هنوز مستأجر باشم؟ یا با قرارداد 15 سال پیش کار کنم؟ ما با کار زنده‌ایم و نمی‌توانیم بگوییم این قرارداد را نمی‌بندم و در آن کار حضور نخواهم داشت. باید تمهیدی اندیشیده شود.

به گزارش تسنیم، «چرخ گردون» داستان دو رقیب کاری کریم آشی و غلام عدسی را به تصویر می‌کشد... در این سریال بازیگرانی همچون حمید لولایی، علیرضا خمسه، کمند امیرسلیمانی، رامین ناصرنصیر، افشین سنگ‌چاپ، نیما شاهرخ‌شاهی، مهرداد ضیایی، کریم قربانی، اکبر رحمتی، آتش تقی‌پور، مجید شهریاری، ساقی زینتی، حمیدرضا حافظ شجری، سولماز حصاری، فرهاد بشارتی، حسن اسدی، بیتا خردمند، محمدرضا عباس‌نژاد، شهین تسلیمی، مجید علم‌بیگی، یوسف ملک‌زادگان، فرشاد حسینی موحد، فرزاد حاتمیان، فرخنده فرمانی، محسن حسنی، علی آذری، میثم رمضانی، محمد مالکی به ایفای نقش می‌پردازند و بازیگران جوانی همچون ماهک حسینی، آیدا ابراهیمی، سهیل میرزآقایی که در «چرخ گردون» جلوی دوربین‌ رفته‌اند.

سعید مرادی تهیه‌کننده، جواد مزدآبادی کارگردان،‌ حسین باقریان جانشین تهیه‌کننده، ناظر کیفی: احسان صاحب جمعی، حسین ناظریان مدیر فیلمبرداری، سامان تفرشی مدیر برنامه‌ریزی، امید خیرخواه دستیار اول کارگردان، امید قربانی مدیر صدابرداری، لیلا مربی منشی صحنه، بابک شعایی طراح گریم، سعید آهنگرانی طراح صحنه و لباس، فرزاد اسدیان عکاس و فیلمبردار پشت صحنه، ایمان پناهی‌راد مدیر تدارکات، وحید بی‌طرفان تدوین، محراب مشهدبان طراح تیتراژ، مرتضی شفیع موسیقی، سیدمحمود موسوی‌نژاد صداگذار، مجده وفایی اصلاح رنگ و نور، محسن باقریان جانشین تولید و پویان خرم‌پور هماهنگی تولید از عوامل سریال «چرخ گردون» به حساب می‌آیند.

انتهای پیام/