اتباع ۳۲ کشور در البرز زندگی میکنند/ "اشتغال سریع"، دلیل اقبال بالای اتباع خارجی به حضور در استان البرز
مدیرکل اتباع استانداری البرز میگوید: یکی از مهمترین دلایل ورود و ادامه حضور اتباع خارجی در استان البرز اشتغال سریع است. کارفرمایان به راحتی از آنها در مشاغل مختلف استفاده میکنند و نهتنها به آنها شغل مناسب، بلکه مسکن و محل خواب و اسکان هم میدهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، حضور غیرقانونی اتباع بیگانه در کشور هر از گاه با واکنشهای زیادی مواجه میشود. این واکنشها در برخی از استانها و به دنبال وقوع برخی حوادث گاه پررنگتر میشود. استان البرز یکی از همین استانهاست که در یکی دو ماهه گذشته و پس از وقوع و رسانهای شدن چند حادثه از جمله حادثه به قتل رسیدن کارگردان بزرگ ایرانی؛ داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدیفر توسط چند تبعه افغانستانی، در صدر اخبار قرار گرفت.
اگرچه رسانههای معاند نیز در دامن زدن به موج مهاجرستیزی بیتأثیر نبودند، اما نمیتوان از واقعیت ورود رو به گسترش اتباع غیرمجاز و غیرقانونی به کشور و بویژه استان البرز چشمپوشی کرد. واقعیتی که به نظر میرسد اگر برای آن چارهاندیشی نشود، جامعه را با مخاطرات پیشبینینشدهای مواجه کند. نگرانی از شرایط پیش آمده و جمعیت بالای اتباع غیرمجاز در استان باعث شد پای گفتوگو با سیروس دهقان شیری، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز بنشینیم و صفر تا صد ماجرای اتباع بیگانه در استان را از زبان او بشنویم.
تسنیم: از مهمترین وظایف اداره کل اتباع در هر استانی، ساماندهی وضعیت اتباع در آن استان است، اداره اتباع البرز در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟
اتباع مجازی که در سامانه وزارت کشور نامنویسی کرده و مربوط به استان البرز هستند، خدمات دریافت میکنند که این خدمات شامل احوال اربعه، تولد کودکان، خدمات دانشجویی و دانشآموزی، فوت، ازدواج و طلاق میشود که توسط دفاتر کفالت انجام میشود. در واقع در سراسر استان البرز، به اتباعی که کارت شناسایی و اشتغال، گذرنامه خانوار یا گذرنامه مجردی برای اشتغال در داخل استان دارند، خدمات داده میشود.
30 هزار نفر از اتباع خارجی در البرز کارت آمایشی دارند
تسنیم: در حال حاضر چه تعداد از اتباع خارجی در استان البرز حضور دارند؟
در حال حاضر 30 هزار نفر از اتباع خارجی دارای گذرنامه خانوار در استان البرز حضور دارند که حضور و سکونتشان در ایران و استان البرز قانونی است. 57 هزار نفر دارای برگههای سرشماری هستند. در کنار این تعداد، 114 هزار نفر برگه سرشماری دارند.
از آنجا که در سالهای گذشته متأسفانه انواع و اقسام طرحها و آمایشها برای ساماندهی اتباع به کار گرفته شده، برگههای متفاوتی در این زمینه وجود دارد از جمله کارت آمایش،گذرنامه خانوادگی، گذرنامه اشتغال، برگههای مجوزی اشتغال، گذرنامههای دانشجویی و برگههای سرشماری پیشخوانها. در هر صورت با همه این کارتها و گذرنامهها در استان البرز، حدود 262 هزار نفر اتباع خارجی قانونی که دارای یکی از مدارک هویتی بالا هستند، در استان البرز حضور دارند.
از سوی دیگر با توجه به اردوگاهی که برای طرد اتباع غیرمجاز در البرز ایجاد شده است، متوجه شدهایم تعدادی از اتباع از استانهای دیگر بویژه تهران وارد این اردوگاه شدهاند. برآورد ما این است که حدود 50 هزار نفر از جمعیت اتباع استان تهران نیز وارد استان البرز شدهاند که البته با جدیت به دنبال بازگرداندن این اتباع به استان تهران هستیم، حتی اگر مجوز تردد در استان البرز را داشته باشند. تذکر جدی دادهایم که در صورت تکرار بازگشت آنها به البرز کارت اقامتشان باطل شده و از کشور طرد خواهند شد.
تسنیم: این جمعیت 262 هزار نفری که به آن اشاره کردید، اتباع قانونی استان البرز هستند، آماری از اتباع غیرمجاز که به طور غیرقانونی در استان هستند هم وجود دارد؟
با توجه به بررسیهایی که این اداره کل انجام داده، احتمال میدهیم حدود 100 هزار تبعه غیرمجاز که هیچگونه مجوز حضوری در ایران ندارند، در البرز ساکن باشند.
تسنیم: خب به نظر میرسد آمار صدهزارنفری اتباع غیرمجاز چیزی نباشد که بتوان براحتی از آن چشمپوشی کرد. شما برنامهای برای برخورد با این جمعیت غیرمجاز دارید یا تاکنون کار ویژهای انجام دادهاید؟
با توجه به اطلاعرسانیای که از 4ماهه پیش تا امروز انجام شده، اگر افرادی غیرقانونی وارد کشور و استان شوند، قطعا با آنها برخورد قانونی خواهد شد و یقینا به کشور خود بازگردانده میشوند.
نحوه برخورد هم به این ترتیب است که به دلیل کرامت انسانی که برای مهاجرین قائل هستیم و حفظ و رعایت این کرامت، در مرحله اول با تذکر و توصیه به خودمعرفی تلاش میکنیم این افراد را به کشورشان بازگردانیم، اما اگر توجهی نکنند و دستگیر شوند، مجازات سنگینی برای آنها در نظر گرفته میشود و همزمان به کشورشان طرد شده و دیگر به صورت قانونمند هم نمیتوانند به ایران بازگردند.
تسنیم: بهتازگی هجمهای درباره حضور اتباع افغانستان در ایران و استان البرز ایجاد شده است، این هجمه را واقعی میدانید یا اینکه فقط یک هجمه رسانهای است که در آینده از تب و تاب خواهد افتاد؟
خب در چند ماه گذشته فضاسازیهایی توسط رسانههای معاند برای سالگردهای کذایی که اعلام شد، صورت گرفت، اما با هوشیاری مردم این نقشهها بر ملا شد و کشور آرامش خود را حفظ کرد. همین بود که معاندین تلاش خود را بر اختلاف انداختن بین ایرانیها و افغانستانیها و اهل تسنن و تشیع متمرکز کردند تا بتوانند در فضای اختلافی ایجاد شده، بار دیگر کشور را دچار آشوب و ناامنی کنند که با هوشیاری مردم این توطئه دشمنان نیز خنثی شد.
از سوی دیگر باید عرض کنم که قوانین جمهوری اسلامی ایران در حوزه تابعیت، جزو سختترین قانونها در بین تمام کشورهاست. براساس این قوانین ما تابعیت به کسی نمیدهیم، یعنی در ایران کسی نمیتواند تابعیت ایرانی بگیرد، تنها موردی که در کشور ما وجود دارد، اقامت ویژه دادن است.
تسنیم: این اقامت ویژه به چه کسانی تعلق میگیرد؟
اقامت ویژه به اقشار خاصی که حضورشان به نفع تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران باشد، تعلق میگیرد. به طور مثال فعالان اقتصادی که آوردهای را به عنوان سرمایهگذاری در ایران داشته باشند، مشمول این نوع اقامت میشوند. در سنوات گذشته هر فعال اقتصادی که میتوانست 250 هزار دلار سرمایهگذاری در ایران انجام دهد، میتوانست اقامت ویژه جمهوری اسلامی ایران را بگیرد. البته برای تسهیل و همچنین امکان سرمایهگذاری بیشتر، این سقف در حال حاضر به 100 هزار دلار کاهش پیدا کرده است. با این حساب اکنون اگر فردی با 100 هزار دلار آورده ارزی وارد کشور شود، یک فعال اقتصادی است که میتواند اقامت ویژه بگیرد. حالا اینکه این فعال اقتصادی در چه کار و زمینهای میتواند سرمایهگذاری کند دیگر بر اساس قانون باید در کمیته و کارگروه خاصی که به همین منظور تشکیل شده، بررسی شود. این کارگروه اختصاصی اگر به این نتیجه برسد که سرمایهگذاری تبعه مذکور در حوزه تولید مناسب بوده و به نفع کشور است و یا میتواند کارآفرینی داشته باشد و بخشی از مشکلات اشتغال کشور را حل کند، در آن صورت به شخص سرمایه گذار اقامت ویژه داده میشود.
حالا این تبعه با اقامت ویژه میتواند خدماتی دریافت کند که این خدمات شامل تسهیل امور بانکی، مجوزات اقتصادی و تسهیل در ثبت خودرو است که باید برای دریافت و ثبت آنها یک نماینده یا وکیل بگیرد.
نکته مهم بعدی اینکه با توجه به قوانین ما، یک تبعه خارجی به هیچ عنوان نمیتواند ملکی را به نام خود در ایران ثبت کند و حق خاک به او داده نمیشود.
اتباع 32 کشور در استان البرز زندگی میکنند
تسنیم: با توجه به قوانینی که به آن اشاره کردید، هیچ یک از اتباع خارجی نمیتوانند شناسنامه یا کد ملی دریافت کنند. درست است؟
بله درست است. البته با توجه به مصوبه سال 1397 مجلس شورای اسلامی فقط در یک صورت این امکان وجود دارد، آنهم وقتی است که یک مرد یا زن تبعه خارجی با یک ایرانی ازدواج کند، در این صورت فرزندان حاصل از این ازدواج میتوانند کد ملی یا شناسنامه دریافت کنند، در غیر اینصورت هیچ یکی از اتباع خارجی در کشور نمیتوانند کد ملی یا شناسنامه ایرانی داشته باشند.
البته صدور شناسنامه و کد ملی هم پس از گذراندن مراحل لازم برای تشخیص اینکه فردی که میخواهد کد ملی بگیرد، فرزند یک تبعه ایرانی و غیرایرانی است، صورت میگیرد. حداقل دو تا سه سال هم زمان میبرد تا برای دستگاههای امنیتی و انتظامی کشور مسجل شود که درخواست مطرح شده، درست بوده و اشتباه یا تقلبی صورت نگرفته است.
تسنیم: در حال حاضر اتباع خارجی چه کشورهایی در استان البرز حضور دارند؟
اتباع 32 کشور هماکنون در استان البرز حضور دارند که 98 درصد آنها اتباع افغانستانی و مابقی از سایر کشورها هستند.
کودکان متکدی خارجی ماهانه تا 40 میلیون تومان درآمد دارند
تسنیم: میزان جرم و جنایتی که اتباع بیگانه بهویژه اتباع افغانستانی در استان البرز انجام میدهند، چند درصد از جرم و جنایت رویداده در کشور است؟ آیا آمار دقیقی در این زمینه در استان وجود دارد؟
اول اینکه در همه اقشار از ایرانی گرفته تا اتباع بیگانه افرادی هستند که متخلف یا مجرم باشند و اگر بگوییم فقط آنهایی که اتباع خارجی یا مشخصاً افغانستانی هستند، جرم و جنایت انجام میدهند، برداشت غلطی است. اما در پاسخ به سؤال شما باید عرض کنم که نسبت به جمعیت قانونی و غیرقانونی اتباعی که در استان البرز حضور دارند، آمار جرم و جنایت عدد قابل توجهی نیست. طبق آمار فقط کمتر از 15 درصد از جمعیت اتباع در البرز متجاهر و دارای ناهنجاریهای اجتماعی هستند که آمار بسیار پایینی محسوب میشود.
معمولاً بیشتر جرائمی که اتباع بیگانه انجام میدهند، جرائم سنگین محکومیتدار نیست. یا بهتر بگوییم، جرائمی که بیشتر اتباع خارجی انجام میدهند، جرائم اجتماعی مثل تکدیگری است. تکدیگری از جمله جرائم اجتماعی است که اغلب اتباع آن را انجام میدهند. به عبارت دیگر 98 درصد کسانی که در این بخش مشمول جرائم اجتماعی میشوند، اتباع خارجی هستند که طبق بررسیهای انجام شده از این تعداد حتی یک دهم درصد هم نیازمند نیستند.
به طور مثال بسیاری از کودکانی که در پارکها و خیابانها در استان البرز تکدیگری میکنند، به صورت سازمانیافته اداره میشوند. این کودکان معمولاً بین 15 تا 20 میلیون تومان درآمد دارند. البته آنهایی که حرفهایتر هستند، با شناسایی و رفتن به نقاطی که مردم بیشتر به آنان کمک میکنند، ماهانه تا 40 میلیون تومان هم از راه تکدیگری درآمد دارند.
این به آن معناست که این کودکان با سوءاستفاده از احساسات و هیجانات مردم، به درآمدزایی بالا برای باندهای تکدیگری اقدام میکنند.
برخی از این خانوادهها تا 4 فرزند دارند که همه آنها را فقط برای تکدیگری حرفهای تربیت کردهاند. این خانوادهها به دلیل درآمد بالایی که از این کودکان دارند، حتی حاضر نیستند آنها را به کارهای دیگری با درآمدهای پایینتر، که با ارزشهای اجتماعی همخوانی دارد، بگمارند، زیرا سود سرشاری از این بخش کسب میکنند و حاضر نیستند آن را براحتی از دست بدهند.
اخراج 57 خانواده متکدی از استان البرز/ 130 خانواده تعهد دادند
تسنیم: آیا با این خانوادهها و این افراد برخورد میشود؟
بله، قطعاً. از آنجا که این خانوادهها به دنبال زیادهخواهی بوده و راضی به حضور در مشاغل دیگر نمیشوند و با تکدیگری که یک ناهنجار اجتماعی است، علاوه بر کسب ماهانه 30 تا 50 میلیون تومان درآمد، بستر بزهکاری و زشتی شهر را فراهم میکنند، تاکنون 57 خانواده از این اتباع از استان اخراج و از 130 خانواده تعهد گرفته شد که دیگر چنین اقداماتی را انجام ندهند.
از دیگر اقداماتی که در این بخش انجام شده میتوان به برگزاری دوره آموزشی کمکمعیشتی، کمکتحصیلی و دانشجویی برای اتباع خارجی اشاره کرد. همچنین زنان بیسرپرست و بدسرپرست اتباع نیز مورد حمایت اداره کل اتباع قرار میگیرند و برای توانمندسازی آنان دورههای آموزشی برگزار میشود.
اتباع خارجی مجرم، پس از طرد از ایران، دیگر حق ورود ندارند
تسنیم: با کسانی که مرتکب جرائم خشنتر میشوند چه برخوردی صورت میگیرد؟
بر اساس اعلام ادارهکل زندانهای استان البرز، در زندانهای این استان، حدود 380 نفر از اتباع بیگانه زندانی هستند که جرائم آنها شامل سرقت، حمل مواد مخدر، نزاع، ورود غیرمجاز و قتل در بین خودشان میشود.
با توجه به مذاکرات بسیاری که با وزارت کشور، وزارت امور خارجه، دستگاه قضا و دفتر کنسولگری کشورهای مربوطه انجام دادهایم، مقرر شد اتباع خارجی که دوران محکومیتشان را گذراندهاند، تحویل کشور مربوطه و از کشور طرد شوند. همچنین تضمینی از کشور مربوط اخذ شود که نتوانند مجدد به ایران بازگردند.
تسنیم: آیا قانون به کارفرمایان اجازه میدهد که از اتباع بیگانه مجوزدار در کارخانجات و کارگاههای خود استفاده کنند؟
برای اشتغال اتباع خارجی هم قوانین خاصی وجود دارد. بر اساس این قوانین کارفرمایان نمیتوانند از هر تبعه خارجی به هر نحوی استفاده کنند. کارفرمایان میبایست مطالعات لازم را برای به کارگیری اتباع خارجی داشته باشند.
کارفرمایان میبایست از افراد خارجی که برای فعالیت و اشتغال مجوز دارند، استفاده کنند. این اتباع باید دارای کارت شناسایی و کارت اشتغال باشند. بهتر است کارفرمایان اطلاعات لازم را در این زمینه کسب کنند.
بکارگیری اتباع خارجی در چه مشاغلی ممنوع است؟
قوانین ایران چند اصل مهم برای بکارگیری اتباع خارجی اعلام کرده است؛ اول اینکه فرد خارجی باید مجاز باشد و منظور از مجاز بودن اتباع خارجی یعنی اینکه از مجاری قانونی ( با گذرنامه، کارت شناسایی و کارت آمایش) وارد کشور شده باشد. همچنین کارفرمایان باید بررسی کنند تبعهای که میخواهند به کار بگیرند، دارای کارت اشتغال و یا پروانه اشتغال باشد. حتی اگر فردی پروانه و کارت اشتغال هم داشت، کارفرما باید بررسی کند شغلی که میخواهد تبعه را در آن بهکار بگیرد، منع قانونی نداشته باشد، زیرا اتباع خارجی طبق قانون نمیتوانند در مشاغل تولید مواد غذایی، پروتئینی، بهداشتی و اماکن حساس مثل رستورانها، هتلها و اغذیهفروشیها مشغول به کار شوند. کارفرمایان باید به این موضوع و این قوانین توجه کنند.
تسنیم: حالا اگر کارفرمایی به هر دلیل قوانین بالا را رعایت نکرد، چه میشود؟ آیا با وی برخوردی صورت میگیرد؟
اگر کارفرمایان از افراد بدون پروانه اشتغال و یا با پروانه اشتغال اما در مشاغل ممنوعه استفاده کنند، باید جریمه روزانه 880 هزار تومان، یعنی 5 برابر دستمزد یک کارگر ایرانی جریمه استفاده از این اتباع را پرداخت کنند. همچنین اتباع بیگانهای که در مشاغل ممنوعه به کارگیری شدهاند حتی اگر کارت اشتغال داشته باشند، پروانه آنها لغو و از کشور طرد میشوند.
نکته مهم اینکه، آن دسته از اتباع هم که غیرقانونی وارد کشور و مشغول به کار شدهاند، از هیچ حق و حقوقی برخوردار نیستند و کارفرمایان نمیتوانند از این افراد حتی در مشاغل کارگری ساده استفاده کنند.
در مقابل اگر تبعهای به کشور پناهنده شده و گذرنامه و مدارک لازم هویتی و اشتغالی را داشته باشد، اگر از کارفرمای خود شکایت کند، ما موظف به پیگیری شکایت این فرد هستیم و تلاش لازم برای دریافت حق و حقوق تبعه را هم خواهیم داشت. البته تأکید میکنم که این برای کسانی است که به صورت کاملاً قانونی در کشور حضور دارند و کار میکنند، نه آن تبعهای که به صورت غیرقانونی فعالیت میکند. سختگیری در این موارد به این دلیل است که اگر خدایی نکرده اتفاقی برای اتباع بیفتد، نهتنها از آن تبعه خارجی حمایتی صورت نمیگیرد، بلکه خود کارفرما هم میبایست جرائم سنگینی را پرداخت کند.
اشتغال سریع، دلیل اقبال بالای اتباع خارجی به حضور در استان البرز
تسنیم: به نظر شما مهمترین دلیلی که باعث حضور جمعیت بالای اتباع خارجی مجاز و غیرمجاز در استان البرز شده، چیست؟
یکی از مهمترین دلایل ورود یا ادامه حضور اتباع خارجی در استان البرز شغلیابی سریع است، به این معنا که صاحبان مشاغل، پیمانکاران و کارفرمایان به راحتی از آنها در مشاغل مختلف استفاده میکنند و نه تنها به آنها شغل مناسب، بلکه مسکن و محل خواب و اسکان هم میدهند. این شرایط باعث ایجاد جذابیت برای حضور اتباع بیگانه در استان البرز می شود.
به صراحت عرض میکنم یک تبعه خارجی وقتی وارد استان البرز میشود، در کمتر از یک روز، هم صاحب شغل میشود و هم صاحب خانه و محل استراحت.
باید گفت که این مسئله جای تأسف دارد که برخی از کارفرمایان، پیمانکاران و صاحبان مشاغل انجام میدهند، زیرا به یقین تداوم حضور این افراد در کشور به عنوان کارگر هم برای کارفرما و هم برای کارگر شامل جرائم سنگین خواهد شد. ضمن اینکه باید به این نکته توجه کرد که فراهم کردن محل اسکان و کار برای این افراد که به صورت غیرقانونی وارد کشور شدهاند، تبعات اجتماعی متعددی برای جامعه، استان و کشور خواهد داشت که به نمونههایی از آن در این گفتوگو اشاره شد.
تسنیم: آیا بهتر نیست ورود اتباع از سرچشمه یعنی مرزهای ایران جلوگیری شود؟
کشور جمهوری اسلامی ایران مرزهای گسترده خاکی دارد که محلی برای ورود اتباع کشورهای مختلف است و به یقین این گستردگی مرزها را نمیتوان به طور کامل مدیریت و رصد کرد. اما در مقابل اگر تبعهای وارد کشور شود و نتواند به راحتی شغل و محل اسکان پیدا کند، ماندن در کشور برایش بهصرفه نیست و خودش از کشور خارج میشود.
به طور قطع وقتی حضور در یک استان مثل البرز برای یک تبعه خارجی جذابیتی نداشته باشد، او هم رغبت نمیکند که بین 10 تا 12 میلیون تومان به قاچاقبرها بدهد و یکی از 17 نفری باشد که به سختی تمام در یک پژو جایش میدهند، تا به البرز برسد.
او میداند وقتی سختی رسیدن به البرز را به جان بخرد، چند ساعت پس از رسیدن، یک محل استراحت و یک شغل منتظر اوست، پس همه سختیها را به جان میخرد و خودش را به هر سختی شده به استان البرز میرساند.
واگذاری کارت بانکی به اتباع خارجی غیرمجاز، مصداق پولشویی است
تسنیم: به نظرتان راه چاره چیست و باید چه کاری کرد؟
باید اطلاعرسانی شده و به مردم و کارفرمایان این آگاهی و تذکر داده شود که از اتباع غیرمجاز و بدون کارت اشتغال در مشاغل استفاده نکنند تا تبعات کمتری برای استان و شهرستانها داشته باشند. متأسفانه دیده شده که برخی از شهروندان حتی برای این تبعه غیرمجاز به نام خودشان سیمکارت تهیه میکنند و در اختیار این افراد قرار میدهند که بررسیهای ما نشان میدهد از همین طریق، بعضاً اذیت و آزارهایی در شبکههای مجازی و یا حتی تلفنی ایجاد شده است.
برخی حتی کارت بانکی خود را نیز در اختیار این اتباع غیرمجاز قرار میدهند. مردم عزیز و کارفرمایان بدانند از هر تبعه خارجی غیرمجاز کارت بانکی به نام هر کسی گرفته شود، مصداق پولشویی است. ما کارت بانکی را تحویل مراجع قضائی میدهیم و این مراجع برای صاحب و دارنده کارت بانکی پرونده پولشویی تشکیل میدهند.
متأسفانه برخی از مشاوران املاک هم در بسیاری از موارد بدون استعلام از اداره کل اتباع استانداری البرز، به اجاره واحدهای مسکونی برای این افراد اقدام میکنند، درحالی که همه مشاوران املاک موظف هستند هنگامی که میخواهند واحدی را به اجاره بگذارند، از اداره کل اتباع استانداری استان استعلام بگیرند.
در ماههای گذشته تعداد زیادی از این مشاورین املاک شناسایی شده و با آنها برخوردهای شدیدی صورت گرفته است و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت و اجازه نخواهیم داد که مشاوران املاک به صورت بیضابطه نسبت به واگذاری واحدهای خود به اتباع غیرمجاز اقدام کنند.
تسنیم : نکته یا توصیه پایانی؟
از همه کارفرمایان، پیمانکاران و صاحبان مشاغل در استان البرز دوباره درخواست میکنیم نسبت به استفاده از اتباع بیگانه حساس باشند و کاری نکنند که جذابیت برای حضور این افراد در استان ایجاد شود که در صورت ادامه این رویه، خدایی ناکرده مشکلات بسیاری گریبانگیر استان خواهد شد.
انتهای پیام/