بررسی تغییر در مالیات اخذشده بر سود سپرده در آذربایجان
دولت آذربایجان شهروندان را به سپرده‌گذاری طولانی‌مدت ترغیب می‌کند، با این حال تا زمانی که ریسک فاکتورهای سنتی مرتبط با اقتصاد آذربایجان ادامه داشته باشد، قابل تصور نیست که شهروندان این کشور علاقه زیادی به سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک‌ها داشته باشند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های جمهوری آذربایجان، در سال 2016، کسر مالیات بر درآمد از سود دریافتی شهروندان در بانک‌های جمهوری آذربایجان به‌مدت 7 سال به حالت تعلیق درآمد.
در آن زمان بخش بانکی آذربایجان در یک بحران جدی قرار داشت. دو کاهش ارزش در سال 2015 نیمی از بانک‌های این کشور را نابود کرد و اعتماد عمومی به بانک‌ها را از بین برد. در آن زمان دولت آذربایجان سعی داشت با معافیت 7ساله مردم از مالیات، از برداشت دسته‌جمعی وجوه خود از بانک‌ها جلوگیری کند،
با این حال، در سالهای 2015ـ2017، کاهش 3 میلیارد منات در حجم سپرده‌های نگهداری‌شده در بانک‌های آذربایجان به ثبت رسیده است.
اگرچه معافیت مالیاتی اعمال‌شده برای درآمد سپرده در اول فوریه سال جاری منقضی شد، اما دولت آذربایجان این تصمیم را تمدید نکرد، بنابراین، از فوریه، شهروندان باید 10 درصد مالیات بر درآمد سودی را که از وجوه خود در بانک‌ها به دست می‌آورند، بپردازند.
این مالیات یا بر سپرده‌های مدت‌دار شهروندان اعمال می‌شود یا به سودی که بانک‌ها بابت وجوهی که مشتریان در کارت‌های بانکی خود نگهداری می‌کنند.
مالیات جدید چقدر برای دولت آذربایجان درآمد داشته است؟
در جولای 2023 اعلام شد که پس از اجرای تصمیم جدید، 24 میلیون منات از سود سپرده‌های بانکی شهروندان به‌مدت 5 ماه در ماه فوریه تا ژوئن مشمول مالیات شده است، بنابراین اجرای این تصمیم ماهانه بیش از 5 میلیون منات به بودجه وارد کرده است، این نیز به این معنی است که در مدت 5 ماه، شهروندان تقریباً 216 میلیون منات از سپرده‌های بانکی خود دریافت کردند.
نباید فراموش کرد که به‌دلیل نابرابری بالای ثروت در آذربایجان، بخش زیادی از سپرده‌های نگهداری‌شده در بانک‌ها متعلق به گروه کوچکی از مشتریان است، به‌عنوان مثال مشخص شد بیش از 70 میلیون منات سپرده متعلق به یک فرد در «بانک گونای» کشف شد که مدتی پیش مجوز آن لغو شد. طبق قانون بیمه سپرده، سپرده‌های تا سقف 100 هزار منات در آذربایجان بیمه‌شده محسوب می‌شود.
وضع مالیات چه‌تأثیری بر سپرده‌ها گذاشت؟
بر اساس ارقام اعلام‌‌شده از سوی بانک مرکزی آذربایجان، پیش از اجرایی شدن این تصمیم، در ژانویه 2023، حجم سپرده‌های مدت‌دار متعلق به اشخاص حقیقی در بانک‌های آذربایجان 6 میلیارد و 204 میلیون منات بوده است،
پس از اجرایی شدن مالیات جدید در پایان فوریه، این رقم به 6 میلیارد و 336 میلیون منات رسید، این در حالی است که در مارس 2023 حجم سپرده‌های مدت‌دار افراد پس از پرداخت مالیات بر سود مشتریان برای اولین بار به 6 میلیارد و 311 میلیون منات رسید یعنی 25 میلیون منات کاهش یافت.
از این منظر می‌توان گفت تصمیم جدید، حجم سپرده‌ها را کاهش داده است. در ماه‌های بعد مشخص است که شهروندان به این تصمیم عادت کرده‌اند. در پایان 9ماهه سال 2023، حجم سپرده‌های مدت‌دار شهروندان در بانک‌های آذربایجان به 6 میلیارد و 745 میلیون منات افزایش یافت.
پیشنهادهای تغییر جدید
با گذشت کمتر از یک سال از تصمیم‌گیری مالیات بر سود دریافتی اشخاص حقیقی بابت سپرده‌های بانکی، دولت آذربایجان در حال بررسی تغییراتی در این سازوکارها است.
نجات ایمان‌اف، رئیس سازمان امور مالیاتی وزارت اقتصاد آذربایجان در نشست کمیسیون سیاست اقتصادی، صنعت و کارآفرینی مجلس ملی این موضوع را بیان کرد.
در تغییر پیش‌بینی‌شده، پیشنهاد می‌شود از سودی که شهروندان بابت سپرده‌های نگهداری‌شده در بانک‌ها تا سقف 200 منات به دست می‌آورند، مشمول مالیات نشود. یکی دیگر از پیشنهادهای تغییر، معافیت کامل مالیاتی سود پرداختی برای کسانی است که حداقل یک سال و نیم پول خود را در بانک‌ها واریز می‌کنند و سود را نه هر ماه بلکه در پایان دوره دریافت می‌کنند.
از این پیشنهاد تغییر مشخص است که دولت آذربایجان شهروندان را به سپرده‌گذاری طولانی‌مدت ترغیب می‌کند.
با این حال، تا زمانی که ریسک فاکتورهای سنتی مرتبط با اقتصاد آذربایجان ادامه داشته باشد، قابل تصور نیست که شهروندان علاقه زیادی به سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک‌ها داشته باشند.
به هر حال وضعیت اقتصاد این کشور به درآمدهای انرژی بستگی دارد، درآمد انرژی نیز می‌تواند در یک لحظه به‌شدت کاهش یابد.
بیش از 90 درصد درآمدهای صادراتی آذربایجان را درآمدهای نفت و گاز تشکیل می‌دهد. با توجه به این درآمدها، ارز ورودی به آذربایجان بیشتر از ارز خروجی از این کشور است، به همین دلیل در زمان حاضر هیچ ریسکی در رابطه با نرخ منات وجود ندارد، اما تجربه تلخ سال 2015 نشان می‌دهد که وضعیت فعلی می‌تواند در مدت زمان بسیار کوتاهی تغییر کند.
نباید فراموش کرد که قیمت انرژی تنها به‌دلیل عوامل اقتصادی شکل نمی‌گیرد در سالهای اخیر، رویدادهای ژئوپولیتیکی در جهان، جهت‌گیری بیشتری به قیمت انرژی داده است.
آخرین بار در مارس 2020 بود که پس از اعلام همه‌گیری کرونا در جهان، قیمت نفت به 16 دلار کاهش یافت، آشفتگی در بخش بانکی آذربایجان به وجود آمد، در آن زمان شهروندان به بانک‌ها هجوم آوردند و سعی کردند پس‌انداز خود را به دلار تبدیل کنند.
نباید فراموش کرد که از آن زمان محدودیتی برای خرید ارز توسط شهروندان در آذربایجان تعیین شده است. آن‌ها می‌توانند ارز خارجی معادل 20 هزار منات در طول سال خریداری کنند. در چنین فضایی، تشویق شهروندان به سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک‌ها بدون حذف وابستگی شدید اقتصاد آذربایجان به درآمدهای انرژی، معتبر به‌نظر نمی‌رسد.
انتهای پیام/+
