رصد و شناسایی ۱۹ فناوری نوظهور دنیا توسط ستاد توسعه فناوری نانو/ حضور ۵۰ شرکت دانش‌بنیان در برنامه "رینکست"

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، دکتر عماد احمدوند؛ دبیر ستاد توسعه فناوری نانو امروز در نشست خبری چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو 1402 اظهار کرد: ما امروز سومین سند ملی توسعه فناوری نانو را اجرا می‌کنیم که شاید مهم‌ترین ویژگی آن در خصوص مسیر توسعه فناوری نانو، اجرای مبتنی بر برنامه است.

وی گفت: در بسیاری از جاهای کشور، یا برنامه مشخص و مدونی نداریم یا اگر برنامه‌ای وجود دارد، اجرا مستقل از آن است و کسی خود را پاسخگوی اجرای آن برنامه‌ها نمی‌داند! در ستاد توسعه فناوری نانو این فرهنگ و جهت‌گیری کلی وجود داشته است که اولاً اگر بناست کاری انجام شود باید برنامه‌ریزی مشخص و ساختارمندی برای آن تعریف شود که ترجمه عملیاتی این برنامه‌ریزی، برنامه‌های ملی توسعه نانو است که مصوب دولت و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است.

احمدوند گفت: ما خود را موظف به اجرای آن برنامه‌ها می‌دانیم و از سال 1386 تا امروز گزارشات سالانه اجرای این برنامه‌ها بر روی سایت ستاد نانو به صورت عمومی منتشر می‌شود که همه اقداماتی که انجام شده و همه برنامه‌های حمایتی که وجود داشته است با جزئیات در گزارشات ارائه می‌شود و این شاید یکی از معدود جاهایی است که از این جنس ارائه اطلاعات شفاف در خصوص میزان پیشرفت برنامه‌ها را داریم.

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو تصریح کرد: از امسال قرار  است تدوین گزارش‌ها از مرحله یک ساله به سطح 6 ماهه برسد و امروز گزارش عملکرد 6 ماهه سال جاری تدوین و در روزهای آینده منتشر خواهد شد. از جنبه اجرای کارهای انجام شده، در سطح برنامه‌های ترویجی و آموزشی، در سطوح مختلف آموزش و پرورش و صنایع کارهای مختلفی در 6 ماهه 1402 انجام شده است.

وی خاطرنشان کرد: موضوع بعدی حمایت از تحقیقات دانشگاهی است. یک تفاوت عمده برنامه ستاد توسعه نانو با سال‌های قبل آن این است که در سال‌های ابتدایی ما از تحقیقات دانشگاهی به صورت عام و یکدست حمایت می‌کردیم اما در طول سال‌های اخیر، سطوح حمایت‌ها متناسب با اهمیت کار و سطح توانمندی افراد جدا شده است. ما یکسری حمایت‌های عام داریم که شامل حمایت از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری است.

احمدوند ادامه داد: اگر فعالیت استاد و دانشجو در حوزه‌های اولویت‌ صنعتی ستاد نانو باشد حمایت ستاد نانو 1.5 برابر حمایت‌های عمومی خواهد شد و اگر فعالیت‌های انجام شده متناسب با حوزه‌های اولویت‌دار فناورانه باشد و فناوری‌های آینده‌ساز و بدیع را شامل بشود، حمایت ستاد، دو برابر حمایت‌های عادی خواهد شد. در طول 6 ماه گذشته تعداد افراد دانشگاهی که در قالب پایان‌نامه‌ از آنها حمایت شده است 993 محقق بوده است.

احمدوند گفت: یک لایه بالاتر، اساتیدی هستند که متمرکز بر توسعه فناوری یا دستیابی به یک محصول کار می‌کنند که با توجه به سابقه آنها از اساتید و شاخص‌هایی که برای محصولات آنها داریم در قالب یک برنامه توسعه فناوری حمایت می‌کنیم که در 6 ماهه ابتدایی سال 27 نفر از اساتید دانشگاه را داشتیم که ذیل این برنامه حمایتی حمایت شده‌‌اند که از دانشگاه‌های مختلف از جمله پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، پژوهشگاه رنگ، پژوهشگاه شیمی، دانشگاه تربیت مدرس،‌ دانشگاه تهران،‌ دانشگاه خواجه نصیر،‌دانشگاه صنعتی اصفهان،‌  دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه سهند،‌ صنعتی شریف، علم و صنعت،‌ علوم و پزشکی ایران است که اینها دانشگاه‌هایی هستند که اساتید مأموریت‌محور در این دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند.

حمایت ستاد توسعه فناوری نانو از برنامه‌های توسعه فناوری

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو گفت: یک لایه بعدی حمایت‌ها،‌ حمایت از برنامه‌های توسعه فناوری است که در دو سطح حمایت‌های عام و خاص است که حمایت‌های عامل شامل تیم‌ها و هسته‌های فناوری است که بر روی یک کار فناورانه با نگاه ایجاد کسب و کار فعالیت می‌کنند. ما یک دوره آموزش و اعتبارسنجی ایده برای آنها برگزار می‌کنیم که اگر آن ایده قابلیت رسیدن به محصول و ورود به بازار را داشته باشد در فرایند ستاد نانو قرار می‌گیرند که در 6 ماهه ابتدایی سال برای 48 تیم و هسته فناورانه دوره‌های اعتبارسنجی ایده را برگزار کردیم و از بین آنها 13 تیم وارد مرحله بنیانگذاری توسعه کسب و کار شدند. این مجموعه‌ها در ادامه فرایند دوساله حمایت ستاد را دریافت می‌کنند تا  کسب و کار خود را شکل بدهند.

وی ادامه داد: یک برنامه‌ای را از سال‌های قبل با عنوان "نانو‌استارتاپ" داشتیم که مشابه این برنامه‌ اعتبارسنجی می‌شود و از تیم‌هایی که در سال‌های قبل وارد آن فرایند شدند در نیمه ابتدایی امسال 19 تیم را داشتیم که مشمول حمایت‌های ستاد در مسیر توسعه کسب و کاری خود هستند. ما به صورت خلاصه از 32 تیم در طول 6 ماه قبل شامل 19 تیم نانواستارتاپ و 13 تیم برنامه ایجاد کسب و کار حمایت داشتیم که مسیر توسعه خود را پیش می‌برند.

ارائه اعتبار خدمات آزمایشگاهی به تیم‌های محقق دانشگاهی و فناور

احمدوند گفت:‌ یکی از کارهایی که در طول سال‌ها بین ستادهای توسعه فناوری و بخش‌های دیگر معاونت علمی با همکاری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی انجام می‌شود ارائه اعتبار خدمات ازمایشگاهی به تیم‌های محقق دانشگاهی و فناور است. یک زیرساخت آنلاین، شبکه آزمایشگاهی راهبردی دارد که براساس آیین‌نامه‌های موجود، اعتباری را برای هر تیم و هر فرد تعریف می‌کنیم در آن سامانه، شبکه آزمایشگاهی این اعتبار را فعال می‌کند و اگر محقق به هرکدام از آزمایشگاه‌های شبکه راهبردی مراجعه کند براساس اعتباری که دارد خدمات آزمایشگاهی را به صورت رایگان یا یارانه‌ای دریافت می‌کند. در 6 ماهه ابتدای امسال بالغ بر 2.2 میلیارد تومان از این نوع اعتبار خدمات آزمایشگاهی برای محققان فناوری نانو فعال کردیم.

رصد و شناسایی 19 فناوری نوظهور توسط ستاد توسعه فناوری نانو

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو تصریح کرد: در حوزه توسعه فناوری یکی از کارها، رصد فناوری و روندهای توسعه فناوری در دنیا است تا ببینیم کدام یک از حوزه‌های فناوری و به کدام سمت پیش می‌روند؟ اگر می‌خواهیم از تیم‌های توسعه فناوری حمایت کنیم روندهای دنیا را باید تسلط داشته باشیم که در 6 ماهه گذشته 19 عنوان کار مطالعاتی بر روی روندهای توسعه فناوری و مطالعه بازار انجام شده است که نتایج آنها در اختیار تیم‌های توسعه فناور یا در اختیار بخش‌هایی از ستاد که کار سیاستگذاری را انجام می‌دهند قرار می‌گیرد.

احمدوند در پاسخ به سؤال تسنیم مبنی بر اینکه این 19 فناوری نوظهور دنیا کدامند، توضیح داد: یکی از کارهایی که انجام شده،‌ مطالعه فناوری‌های نوظهور در حوزه رنگ بوده است که یکسال کار مطالعاتی برروی آن انجام شده است که برای این 19 رنگ فناورانه، شناسنامه فناوری تدوین شده است تا متوجه شویم که گلوگاه‌های توسعه فناوری کدامند؟ فعالان این بازار چه کسانی هستند؟ ظرفیت‌های کشور در این حوزه فناورانه کدام است؟

وی ادامه داد:‌ مورد بعدی تحلیل پتنت بر روی پوشش‌های ضدخوردگی بوده است که متوجه شویم ثبت اختراعات در این حوزه چگونه پیش می‌رود؟ فناوری بعدی، تحلیل فناوری و بازار بر روی سامانه‌های نانوحباب‌ساز بر روی محصولات کشاورزی بوده است که یکی از حوزه‌هایی است که در طول چند سال گذشته، تمرکزی بر روی توسعه فناوری آن انجام شده است و امروز فناوری تولیدنانوحباب‌ها به صورت کنترل‌شده در چند شرکت انجام شده است. استفاده از این تجهیزات در حوزه‌های مختلف کشاورزی شامل گلخانه‌های هیدروپونیک، پرورش ماهی،‌ تصفیه آب و تصفیه پساب است.

احمدوند گفت:‌ تحلیل فناوری بر روی نانوحسگرهای مرتبط با هوشمندسازی آب دیگر فناوری است که کارهای مطالعاتی بر روی آن انجام شده است.

دبیر ستاد توسعه نانو ایجاد تعامل میان بخش‌های صنعتی و دانش بنیان را از دیگر رویکردهای برنامه سوم این ستاد ذکر کرد و افزود: با همکاری کارگزاران تبادل فناوری، نیازهای واحدهای صنعتی شناسایی می شود و تلاش می شود این نیازها به شرکت های دارای توانمندی حل مشکلات صنایع، واگذار شود.

وی افزود: در 6 ماهه اول سال جاری 36 پروژه تبادل فناوری تعریف شد که یا به اثبات فناوری رسیده است و یا منجر به عقد قرارداد شده است. همچنین 27 عنوان برنامه توسعه فناوری میان شرکت‌های صنعتی و دانش‌بنیان از مسیر توسعه فناوری تعریف شد.

جزئیات برنامه توسعه درون‌زا یا "رینکست"

احمدوند با اشاره به جزئیات برنامه توسعه درون‌زا گفت: ستاد نانو به شرکت‌های صنعتی که دارای زیرساخت‌های ساخت، تولید، فروش و توسعه باشند، با ارائه نتایج مطالعات رصد فناوری به آنها کمک می‌کنیم تا شرکت فرآیند تولید محصول فناورانه را در داخل شرکت خود را طی کند. در قالب این برنامه در 6 ماهه نخست امسال 22 عنوان برنامه توسعه فناوری با کمک شرکت‌های صنعتی اجرا شده است.

وی خدمات تجاری‌سازی و حمایت مالی از شرکت‌ها را از دیگر اقدامات ستاد نانو دانست که با حمایت معاونت علمی و صندوق نوآوری صورت می‌گیرد و گفت: در نیمه ابتدایی سال، بالغ بر 50 شرکت از حمایت‌های تجاری‌سازی چون آموزش، ارزش‌گذاری دانش فناوری، تحقیقات بازار و دریافت مجوزها و تأییدیه برخوردار شده‌اند. به گفته وی در زمینه توسعه بازار، در سال 1401 بالغ بر 30 هزار میلیارد تومان حجم بازار نانو بوده است.

تدوین استانداردهای ملی و بین‌المللی

دبیر ستاد توسعه نانو گفت: در حوزه تدوین استانداردها دو برنامه ملی و بین‌المللی در ستاد در حال اجراست. در برنامه ملی، تدوین استانداردهای ملی با کمک سازمان استاندارد است که متولی آن ستاد نانو است و در 6 ماهه ابتدایی سال دو استاندارد ملی تدوین و نهایی شده است و بر روی تدوین 19 استاندارد دیگر در حال فعالیت هستیم  که بعد از قطعی شدن توسط سازمان استاندارد منتشر خواهد شد.

وی ادامه داد:‌ در حوزه بین‌المللی در 6 ماه اول سال جاری یک استاندارد بین المللی با محوریت ایران منتشر شده است و تا پایان شهریور تعداد آنها به 11 عنوان رسید که در مهرماه یک استاندارد دیگر منتشر شده و به عدد 12 رسید. بالغ بر 10 درصد استانداردهای بین‌المللی در حوزه نانو با محوریت ایران تدوین شده است.

توسعه فناوری میکرو

احمدوند با بیان اینکه بخشی از فعالیت‌های مرتبط با فناوری‌های میکرو به این ستاد محول شده است، خاطرنشان کرد: در 6 ماه ساله جاری بر روی مطالعه در حوزه زنجیره ارزش منتخب 4 کار انجام شده است که در حوزه‌های فناوری‌های مرتبط با داروهای طولانی‌عمل، حسگرهای برپایه الکترونیک چاپی و الکترودهای الکتروشیمیایی برپایه الکترونیک چاپی، فناوری‌های برداشت انرژی که مورد استفاده برای حسگرها است چراکه در حوزه اینترنت اشیا و حسگرها یکی از محورها این است که جزء حسگر باید بتواند در طول زمان انرژی مورد نیاز خود را از محیط تأمین کند و نیازمند تأمین باتری نباشد که در آن از فناوری‌ متعددی استفاده می‌شود برای اینکه از محیط حسگر بتواند تأمین انرژی کند که این یکی از محورهای توسعه فناوری میکرو است که در ستاد نانو آغاز کردیم.

وی گفت: ستاد توسعه فناوری نانو چندین فراخوان‌ مشترکی با بنیاد علم ایران برای شناسایی محققان و فناوری‌هایی که پتانسیل ورود به این حوزه را دارند، برگزار کرده است. یکی از این فراخوان‌ها،‌ طراحی و تولید ابزارهای آزمون‌های تشخیص بر بالین است و 42 طرح در این راستا دریافت شده است که 10 مورد آنها در مرحله داوری است. یک فراخوان مشترکی در حوزه برداشت انرژی داشتیم که در این حوزه 30 طرح دریافت شده و در مرحله ارزیابی قرار دارند.

جزئیات بیشتر از برنامه سوم ملی نانو

دبیر ستاد توسعه نانو گفت‌:‌ در سند توسعه فناوری نانو مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، چند محور مشخص وجود دارد که نخست این است که چند حوزه اولویت دار صنعتی در آن سند مشخص شده است که همه برنامه‌ها از سطح حمایت از پایان‌نامه‌ها، برنامه‌های توسعه فناوری، تعام با صنایع ذیل حوزه‌‌های اولویت‌دار پیش می‌رود یعنی اگر حمایت از یک پایان‌نامه، عدد مشخصی از ستاد نانو دریافت کند اگر در حوزه‌های اولویت‌دار باشد ضریب 1.5 را دریافت می‌کند و اگر در حوزه‌های اولویت‌دار فناورانه باشد ضریب 2 را دریافت می‌کند. یک وجه تمایز جدی در صنعت وجود دارد که تمرکز بر چند حوزه اولویت‌دار صنعتیِ مشخص است و کمک به حفظ جایگاه کشور  از منظر دستیابی فناوری و ورود بازار می‌کند.

احمدوند ادامه داد:‌ از نظر علمی و دانشگاهی، ظرفیت بسیار بالایی در کشور ایجاد شده است و باید به سمت ورود به بازارهای جدید و حل مسائل و چالش‌هایی که اثر اقتصادی بالایی دارند، برویم. در بعضی از حوزه‌های مرتبط با توسعه فناوری، اگر یک فناوری را توسعه بدهیم محصولات مرتبط با آن نیز در حوزه نانو هستند و در حجم بازار نانو شناسایی می‌شوند که اثر اندازه بازار در حوزه نانو دارد که مثال آن نانوپوشش‌ها است.

وی گفت:‌ بعضی از محصولات مرتبط با نانو نیست اما اثرات اقتصادی و اجتماعی بالایی دارند اما از آنجایی که محصولات آنها جزو حجم بازار نانو شناسایی نمی‌شوند و در شاخص‌های حجم بازار ما نمی‌آید اما تلاش داریم که در بعضی از حوزه‌ها، توسعه قوی اتفاق بیافتد که مثال محصولات مرتبط با تصفیه آب و پساب یا محصولات مرتبط با کشاورزی است. مثال دیگر داروها است که اثرات اجتماعی به مراتب بالاتری دارد.

دبیر ستاد توسعه نانو تصریح کرد: تمرکز ما بر حوزه‌هایی است که اثرات اجتماعی و اقتصادی بسیار بالایی برای کشور داشته باشد.

وی بابیان اینکه تمام وظایف توسعه فناوری‌های میکرو به ستاد نانو واگذار نشده است، تصریح کرد: حوزه میکرو بسیار گسترده و مرتبط با بخش‌های زیادی در کشور است. در حوزه الکترونیک نیز در معاونت علمی یک برنامه ملی برای آن وجوددارد که ستاد نانو در برش‌هایی از آن و در توسعه فناوری آن کار می‌کنیم.

انتهای پیام/